Những 'viên gạch nhỏ' xây dựng tiến trình chuyển đổi số trong công nghiệp văn hóa

4 giờ trướcBài gốc

Giới thiệu về văn hóa các dân tộc

Em Văn Hoàng Đăng Tâm, học sinh lớp 8A3 Trường THCS Hợp Giang, phường Thục Phán, là gương mặt tiêu biểu trong các cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật dành cho thanh thiếu niên. Từ những sản phẩm đầu tiên còn đơn sơ, Tâm đã không ngừng hoàn thiện ý tưởng qua từng lần dự thi.

Với website “Tinh hoa văn hóa”, Tâm đã ứng dụng công nghệ AI để người truy cập có thể đặt câu hỏi và nhận thuyết minh trực tuyến về các địa điểm du lịch. Tại cuộc thi cấp quốc gia, Tâm giới thiệu dự án “Cao Bằng Ceritage” - một không gian số nhằm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa, đặc biệt là vải truyền thống của các dân tộc như Tày, Dao, Mông… tại địa chỉ https://www.caobangceritage.vn/.

Webside Cao Bằng Ceritag ứng dụng nhiều công nghệ AI.

Khác với những website chỉ lưu trữ tư liệu, dự án này còn giới thiệu các bộ sưu tập ứng dụng vải dân tộc trong thời trang hiện đại, tạo cầu nối giữa giá trị truyền thống và đời sống đương đại. Điểm nhấn độc đáo là tên gọi “Ceritage” - ghép từ chữ C trong “Cao Bằng” và “Heritage” (di sản) - thể hiện dấu ấn riêng và khát vọng lan tỏa văn hóa địa phương. Theo Tâm, đây là dự án công nghệ số hoàn thiện và chuyên sâu nhất mà em từng thực hiện, vượt trội về hình ảnh, tiện ích, tính năng và nội dung. Nếu tinh hoa văn hóa mang tính tổng hợp (ẩm thực, di tích, danh thắng), thì Cao Bằng Ceritage lại tập trung vào các nghề truyền thống như thêu, dệt, nhuộm - hướng đi mới để vừa bảo tồn bản sắc, vừa thúc đẩy sáng tạo và phát triển du lịch bền vững.

Ngoài việc giới thiệu về văn hóa vải của các dân tộc Cao Bằng, trang web tích hợp nhiều tính năng công nghệ như tính năng AI chatbot, nhận tư vấn cá nhân hóa, giải đáp mọi thắc mắc về văn hóa truyền thống, nâng cao trải nghiệm người dùng; thiết kế vải với AI, giải phóng sức sáng tạo và tạo ra những mẫu vải ấn tượng bằng công nghệ AI tiên tiến; học toán qua họa tiết vải, kết hợp toán học và nghệ thuật một cách sáng tạo… Mặc dù nhiều lúc gặp khó khăn trong lập trình nhưng nhờ sự nghiên cứu, tự học thêm trên mạng và thầy cô hướng dẫn, Tâm và nhóm bạn của mình đã xuất sắc làm nên một dự án ý nghĩa. Dự án này đã vượt qua 104 dự án trên toàn quốc giành giải nhì cuộc thi “Thách thức đổi mới sáng tạo thời đại số" - nằm trong chương trình “Nâng cao năng lực số cho thanh thiếu niên - Skill Our Future” năm 2025 do Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam (VOV), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP - Việt Nam), Trung tâm Phát triển Khoa học, Công nghệ và Tài năng trẻ (Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) phối hợp tổ chức.

Đăng Tâm chia sẻ: Em yêu văn hóa Cao Bằng, muốn mọi người, đặc biệt là bạn bè trong và ngoài nước có thể tìm hiểu dễ dàng, nhanh chóng. Công nghệ số giúp điều đó trở nên đơn giản hơn rất nhiều.

Bản tin tiếng Tày cho Công viên địa chất Non nước Cao Bằng

Không chỉ Đăng Tâm, ở Cao Bằng còn có những nhóm học sinh đang ứng dụng công nghệ để kể câu chuyện văn hóa bằng chính tiếng nói của dân tộc mình.

Tại Trường THPT Thạch An, một nhóm học sinh dưới sự dẫn dắt của cô giáo Phạm Quyên, giáo viên Ngữ văn đồng thời phụ trách Câu lạc bộ “Cùng em khám phá Công viên địa chất Non nước Cao Bằng” đã biến công nghệ thành cầu nối đưa tiếng Tày - tiếng mẹ đẻ của mình đến với cộng đồng mạng. Bắt đầu từ "phòng thu tự phát" của trường, với một chiếc điện thoại chức năng cơ bản, cô Quyên “đầu tư” cho thêm một tấm phông xanh bằng vải và bản tin tiếng Tày cho Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng ra đời.

Các em còn mang máy quay đến từng nhà nghệ nhân đàn tính, đến từng địa điểm di sản nằm trong tuyến trải nghiệm phía nam Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng để ghi lại hình ảnh về các giá trị địa chất, câu chuyện văn hóa và lan tỏa trên mạng xã hội.

Bản tin tiếng Tày, Nùng do học sinh Trường THPT Thạch An thực hiện.

Em Nông Đàm Bảo Thương, học sinh lớp 12 Trường THPT Thạch An chia sẻ: Hoạt động này đã được cô giáo hướng dẫn từ nhiều năm nay, nhưng đến năm 2025, khi có cuộc thi Bảo tồn tiếng dân tộc Tày, Nùng cho học sinh THCS và THPT do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, các hoạt động diễn ra sôi nổi hơn. Các bạn đều rất hào hứng tham gia sản xuất các bản tin, video clip để lan tỏa thông điệp cùng nhau bảo tồn ngôn ngữ mẹ đẻ đang dần mai một. Chúng em muốn giữ gìn và quảng bá tiếng Tày, để các bạn trẻ khác thấy rằng tiếng dân tộc mình cũng có thể hiện đại, gần gũi khi kết hợp với công nghệ.

Những dự án trên không chỉ dừng lại ở phạm vi học đường, mà còn được xem như những “viên gạch nhỏ” góp phần vào tiến trình chuyển đổi số trong công nghiệp văn hóa của tỉnh. Hiện nay, Bảo tàng tỉnh đang được xây dựng theo hướng hiện đại, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số. Trong bối cảnh đó, những mô hình và ý tưởng sáng tạo của học sinh hoàn toàn có thể trở thành một phần trong không gian trưng bày tương lai, giúp di sản văn hóa chạm đến trái tim công chúng bằng cách thức mới mẻ và sống động hơn.

Hạnh Nguyên

Nguồn Cao Bằng : https://baocaobang.vn/nhung-vien-gach-nho-xay-dung-tien-trinh-chuyen-doi-so-trong-cong-nghiep-van-hoa-3180548.html