Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Nguồn: TASS)
Ngày 16/10, sau cuộc điện đàm “hiệu quả”, Tổng thống Trump thông báo sẽ tiến hành các cuộc đối thoại trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga nhằm tìm cách chấm dứt xung đột ở Ukraine vốn đã kéo dài hơn ba năm. Hungary, nơi Thủ tướng Viktor Orbán đã thiết lập quan hệ thân thiết với cả hai nhà lãnh đạo, được đề xuất làm chủ nhà.
Hiện, chưa có thông tin về ngày giờ cụ thể cho cuộc gặp giữa hai tổng thống và Moscow cũng chưa đưa ra dấu hiệu nào về kế hoạch di chuyển của ông chủ Điện Kremlin.
Tuy nhiên, ngày 17/10, các quan chức EU cho biết, một hoặc vài nhà lãnh đạo châu Âu sẽ cần cấp ngoại lệ đặc biệt cho ông Putin để cho phép đoàn của ông bay qua không phận của đất nước họ nếu ông đến Budapest gặp Tổng thống Trump.
Người phát ngôn Ủy ban châu Âu Anitta Hipper cho biết, hiện cả ông Putin lẫn Ngoại trưởng Sergey Lavrov không thuộc diện bị cấm đi lại cá nhân trong EU, dù vậy, do lệnh cấm các máy bay Nga bay qua không phận của khối, ông Putin sẽ không thể đến Budapest mà không vi phạm các biện pháp của liên minh này.
Máy bay của Tổng thống Nga cũng có thể bay ngang lãnh thổ Ukraine, nhưng phải chấp nhận rủi ro lớn, hoặc phải đi theo hành trình vòng vèo qua khu vực Balkan.
Theo văn bản pháp lý của EU về các lệnh trừng phạt, chính quyền quốc gia có thể cân nhắc ngoại lệ cho các chuyến bay của Nga “nếu cơ quan có thẩm quyền xác định rằng việc hạ cánh, cất cánh hoặc bay qua đó là cần thiết vì mục đích nhân đạo hoặc vì bất kỳ mục đích nào khác phù hợp với mục tiêu của quy định này”. Bà Hipper khẳng định, từng quốc gia thành viên EU có thể đưa ra ngoại lệ đơn lẻ cho lệnh cấm bay.
Một trở ngại tiềm tàng khác là hiện có lệnh bắt giữ của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đối với ông Putin, lệnh mà Hungary, với tư cách là nước ký kết ICC, về lý thuyết sẽ phải thi hành nếu ông Putin nhập cảnh.
Tuy nhiên, Hungary khó có khả năng thi hành lệnh đó. Ngoại trưởng Hungary Péter Szijjártó mới đây phát biểu: “Chúng tôi sẽ bảo đảm rằng ông Putin vào Hungary, tiến hành các cuộc đàm phán thành công tại đây, rồi trở về nước”.
Bảo Minh