Những thách thức và hậu quả tiềm tàng khi Mỹ rút quân khỏi châu Âu

5 giờ trướcBài gốc

Xe quân sự Mỹ tham gia cuộc tập trận của NATO tại Orzysz (Ba Lan) ngày 22/4/2024. Ảnh: PAP/TTXVN

Đe dọa rút quân của Tổng thống Donald Trump đang gây ra những lo ngại sâu sắc trong các đồng minh châu Âu, nhưng liệu động thái này có thực sự khả thi về mặt chính trị và hậu cần? Các chuyên gia quân sự hàng đầu của Mỹ đưa ra những phân tích và đánh giá đầy bất ngờ.

Theo trang tin châu Âu Euronews.com ngày 25/6, chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Donald Trump luôn đi kèm với những lời đe dọa rút quân đội khỏi châu Âu. Mặc dù những tuyên bố này đã có phần lắng xuống trước thềm hội nghị thượng đỉnh NATO tại Hague (Hà Lan), nhưng nỗi lo về một kịch bản "Mỹ rút lui" vẫn luôn hiện hữu trong tâm trí các nhà ngoại giao châu Âu.

Lịch sử đôi khi lặp lại, nhưng với những tác động hoàn toàn khác. Năm 2012, khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc bấy giờ Leon Panetta tuyên bố rút khoảng 8.000 quân khỏi châu Âu để cắt giảm chi tiêu quốc phòng, các chính phủ châu Âu đã không quá bận tâm. Lý do rất đơn giản: Ông Panetta đã trấn an rằng cam kết an ninh của Mỹ đối với châu Âu và NATO là “không thay đổi”.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn dưới thời Tổng thống Trump. Ông không chỉ đe dọa không bảo vệ các thành viên NATO không chi đủ cho quốc phòng, mà các cố vấn hàng đầu của ông, như Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, còn bày tỏ "sự thất vọng với việc châu Âu ăn bám". Sự khác biệt này là một lời cảnh báo rõ ràng: cam kết an ninh của Mỹ không còn được coi là "không thay đổi" nữa.

Hiện tại, theo Bộ Tư lệnh Mỹ tại châu Âu (EUCOM), Mỹ duy trì gần 84.000 quân đang hoạt động ở châu Âu. Con số này cũng có thể dao động từ 75.000 đến 105.000 tùy thuộc vào các cuộc tập trận và luân chuyển quân. Phần lớn lực lượng này đồn trú tại Đức (40.000 quân), Ba Lan (14.000), Italy (13.000) và Anh (10.000), số còn lại rải rác khắp lục địa.

Giữa những lo ngại đó, Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker đã nỗ lực xoa dịu các đồng minh. Tại một diễn đàn ở Brussels, ông Whitaker khẳng định: “An ninh châu Âu là ưu tiên hàng đầu của tôi. Nước Mỹ cần đồng minh, chúng ta không thể tự mình làm được mọi việc”. Ông cũng bác bỏ các báo cáo về việc Mỹ rút quân, khẳng định chúng là “hoàn toàn không đúng sự thật”. Tuy nhiên, liệu những lời lẽ ngoại giao này có đủ để làm yên lòng các đồng minh hay không, đặc biệt khi chúng được đưa ra từ một luật sư chứ không phải một chuyên gia quân sự?

Thách thức hậu cần và chính trị

Nếu Tổng thống Trump thực sự quyết định rút quân hàng loạt, đây sẽ là một nhiệm vụ hậu cần khổng lồ và tốn kém. Mark Cancian, Đại tá đã nghỉ hưu và cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), ước tính quá trình này sẽ mất “nhiều tháng, có thể ít nhất là một năm”.

Ông Cancian giải thích: “Mọi thiết bị, mọi xe tăng, cần phải được chuẩn bị và vận chuyển. Sau đó, gia đình của những người lính cần được di chuyển và cuối cùng là chính những người lính”. Ông ước tính có thể có tới một phần tư triệu người bị ảnh hưởng bởi động thái này.

Vấn đề lớn nhất là nơi họ sẽ đến. “Các căn cứ hiện tại ở Mỹ chỉ có thể tiếp nhận 5.000, có thể là 10.000 người. Nhưng những người còn lại thì sao? Sẽ mất nhiều năm để xây dựng các cơ sở mới”, chuyên gia Cancian lưu ý.

Về mặt chính trị, việc rút quân khỏi châu Âu sẽ vấp phải sự phản kháng đáng kể tại Mỹ. Ian Lesser, nhà phân tích chính trị tại Quỹ Marshall Đức (GMF), nghi ngờ rằng Tổng thống Trump sẽ đưa ra một quyết định chiến lược có tác động vượt quá nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Chuyên gia Lesser nhắc lại nỗ lực rút quân thất bại của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, khi nó vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng an ninh Mỹ và cuối cùng bị chính quyền Biden gác lại. Quốc hội Mỹ, đặc biệt là Thượng viện, với nhiều thành viên “diều hâu” về quốc phòng, cũng sẽ khó lòng thông qua quyết định này. Một dự thảo nghị quyết lưỡng đảng gần đây về các lệnh trừng phạt Nga đã nhận được sự ủng hộ áp đảo từ 90 trên 100 thượng nghị sĩ, cho thấy sự đồng thuận mạnh mẽ trong việc duy trì lập trường cứng rắn.

“Tổng thống Trump không muốn tỏ ra yếu đuối. Nhưng việc cắt giảm đáng kể sự hiện diện quân sự của Mỹ ở châu Âu sẽ khiến ông ấy như vậy”, nhà phân tích Lesser nhận định.

Hơn nữa, phần lớn lực lượng Mỹ tại châu Âu không phải là các lữ đoàn chiến đấu mà là lực lượng hỗ trợ điều hành cơ sở hạ tầng quân sự khổng lồ, như Căn cứ Không quân Ramstein hay Trung tâm Y tế Khu vực Landstuhl ở Đức. Những cơ sở này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các hoạt động quân sự ở Trung Đông, và việc đóng cửa chúng sẽ gây ra những hậu quả khó lường. Cựu đại sứ Mỹ William Courtney cho rằng: “Sẽ chẳng có ý nghĩa gì khi công bố kế hoạch rút quân đội Mỹ khỏi châu Âu ngay khi có một cuộc chiến tranh leo thang giữa Israel và Iran”.

Chi phí thay thế không hề nhỏ

Nếu Mỹ rút quân, châu Âu sẽ phải tự mình thay thế toàn bộ cơ sở hạ tầng quân sự do Mỹ cung cấp, từ căn cứ, khu huấn luyện, vũ khí, đạn dược cho đến các cấu trúc hành chính và tình báo. Một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) ước tính rằng việc thay thế đóng góp của Mỹ cho NATO sẽ tốn khoảng 1 nghìn tỷ USD (870 tỷ euro).

Không chuyên gia nào có thể đưa ra con số ước tính chi phí rút quân chính xác cho người nộp thuế Mỹ, nhưng chắc chắn nó sẽ là một con số khổng lồ.

Daniel Runde, cố vấn cấp cao của BGR Group, tóm lại một cách thẳng thắn: “Không đời nào. Tổng thống Trump chắc chắn sẽ không làm vậy. Mục đích của ông ấy là khiến người châu Âu chi 5% GDP cho quốc phòng. Sau đó, ông ấy sẽ tiếp tục (duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ)”.

Có vẻ như, mặc dù những lời đe dọa của Tổng thống Trump gây ra sự bất an, nhưng trên thực tế, việc rút quân khỏi châu Âu là một động thái quá tốn kém và bất khả thi về mặt chính trị. Mục tiêu thực sự của ông Trump có lẽ không phải là rút quân, mà là gây áp lực để buộc các đồng minh châu Âu phải đóng góp nhiều hơn vào gánh nặng quốc phòng chung.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/nhung-thach-thuc-va-hau-qua-tiem-tang-khi-my-rut-quan-khoi-chau-au-20250626161032376.htm