Những tác phẩm định hình điện ảnh 2025

9 giờ trướcBài gốc

10 tác phẩm do AFI chọn ra (xếp theo bảng chữ cái) gồm: “Avatar: Fire and Ash” (Avatar phần 3: Lửa và Tro tàn), “Bugonia” (Bĩ cực thái lai”), “Frankenstein”, “Hamnet”, “Jay Kelly”, “Marty Supreme” (Marty thượng thặng), “One Battle After Another” (Trận chiến sau trận chiến), “Sinners” (Tội đồ), “Train Dreams”(Những giấc mơ tàu hỏa) và “Wicked: For Good”(Wicked phần 2).

So với đề cử của giải Critics Choice Awards, “Sentimental Value” (Giá trị tình cảm) của đạo diễn Đan Mạch Joachim Trier là tác phẩm duy nhất không có trong danh sách, nhưng lý do cũng khá dễ hiểu khi AFI vốn chọn phim dựa trên tiêu chí có đạo diễn/ nhà sản xuất/ phần lớn ekip là người Mỹ hoặc có nội dung nói về nước Mỹ. Với 11 cái tên, cả hai danh sách đã bao quát (dù chưa đầy đủ) môn nghệ thuật thứ 7 của năm 2025 với các phim nghệ thuật, tình cảm nhẹ nhàng lẫn thương mại.

Nhãn quan độc đáo từ các LHP

Trong danh sách trên, “Bugonia”, “Frankenstein”, “Hamnet” và “Jay Kelly” là 4 tác phẩm khuấy đảo các liên hoan phim quốc tế (LHP) suốt một năm qua. Nổi tiếng nhất phải kể đến “Hamnet” của đạo diễn gốc Trung Quốc Chlóe Zhao khi đã chiến thắng giải thưởng quan trọng nhất tại LHP Quốc tế Toronto là People's Choice (hay Giải thưởng Sự lựa chọn của công chúng).

Tại giải Critics Choice Award năm nay, “Sinners” hiện dẫn đầu với 17 đề cử. Đây là thành tích đặc biệt với một phim kinh dị, siêu nhiên.

Điều đặc biệt là hạng mục này được trao bởi khán giả chứ không phải các nhà phê bình, khiến danh tiếng phim ngày càng bay cao. Tác phẩm được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên đã đoạt giải Womens Prize for Fiction của Maggie O'Farrell, xoay quanh cuộc sống của vợ chồng đại văn hào William Shakespeare khi cậu con trai qua đời.

Theo giới chuyên gia, đây là bộ phim tuyệt đẹp, tái hiện những thăng trầm không chỉ trong cuộc hôn nhân của Shakespeare mà còn là nước Anh thế kỷ 16. Bên cạnh Zhao gần như chắc suất Đạo diễn xuất sắc nhất, vai chính do Jessie Buckley và Paul Mescal đảm nhận cũng hứa hẹn là bước ngoặt của hai tên tuổi sau nhiều năm “mấp mé” Oscar.

Đứng sau “Hamnet” tại LHP Toronto là “Frankenstein” của Guillermo del Toro ở vị trí “á quân”. Bộ phim do Netflix đầu tư, đã lên sóng vào tháng 11 và nhận được sự chú ý đặc biệt khi đạo diễn gốc Mexico tiếp tục tạo dấu ấn riêng trong chuỗi tác phẩm nói về quái vật, sau “Hình hài của nước” và “Mê cung Thần Nông”.

Điểm đáng chú ý là del Toro đã “giải thiêng” hình tượng quen thuộc của tạo vật “Frankenstein” trong mắt công chúng từ khi tiểu thuyết gốc của Mary Shelley ra đời. Tuy vậy xét về mức độ hấp dẫn, với cốt truyện khá quen thuộc, “Frankenstein” chưa thật nổi trội riêng trong sự nghiệp của tên tuổi này. Dẫu thế ông đã thành công trong việc giới thiệu những gương mặt mới như Jacob Elordi hay Mia Goth.

Ngoài ra, bộ phim cũng nhiều khả năng sẽ chiến thắng các hạng mục như Thiết kế phục trang, Thiết kế bối cảnh xuất sắc nhất khi các nhà thiết kế đã dựng nên một thế kỷ 17 ma quái, bí ẩn và đầy tráng lệ.

Là tác phẩm tiếp theo của nhà làm phim gốc Hy Lạp Yorgos Lanthimos sau các phim “Kinds of Kindness”, “Poor Things” ra mắt liên tục trong hai năm 2023, 2024, “Bugonia” vẫn mang màu sắc khác lạ, kỳ quái vốn là đặc trưng của Lanthimos. Thế nhưng nếu so với những tuyệt tác như “The Lobster”, “The Killing of a Sacred Deer” và “The Favourite”, không thể phủ nhận đây là bước lùi đáng kể.

Được làm lại từ tác phẩm “Save the Green Planet!” của Hàn Quốc, bộ phim có cốt truyện không quá khác biệt khiến Lanthimos có ít đất diễn để xoay trở. Đó cũng là lý do tuy Emma Stone và Jesse Plemons được ca ngợi đặc biệt với màn trình diễn thuyết phục, hay nhất sự nghiệp, thì đạo diễn này lại vắng mặt ở hạng mục tôn vinh mình. Ở mảng diễn xuất, Jesse Plemons gần như chắc suất đề cử Nam chính xuất sắc nhất ở Oscar năm sau, trong khi Emma Stone cũng được kỳ vọng sẽ có tượng vàng Oscar thứ 3.

Một tác phẩm khác cũng gây phân cực ở mùa phim qua là “Jay Kelly” của Noah Baumbach. Xoay quanh câu chuyện của một nghệ sĩ nổi tiếng nhìn lại đời mình, trong khi nhiều người cho đây là một tác phẩm có thông điệp ý nghĩa, thì số khác lại nghiêng về hướng bộ phim hào nhoáng nhưng rỗng tuếch, đã được Hollywood khai thác “cạn kiệt”.

Điều đó đã được chứng minh khi dù sở hữu dàn cast “máu mặt” gồm những minh tinh nổi tiếng như George Clooney, Adam Sandler, Laura Dern... thì dư luận về tác phẩm này vẫn khá yên ắng. Việc góp mặt tại hai danh sách cũng khiến nhiều người khó hiểu, khi “No Other Choice” (Park Chan-wook), “Sirat” (Oliver Laxe), “The Phoenician Scheme” (Wes Anderson)... tuy được đánh giá cao hơn nhưng hoàn toàn vắng bóng.

Trong khi đó người chiến thắng Cành cọ vàng (LHP Cannes), Sư tử vàng (LHP Venice) là “It Was an Accident” (Jafar Panahi) và “Father Mother Sister Brother” (Jim Jarmusch) cũng không xuất hiện. Ở phía ngược lại, tuy cùng khai thác tình cảm cá nhân nhưng “Sentimental Value” lại được đánh giá là tinh tế, cảm động, tiếp nối thành công của “The Worst Person in the World” 4 năm trước đó.

Thành tích phòng vé và phim giải trí

Bên cạnh các phim art-house, nghệ thuật, có thể nói “Avatar: Fire and Ash”, “One Battle After Another”, “Sinners” và “Wicked: For Good” đã “trung hòa khẩu vị” cho mùa phim năm nay. Dự kiến ra mắt vào giữa tháng 12, “Avatar” phần 3 của đạo diễn James Cameron dự kiến sẽ tiếp tục khuấy đảo phòng vé như 2 phần đầu từng làm được.

Với tiến bộ công nghệ, loạt phim tiên phong cho việc ứng dụng công nghệ 3D này ngày càng có thời lượng sản xuất nhanh hơn, chất lượng vượt trội hơn cùng câu chuyện phức tạp, choáng ngợp hơn.

Trong khi đó “Wicked: For Good” cũng đang trong quá trình quảng bá tích cực, có sự tham gia của nhiều tên tuổi nổi tiếng: nữ ca sĩ Ariana Grande, Dương Tử Quỳnh, Cynthia Erivo và Jonathan Bailey. Là phim nhạc kịch hiếm hoi lọt vào danh sách, tuy vậy cũng như “Jay Kelly”, tác phẩm đã tạo ra những luồng phản hồi trái chiều khi nhiều nhà bình luận cho rằng kịch bản hiện tại còn rời rạc, chưa quá xuất sắc.

Trong khi đó nhà làm phim Paul Thomas Anderson đang cho thấy tỉ lệ thắng cao tại hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất của mùa trao giải 2026 khi “One Battle After Another” được giới chuyên gia lẫn khán giả ca ngợi. Lợi thế của ông cũng đến từ việc Chlóe Zhao đã từng thắng nhiều giải quan trọng với “Nomadland” vào năm 2020 nên có khả năng hạng mục này sẽ trao cho một người mới (khi hai tác phẩm có chất lượng gần như tương đương).

Là tác phẩm hành động, kịch tính, khai thác tội ác lẫn tình cảm gia đình, bên cạnh đạo diễn nổi bật thì phim cũng được dự đoán sẽ đưa tài tử Leonardo Di Caprio lên đỉnh cao danh vọng một lần nữa. Tác phẩm này đánh dấu bước chuyển của Anderson sau “Licorice Pizza” của 4 năm trước vốn là tác phẩm dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên. Đường đua Phim hay nhất có thể sẽ khó cạnh tranh với “Hamnet”, nhưng nếu để gọi tên đâu là tác phẩm cân bằng cả thị hiếu lẫn nghệ thuật, thì “One Battle After Another” chắc chắn là cái tên đi đầu.

Vị trí “ngựa ô” của mùa trao giải sắp tới là “Sinners” của đạo diễn Ryan Coogler. Cũng như “The Substance” là đại diện duy nhất của dòng kinh dị năm 2024, tác phẩm này gây chú ý bởi có cách kể sáng tạo trong việc sử dụng motif ma cà rồng quen thuộc nhưng lại làm nổi bật âm nhạc, văn hóa da màu. Về doanh thu, phim đã thu về hơn 240 triệu USD với chi phí sản xuất chỉ ở mức 90 triệu USD. Trong bối cảnh giới làm phim ảnh ngày càng tôn vinh đóng góp của các cộng đồng yếu thế, sự ghi nhận này là rất xứng đáng.

Ở giải Critics Choice Awards, “Sinners” đã dẫn đầu với 17 đề cử, gần bằng kỷ lục 18 đề cử mà “Barbie” đạt được vào năm 2023, cho thấy tiềm lực đặc biệt. Kịch bản gốc và Quay phim xuất sắc nhất hoàn toàn có thể là các hạng mục mà phim này sẽ được xướng tên, khi những cánh đồng bông trải dài giữa bầu trời trong xanh là mỹ cảm khó để quên mà bộ phim mang đến.

Danh sách trên khép lại với hai phim nhẹ nhàng là “Marty Supreme” và “Train Dreams”. Có thể nói sau những tác phẩm nặng đô trong cách kể và nội dung, thì các tác phẩm này lại khiến người xem như được “chữa lành” với ngôn ngữ điện ảnh chậm rãi và câu chuyện dịu êm, truyền cảm hứng. Đặc biệt nam tài tử Timotheé Chalamet nhiều khả năng sẽ có cúp Oscar đầu tiên với “Marty Supreme” sau rất nhiều năm đã bị bỏ ngỏ dù tỏa sáng trong “Call me by your name”, “Dune” hay “A Complete Unknown”...

Việc lấy cảm hứng từ cuộc đời của vận động viên bóng bàn người Mỹ Marty Reisman cũng là một điểm cộng lớn, khi Viện Hàn lâm Khoa học và Điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS) vô cùng yêu thích dòng phim tiểu sử. Trong khi đó cuộc sống bình dị của nhân vật chính trong “Train Dreams” dễ gợi nhớ đến “Perfect Days” của lão làng Wim Wenders hai năm trước đó, qua đó chứng minh đôi khi những điều bình dị lại tạo được ấn tượng lớn.

Đoàn Tuấn Anh

Nguồn VNCA : https://vnca.cand.com.vn/doi-song-van-hoa/nhung-tac-pham-dinh-hinh-dien-anh-2025-i790906/