Sóng thần tràn vào bờ biển thành phố Miyako thuộc tỉnh Iwate, Nhật Bản, năm 2011. Ảnh: Mainichi Shimbun/Reuters.
Trận động đất mạnh 8,8 độ xảy ra ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga vào sáng 30/7 (giờ địa phương) nằm trong nhóm những trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận, New York Times dẫn nguồn Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) cho biết.
Nếu cường độ này được xác nhận sau các đánh giá chuyên sâu, đây sẽ là trận động đất mạnh thứ 6 trên toàn cầu kể từ khi con người bắt đầu đo lường chính xác bằng các thiết bị hiện đại.
Trận động đất hôm 30/7 với tâm chấn ở độ sâu 19 km dưới đáy biển, khiến loạt quốc gia ban bố cảnh báo sóng thần và phát lệnh sơ tán người dân ở những khu vực nguy hiểm.
Nga, Nhật sau đó đã gỡ hoặc hạ cấp cảnh báo sóng thần, trong khi Mỹ cũng áp dụng biện pháp tương tự ở một số vùng.
Tuy nhiên, ông Igor Medvedev, giám đốc phòng nghiên cứu về sóng thần tại Viện Hải dương học Shirshov ở Nga, cho hay sóng thần sau trận động đất 8,8 độ ngoài khơi Kamchatka đã chạm ngưỡng 5-6 m.
"Đây là trận sóng thần lớn", ông cho biết và nói thêm rằng khó có thể xảy ra trận động đất với quy mô tương tự trong tương lai gần.
Nhìn lại lịch sử, có nhiều trận động đất khác đã tạo ra sóng thần với mức độ tàn phá khủng khiếp.
Những trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận tử 1900. Ảnh: BBC.
Chile, 1960
Trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận có cường độ 9,5 độ đã tàn phá Chile vào tháng 5/1960 và gây ra sóng thần trên khắp thế giới.
Hơn 5.700 người ở Chile và 61 người tại Hawaii (Mỹ) đã thiệt mạng khi sóng thần tràn vào bờ biển ở đó. Sự tàn phá lan xa đến những nước như Nhật Bản, nơi 142 người thiệt mạng và 1.600 tòa nhà bị hư hại.
Những người sống sót tại Nhật Bản cho biết trận sóng thần năm 1960 có chiều cao lên tới 5 m.
Ước tính 2 triệu người mất nhà cửa sau thảm họa kinh hoàng này.
Mỹ, 1964
Trận động đất mạnh 9,2 độ này gây ra sóng thần và làm 125 người chết, gây thiệt hại khoảng 310 triệu USD. Trận động đất ảnh hưởng đến một vùng rộng lớn ở Alaska và phần phía tây Canada, như Yukon Territory và British Columbia.
Nhật Bản, 2011
Trận động đất hôm 30/7 được đánh giá là trận động đất mạnh nhất kể từ thảm họa động đất và sóng thần Tōhoku năm 2011 tại Nhật Bản.
Vào ngày 11/3/2011, Nhật Bản hứng chịu trận động đất mạnh 9,1 độ richter, khiến hơn 15.000 người thiệt mạng và 130.000 người phải sơ tán.
Thảm họa đó tạo ra đợt sóng thần cao tới 15 m, nhấn chìm hơn 300 km bờ biển phía đông Nhật Bản và gây ra khủng hoảng hạt nhân tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima.
Trận động đất ở Kamchatka lần này đã giải phóng một năng lượng địa chấn khổng lồ nhưng vẫn thấp hơn khoảng 2,8 lần khi so sánh với thảm họa năm 2011.
Một trận sóng thần lớn tràn vào vùng ven biển Iwanuma, tỉnh Miyagi, đông bắc Nhật Bản, năm 2011. Ảnh: Mainichi Shimbun/Reuters.
Indonesia, 2004
Vào ngày 26/12/2004, trận động đất mạnh 9,1 độ làm rung chuyển tỉnh Aceh nằm ở mũi phía bắc đảo Sumatra thuộc Indonesia, gây ra cơn sóng thần thậm chí lan đến những khu vực xa xôi như Somalia ở châu Phi.
Sóng thần tấn công một số nước xung quanh Ấn Độ Dương, khiến hơn 170.000 người thiệt mạng tính riêng tại Indonesia.
Khoảng 50.000 người ở các nước khác tử vong, khiến tổng số người chết trong thảm họa lên đến xấp xỉ 220.000. Đây là một trong những thảm họa thiên nhiên tàn khốc nhất lịch sử nhân loại.
Không có cảnh báo về trận sóng thần sắp xảy ra, khiến người dân không có thời gian để sơ tán, dù thời gian con sóng tấn công các châu lục cách nhau nhiều giờ.
Theo USGS, năng lượng khổng lồ tỏa ra từ trận động đất này được ví tương đương với năng lượng của 23.000 quả bom nguyên tử từng thả xuống Hiroshima, Nhật Bản.
Một người Indonesia đi giữa bãi hoang tàn sau đợt sóng thần khủng khiếp trong lịch sử xảy ra năm 2004. Ảnh: Reuters.
Nga, 1952
Trước hôm 30/7, khu vực bán đảo Kamchatka từng ghi nhận trận động đất khác được coi là một trong những sự kiện địa chấn mạnh nhất của thế kỷ 20. Xảy ra vào năm 1952, trận động đất dưới biển có cường độ 9 độ và bắt nguồn ngoài khơi bờ biển phía đông của bán đảo Kamchatka ở Viễn Đông Nga.
Trận động đất xảy ra dọc theo vùng hút chìm Kuril-Kamchatka, một khu vực có hoạt động địa chấn mạnh, nơi Mảng Thái Bình Dương chìm xuống bên dưới Mảng Bắc Mỹ.
Nó gây ra trận sóng thần lớn lan rộng khắp Thái Bình Dương. Dù vậy, trận động đất năm 1952 gây ra số lượng thương vong rất hạn chế , chủ yếu là do khu vực này nằm ở vị trí xa xôi. Các khu định cư ven biển ở Kamchatka báo cáo thiệt hại về công trình, nhưng không có trường hợp tử vong nào được chính thức xác nhận tại Nga.
Tuy nhiên, sóng thần do trận động đất tạo ra đã lan xa tới tận Hawaii, với độ cao ghi nhận lên tới 9,1 m. Sóng thần gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng và các cộng đồng ven biển, đặc biệt là ở Hilo, mặc dù may mắn là không có thương vong nào xảy ra.
Chile, 2010 và Ecuador - Colombia, 1906
Cường độ của trận động đất hôm 30/7 được đánh giá tương đương với trận động đất kinh hoàng ở Chile năm 2010 khiến hơn 500 người thiệt mạng và trận động đất năm 1906 tại Ecuador - Colombia khiến 1.500 người tử vong.
Theo New York Times, vào thời điểm đó, trận động đất ở Chile đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người và khiến hơn 1,5 triệu người mất nhà cửa. Các thành phố như Talca và Concepcíon chịu thiệt hại nặng nề, với nhiều công trình sụp đổ hoàn toàn.
Tại Concepcíon, một tòa nhà chung cư 14 tầng vừa mới xây đã đổ sập. Ở cảng biển Talcahuano, sóng thần cuốn thuyền lên tận các con phố và làm ngập cả quảng trường trung tâm thành phố.
Cựu Tổng thống Chile Michelle Bachelet khi đó gọi đây là “một trong những thảm kịch tồi tệ nhất trong 50 năm” và ban bố tình trạng thảm họa quốc gia.
Sóng thần ập vào thị trấn Nga, cuốn trôi nhà cửa Cảnh quay cho thấy khoảnh khắc sóng thần tràn vào Severo-Kurilsk sau trận động đất mạnh xảy ra ngoài khơi bán đảo Kamchatka, Nga ngày 30/7.