Uống quá ít nước - kẻ giết người thầm lặng của thận
Thận cần nước như cây cần ánh sáng. Đây là dung môi thiết yếu để thận hoàn thành sứ mệnh đào thải urê, độc tố và các chất cặn bã khác ra khỏi máu, tạo thành nước tiểu. Khi cơ thể rơi vào tình trạng thiếu nước mạn tính, lượng máu lưu thông đến thận giảm sút, khiến nồng độ các chất độc hại trong máu tăng cao đột ngột. Điều này tạo ra một áp lực khổng lồ lên các cầu thận, đẩy nhanh quá trình tổn thương nhu mô thận.
Theo cảnh báo từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), thiếu nước kéo dài là nguyên nhân trực tiếp làm tăng nguy cơ phát triển bệnh thận mãn tính. Giáo sư, Tiến sĩ Joseph Vassalotti, một chuyên gia thận học hàng đầu tại Đại học Y khoa Mount Sinai, New York, nhấn mạnh rằng: "Việc lười uống nước không chỉ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận và viêm đường tiết niệu, mà về lâu dài, nó còn là con đường ngắn nhất dẫn đến suy thận mạn tính không hồi phục."
Người trưởng thành khỏe mạnh cần cung cấp cho cơ thể từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày. Đặc biệt cần tăng cường lượng nước uống khi thời tiết nắng nóng hoặc sau khi tham gia các hoạt động thể chất ra nhiều mồ hôi.
Việc lười uống nước là con đường ngắn nhất dẫn đến suy thận mạn tính
Ăn quá mặn - gánh nặng quá sức đè lên nhà máy lọc
Muối (natri) là một khoáng chất quan trọng, nhưng khi tiêu thụ quá mức, nó biến thành một "gánh nặng" thực sự cho thận. Chế độ ăn quá mặn buộc cơ thể phải giữ lại nước để pha loãng lượng natri dư thừa, kéo theo hệ quả là tăng thể tích máu và gây tăng huyết áp một trong những kẻ thù lớn nhất của thận.
Thận phải làm việc cật lực để lọc và loại bỏ natri dư, quá trình này lâu dần gây xơ hóa và tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mức tiêu thụ muối tối đa không nên vượt quá 5gram mỗi ngày (tương đương khoảng một thìa cà phê).
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí uy tín Kidney International (2021) đã chỉ ra rằng, những người có thói quen ăn mặn có nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính cao gấp đôi so với người tiêu thụ muối ở mức vừa phải.
Bác sĩ Neal Bhasin, chuyên gia nội thận tại Cleveland Clinic, Mỹ, nhận định: "Ăn mặn là yếu tố làm tăng tốc độ suy giảm chức năng thận, đặc biệt nguy hiểm đối với những bệnh nhân đã có tiền sử cao huyết áp hoặc tiểu đường".
Hãy hạn chế tối đa các thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, mì ăn liền, và đặc biệt là kiểm tra kỹ hàm lượng natri trên nhãn thực phẩm trước khi mua. Học cách nêm nếm thức ăn bằng các loại gia vị tự nhiên khác thay vì phụ thuộc vào muối.
Lạm dụng thuốc giảm đau không kê đơn - sự phá hủy thầm lặng
Nhiều người có thói quen tự ý dùng các loại thuốc giảm đau phổ biến thuộc nhóm NSAIDs (Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs) như ibuprofen, diclofenac, naproxen... mà không biết rằng đây chính là "kẻ thù thầm lặng" đang âm thầm ăn mòn chức năng thận.
Các loại thuốc này có cơ chế làm giảm lưu lượng máu đến thận, đồng thời gây ra tình trạng viêm thận kẽ một nguyên nhân phổ biến gây suy thận cấp. Theo Hiệp hội Thận Quốc gia Hoa Kỳ (NKF), việc sử dụng NSAIDs kéo dài và không kiểm soát là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến tổn thương thận mãn tính không hồi phục.
Giáo sư, Tiến sĩ Richard Glassock, chuyên gia thận học nổi tiếng, từng cảnh báo: "Nhiều bệnh nhân bị đau mãn tính thường xuyên lạm dụng thuốc giảm đau mà không hề nhận ra rằng họ đang dần tự làm hư hại 'bộ lọc' quan trọng nhất của cơ thể."
Giải pháp: Chỉ nên dùng thuốc giảm đau khi thực sự cần thiết và tuyệt đối tuân thủ liều lượng, thời gian sử dụng do bác sĩ chỉ định. Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh lý về thận cần tuyệt đối không tự ý dùng NSAIDs.
Nhịn tiểu thường xuyên - hành động nhỏ, hậu quả lớn
Nhịn tiểu là một thói quen rất phổ biến, nhất là ở nhân viên văn phòng, giáo viên hay người lao động phải làm việc liên tục. Tuy nhiên, hành động tưởng chừng vô hại này lại cực kỳ nguy hiểm. Việc giữ nước tiểu quá lâu trong bàng quang làm tăng áp lực bên trong, dễ dẫn đến hiện tượng trào ngược nước tiểu từ bàng quang lên thận.
Trào ngược không chỉ làm giảm khả năng co bóp của bàng quang mà còn tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, xâm nhập và gây ra viêm thận, nhiễm trùng đường tiết niệu. Theo nghiên cứu từ Journal of Urology (2022), thói quen nhịn tiểu có mối liên hệ mật thiết với nguy cơ cao phát triển nhiễm trùng tiết niệu và viêm thận, những tình trạng có thể nhanh chóng dẫn đến suy thận nếu không được điều trị kịp thời và triệt để.
Hãy tạo thói quen đi tiểu ngay khi có nhu cầu. Không nên nhịn tiểu quá hai giờ đồng hồ sau khi có cảm giác buồn tiểu.
Thức khuya kéo dài - phá vỡ nhịp sinh học, tăng áp lực lên thận
Thức khuya và thiếu ngủ mạn tính là một trong những thói quen hiện đại đang âm thầm hủy hoại toàn bộ hệ thống điều hòa của cơ thể. Thói quen này làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên và hệ thống hormone, dẫn đến tăng nồng độ các hormone căng thẳng như cortisol và adrenaline. Về lâu dài, điều này làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp và tiểu đường hai nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh thận và suy thận.
Hiệp hội Giấc ngủ Mỹ (ASA) đã đưa ra số liệu đáng báo động: những người ngủ dưới 6 giờ mỗi đêm có nguy cơ suy thận cao hơn tới 43% so với những người ngủ đủ 7-8 giờ. Theo y học cổ truyền, thận được coi là "căn nguyên của sự sống." Thức khuya khiến khí huyết hao tổn, thận âm suy yếu, từ đó dẫn đến các dấu hiệu sớm của chứng "thận hư" như mệt mỏi, ù tai, đau lưng, và giảm sinh lực.
Cần xây dựng lịch trình ngủ nghỉ hợp lý, cố gắng đi ngủ trước 23 giờ và đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để cơ thể và đặc biệt là thận có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi và tái tạo năng lượng.
Thận có khả năng bù trừ rất tốt, nên các tổn thương thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng cho đến khi chức năng đã suy giảm nghiêm trọng. Việc nhận thức và thay đổi các thói quen phổ biến này từ việc uống đủ nước, giảm muối, thận trọng với thuốc giảm đau, không nhịn tiểu đến đảm bảo giấc ngủ chính là sự đầu tư bền vững nhất cho sức khỏe thận và chất lượng cuộc sống về lâu dài. Hãy lắng nghe cơ thể và hành động ngay hôm nay để "nhà máy lọc máu" của bạn luôn khỏe mạnh.
H.Thanh