Lần thứ nhất: Ngày 21/10/1946, lần đầu tiên Bác Hồ về thăm Hải Dương. Sau chuyến thăm nước Pháp, từ Hải Phòng về Hà Nội bằng tàu hỏa, Bác Hồ đã dừng chân vẫy chào công nhân ở ga Lai Khê (huyện Kim Thành), ga Tiền Trung (huyện Nam Sách), sau đó Bác dừng chân tại ga Hải Dương.
Cuộc nói chuyện của Bác Hồ ngay trên sân ga, tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người dân Hải Dương. Sau cuộc nói chuyện, ai nấy đều phấn khởi, quyết tâm sẽ chiến đấu để bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ quê hương.
Bác Hồ về thăm xã Ái Quốc (huyện Nam Sách - nay là phường Ái Quốc, TP. Hải Dương). Ảnh: TL.
Lần thứ hai: Vào ngày 31/5/1957, trên đường công tác từ Hải Phòng về Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm tỉnh Hải Dương. Bác về xã Ái Quốc (huyện Nam Sách - nay là phường Ái Quốc, thuộc TP. Hải Dương). Bác đến thăm một số gia đình, trong đó có gia đình cụ Vũ Văn Trung, ở xóm Vũ Thượng có 3 con đi bộ đội.
Tiếp đó, Bác về hội trường Tỉnh ủy (sau là trường Nguyễn Ái Quốc, nay là Bảo tàng tỉnh), nói chuyện với hơn 400 đại biểu là cán bộ khu, cán bộ tỉnh, bộ đội và các tầng lớp nhân dân.
Người căn dặn cán bộ, bộ đội và nhân dân phải nâng cao ý chí phấn đấu với tinh thần đồng cam cộng khổ, luôn đoàn kết chặt chẽ, ra sức phấn đấu khôi phục kinh tế để củng cố miền Bắc, làm cơ sở vững chắc cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.
Lần thứ ba: Sau khi đi thăm tỉnh Hồng Quảng (nay là tỉnh Quảng Ninh) và TP. Hải Phòng, Chủ tịch Hồ Chí Minh ghé thăm tỉnh Hải Dương vào ngày 1/4/1959.
Ngày 1/4/1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Dương. Ảnh: TL
Tại trụ sở làm việc của Tỉnh ủy (thị xã Hải Dương, nay là nhà khách Bạch Đằng), Bác nói chuyện với các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy ban Hành chính tỉnh cùng cán bộ các ban, ngành của tỉnh.
Trong buổi gặp mặt thân mật này, Bác khen ngợi những thành tích đã đạt được của nhân dân và cán bộ tỉnh Hải Dương, nhất là phong trào sản xuất nông nghiệp. Bác nhắc nhở một số công việc sản xuất trong vụ Đông, như cần bón thêm phân và ra sức chống hạn.
Lần thứ tư: Ngày 26/7/1962, Người về thăm Hải Dương. Buổi sáng Bác nói chuyện với nhân dân thị xã Hải Dương tại sân Vọng Cung (nay là Nhà hát Nhân dân). Sau đó, Người đã đến thăm xã Ứng Hòe và xã Hiệp Lực (Ninh Giang) - đây là hai xã gương mẫu trong lao động sản xuất lúa gạo, có thành tích chống úng lụt khá nhất tỉnh.
Cán bộ, xã viên hợp tác xã Hồng Thái (nay là xã Hồng Dụ) và đại biểu nhân dân huyện Ninh Giang phấn khởi chào đón Bác Hồ về thăm, ngày 15/2/1965. Ảnh: TL
Tại xã Hiệp Lực, Người tham gia guồng nước chống úng cùng với bà con nông dân, căn dặn mọi người phải tích cực chống úng thắng lợi qua 2 câu lẩy Kiều: "Trăm năm trong cõi người ta. Chống úng thắng lợi mới là người ngoan".
Sau khi thăm cán bộ và nhân dân xã Hiệp Lực, Người về hội trường Nhà máy Xay Ninh Giang, nói chuyện với cán bộ, công nhân và nhân dân trong huyện. Buổi chiều, Bác về thăm Nhà máy Sứ Hải Dương (nay là Công ty Sứ). Bác thăm các phân xưởng sản xuất, tới phân xưởng vẽ hoa trên sứ, Bác nói "Sứ Việt Nam cần vẽ hoa Việt Nam", rồi cầm bút viết 5 chữ: "Phải cố gắng tiến bộ" trên một lọ hoa, dưới ký tên.
Lần thứ năm: Ngày 15/2/1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Hải Dương. Buổi sáng, Bác về xã Hồng Thái (nay là xã Hồng Dụ, huyện Ninh Giang) - lá cờ đầu của phong trào làm thủy lợi toàn miền Bắc, nơi đã được nhận cờ luân lưu của Bác.
Ngày 15/2/1965, Bác Hồ về thăm xã Nam Chính, huyện Nam Sách. Ảnh: TL
Đến trưa cùng ngày, Bác tới thăm xã Nam Chính (huyện Nam Sách) - nơi có phong trào vệ sinh khá nhất tỉnh. Bác thăm hỏi đời sống nhân dân, xem các công trình vệ sinh như giếng nước, nhà tắm… của bà con và căn dặn: "Cái gì đã khá thì phải cố gắng để giỏi hơn nữa, cái gì còn kém thì phải cố gắng để tiến lên khá...". Bác mong Hải Dương có nhiều xã như Nam Chính.
Cũng trong lần về thăm này, Bác đã tới thăm Côn Sơn (TP. Chí Linh hiện nay), đọc bia chùa Côn Sơn, viết vào sổ lưu niệm, căn dặn cán bộ, nhân dân Hải Dương và các sư trụ trì chùa phải tích cực trồng cây phủ xanh di tích, làm cho di tích lịch sử văn hóa trở thành thắng cảnh du lịch của địa phương…
Bác Hồ thăm Nhà máy sứ Hải Dương vào ngày 26/7/1962 . Ảnh: TL.
Có thể nói, trong những lần về thăm Hải Dương, Bác đã nói chuyện, tặng huy hiệu, tặng quà biểu dương, khích lệ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Bác khen ngợi những thành tích của nhân dân và cán bộ Hải Dương, đặc biệt là về sản xuất nông nghiệp và phong trào đổi công hợp tác xã. Những cuộc hỏi thăm, căn dặn, động viên của Bác luôn là món quà tinh thần vô giá góp phần cổ vũ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh quyết tâm vươn lên, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
5 lần vinh dự được đón Bác về thăm đã để lại những kỷ niệm sâu sắc trong tâm trí, tình cảm của cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh Hải Dương, làm tăng thêm niềm tin tưởng, phấn khởi. Những lời dạy bảo ân cần, mộc mạc của Bác là những định hướng lớn cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hải Dương trong suốt quá trình xây dựng, phát triển đi lên từ một tỉnh thuần nông.
Đức Tùy