Những tiến bộ công nghệ UAV trong năm 2025

8 giờ trướcBài gốc

UAV ngày càng trở nên phổ biến nên được đầu tư phát triển mạnh mẽ. Năm nay, tiến bộ công nghệ của máy bay không người lái chủ yếu xoay quanh khả năng tự hành nhờ trí tuệ nhân tạo (AI), xử lý dữ liệu tại chỗ, tích hợp đa cảm biến và hoạt động “bầy đàn”.

Tự hành nhờ AI

UAV được trang bị thêm hệ thống bay hỗ trợ AI, cho phép ra quyết định theo thời gian thực chẳng hạn tự điều hướng và định tuyến lại khi mất hiệu hoặc nhiễu tín hiệu GPS.

Năm nay chứng kiến hãng DJI ra mắt Flip phục vụ quay phim có công nghệ AI Subject Tracking giữ chủ thể luôn ở trung tâm khung hình một cách chính xác, Neo dựa trên AI chụp ảnh tự động, Mavic 4 Pro có AI nhận dạng vật cản và điều khiển 4 ống kính góc siêu rộng cùng máy đo khoảng cách bằng laser (LiDAR).

Chiếc X10 của Skydio kết hợp AI, thị giác máy tính, chế độ nhìn ở điều kiện ánh sáng yếu để bay hoàn toàn tự động trong bóng tối, tránh chướng ngại vật không cần GPS.

Mới đây, lực lượng biên phòng Mỹ bắt đầu triển khai UAV AI Draganfly Outrider giám sát địa hình phức tạp và thu thập dữ liệu thời gian thực tại vùng biên giới giáp Mexico.

Công ty quốc phòng Cummings Aerospace thì ra mắt UAV cảm tử Hellhound sở hữu khả năng tự hành cao nhờ AI. Các thuật toán cho phép máy bay tự động tuần tra khu vực chỉ định, tự động phát hiện - phân loại mục tiêu rồi lên kịch bản tiêu diệt, cuối cùng chỉ cần người điều khiển xác nhận là tiến hành tấn công. Trí tuệ nhân tạo còn giúp máy bay điều hướng trong môi trường nhiễu GPS bằng cách đối chiếu hình ảnh thực tế với bản đồ số.

UAV AI ngày càng phổ biến - Ảnh: Army War College

Xử lý dữ liệu tại chỗ

Thay vì gửi tất cả về trung tâm điện toán đám mây để phân tích, UAV năm 2025 tiến hành xử lý dữ liệu phức tạp ngay trong lúc di chuyển để nhanh chóng phát hiện vật thể bất thường hay phân loại mục tiêu – giảm độ trễ và tăng tốc độ phản hồi. Khả năng này đặc biệt cần thiết cho lĩnh vực quân sự hoặc giám sát nông nghiệp.

Skydio X10, Shield AI Nova 2, Amazon Prime Air MK30 đều sở hữu bộ xử lý AI - như NVIDIA Jetson hoặc NPU chuyên dụng khác - để tiện xử lý dữ liệu tại chỗ, qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động ngoài thực địa.

Tích hợp đa cảm biến

Loạt UAV ngày nay được trang bị không chỉ camera hình ảnh mà mang đến 10 - 15 cảm biến các loại, từ thiết bị đo LiDAR đến radar, cảm biến nhiệt hiệu suất cao để thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi độ tin cậy.

UAV đa cảm biến ra mắt năm 2025 phải kể đến Wing Loong X, dựa vào phao thủy âm cùng radar khẩu độ tổng hợp, hệ thống quang điện tử/hồng ngoại (EO/IR), vệ tinh “săn” tàu ngầm. Ngoài ra Trung Quốc còn có CH-7 sở hữu radar chống tàng hình vaÈO/IR.

UAV tự hành "săn" tàu ngầm Wing Loong X - Ảnh: Breaking Defense

Khả năng hoạt động “bầy đàn”

Trong nhiều ứng dụng thực tế mà đặc biệt là trinh sát quân sự và ứng phó thảm họa, UAV không hoạt động đơn độc nữa mà cần lập thành đội hình nhiều chiếc bao phủ khu vực rộng lớn hay phối hợp vận chuyển hàng tiếp tế.

Về phần mềm, nhiều nước như Mỹ, Ukraine, Thụy Điển, Úc đều phát triển chương trình cho phép 1 người điều khiển hàng trăm UAV cùng lúc, đảm bảo duy trì liên lạc và phối hợp tốt khi chúng hoạt động trên không, trên bộ lẫn trên biển.

Về khí tài, cuộc đua phát triển nền tảng cỡ lớn, có khả năng bay cao và hoạt động lâu, đóng vai trò điều phối số lượng lớn UAV tự hành. Trung Quốc đang đi đầu với dự án “tàu mẹ” Jiu Tian sải cánh 25 mét, trọng lượng cất cánh tối đa 16 tấn, độ cao hoạt động tối đa 15.000 mét, phạm vi hoạt động tối đa 7.000 km.

Ukraine cũng đưa vào sử dụng một số “tàu mẹ” kích thước nhỏ, chẳng hạn GOGOL-M mang được 2 UAV tấn công thâm nhập sâu 300 km phía sau phòng tuyến đối phương, Dovbush T10 mang được 6 UAV cảm tử đồng thời đóng vai trò trạm chuyển tiếp tín hiệu để tăng phạm vi hoạt động và duy trì kết nối với người vận hành, MARUGA cùng Sea Baby hoạt động trên mặt nước

Bối cảnh thị trường và quy định

Thị trường UAV thương mại toàn cầu ước đạt giá trị 38,2 - 41,9 tỷ USD vào năm 2025, đến năm 2036 chạm mức 147,8 tỷ USD – tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 7,9%).

Về quy định, Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA) mở rộng loạt quy định cho phép hoạt động bay ngoài tầm nhìn (BVLOS - người điều khiển vận hành máy bay từ xa mà không cần phải duy trì tầm nhìn trực tiếp). Liên minh châu Âu (EU) và Anh còn giới hạn độ cao hoạt động ở 120 mét. Canada cho phép vận hành UAV cỡ trung và một số hoạt động BVLOS nếu đáp ứng tiêu chuẩn an toàn.

Lĩnh vực ứng dụng hàng đầu

Ở lĩnh vực dịch vụ công, cảnh sát hay lực lượng ứng phó tình huống khẩn cấp sử dụng UAV để giám sát theo thời gian thực, theo dõi đám đông, vận chuyển vật tư y tế thiết yếu đến khu vực hẻo lánh.

Khi được dùng trong nông nghiệp, UAV phụ trách nhiệm vụ đòi hỏi tính chính xác như lập bản đồ cây trồng độ phân giải cao, dựa vào AI phân tích tình trạng dinh dưỡng của cây lẫn của đất, tự động phun thuốc trừ sâu.

Ở lĩnh vực giao nhận, Amazon và UPS biến giao tạp hóa hay vật tư bằng UAV tại vài khu vực nhất định thành dịch vụ phổ biến.

Quân sự là lĩnh vực mà UAV được khai thác triệt để. Chúng tiếp tục đảm nhận các nhiệm vụ trinh sát, tải thương, tiếp vận, tấn công với hiệu quả ngày càng nâng cao nhờ tích hợp công nghệ mới.

Cẩm Bình

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/nhung-tien-bo-cong-nghe-uav-trong-nam-2025-242530.html