Những 'y, bác sỹ đặc biệt' giữa đại ngàn Trường Sơn

4 giờ trướcBài gốc

Trong chuyến thăm Vườn Quốc gia Vũ Quang gần đây, chúng tôi chứng kiến chị Trần Thị Hồng - cán bộ Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế đang cẩn thận kiểm tra vết thương ở chân cho một cá thể tê tê. Động tác nhẹ nhàng, tỉ mỉ của chị giống như một bác sĩ thú y chuyên nghiệp. Chị Hồng chia sẻ: “Từ năm 2002, khi Vườn Quốc gia Vũ Quang được thành lập, những cán bộ của Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế chúng tôi được phân công kiêm nhiệm vai trò “bác sỹ” cấp cứu cho các động vật bị thương”.

Cá thể tê tê bị thương khi tiếp nhận về Vườn Quốc gia Vũ Quang sẽ được cán bộ Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế chăm sóc trước khi tái thả.

Theo chị Hồng, mỗi cá thể động vật khi được đưa về Vườn Quốc gia Vũ Quang đều có một “bệnh án” đặc biệt. Trước khi tiến hành bất kỳ can thiệp nào, động vật phải được cách ly để theo dõi tình trạng sức khỏe tổng quát và phản ứng tâm lý. Với những cá thể bị thương, các cán bộ sẽ theo dõi sát sao từng diễn biến sức khỏe, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Không có bác sĩ thú y chuyên trách thường trực, phần lớn các ca cứu hộ được xử lý dựa trên kinh nghiệm thực tế tích lũy trong nhiều năm. Với những trường hợp phức tạp, cán bộ trạm phải liên hệ từ xa với các chuyên gia tại Vườn Quốc gia Cúc Phương để được hỗ trợ chữa trị hoặc xin tư vấn trước khi điều trị.

Chị Hồng - cán bộ Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế vừa chăm sóc, điều trị vết thương bên ngoài và cả vết thương "tinh thần" cho các động vật hoang dã.

“Mỗi loài có đặc điểm sinh học và tập tính khác nhau, không thể xử lý theo cảm tính. Từ việc chọn loại thuốc, liều lượng đến cách cho uống hay tiêm đều phải hết sức thận trọng”, chị Hồng chia sẻ.

Cùng với chị Hồng, đảm nhận hỗ trợ nhiệm vụ này còn có 7 cán bộ Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế. Không chỉ chăm sóc tổn thương về thể chất, các cán bộ còn chăm sóc những “vết thương” tinh thần cho không ít cá thể động vật hoang dã sau thời gian ở "ngoài môi trường tự nhiên"... Nói vậy là bởi, nhiều cá thể động vật khi mới về trạm rơi vào trạng thái hoảng loạn, né tránh con người, bỏ ăn kéo dài, thậm chí tự gây tổn thương do căng thẳng.

Từ việc chọn loại thuốc, liều lượng đến cách cho uống hay tiêm đều được cán bộ thực hiện rất thận trọng.

Anh Nguyễn Việt Hùng - Trưởng phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế chia sẻ: “Nếu không xử lý tốt giai đoạn lúc mới tiếp nhận về Vườn, khả năng hồi phục và tái thả về tự nhiên của động vật sẽ giảm đi đáng kể. Sau khi sức khỏe ổn định, động vật tiếp tục được các cán bộ huấn luyện khả năng sinh tồn. Với những cá thể còn giữ được bản năng hoang dã, sẽ từng bước giảm sự can thiệp của con người, tạo điều kiện để chúng tự kiếm ăn, vận động, phục hồi các phản xạ tự nhiên. Khi đạt đủ điều kiện, chúng tôi sẽ lựa chọn khu vực rừng có sinh cảnh phù hợp với vùng phân bố loài để tái thả”.

Chị Hồng chuẩn bị thức ăn cho các cá thể đang được chăm sóc tại Vườn.

Dẫu đảm nhận nhiệm vụ quan trọng là vậy, công tác tiếp nhận, chăm sóc và theo dõi động vật hoang dã của "y, bác sỹ" tại Vườn Quốc gia Vũ Quang gặp rất nhiều khó khăn do hạn chế về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực chuyên trách. Mọi hoạt động cứu hộ, chăm sóc động vật hoang dã được thực hiện chủ yếu dựa vào sự tận tâm, kinh nghiệm thực tiễn và tinh thần trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ Phòng Khoa học Kỹ thuật và Hợp tác quốc tế. Bên cạnh đó, các hoạt động này cũng mới chỉ dừng ở mức hỗ trợ ban đầu, chăm sóc tạm thời và phối hợp xử lý theo quy định, trong khi yêu cầu bảo tồn ngày càng cao, số lượng cá thể động vật hoang dã được tiếp nhận có xu hướng gia tăng.

Để tháo gỡ phần nào khó khăn nói trên, năm 2025, Ban Giám đốc Vườn Quốc gia Vũ Quang đã tham mưu cấp có thẩm quyền thành lập Trạm Cứu hộ và Phát triển sinh vật trên cơ sở nhận lực gồm 13 người được kiện toàn từ Đội Kiểm lâm cơ động và Trạm Kiểm lâm Hương Đại. Qua đó, từng bước nâng cao hiệu quả tiếp nhận, chăm sóc, quản lý và phối hợp xử lý động vật hoang dã, phù hợp với điều kiện và lộ trình phát triển của Vườn.

Hơn 20 năm hoạt động “không tên” và nửa năm “danh chính ngôn thuận”, đến nay, Trạm cứu hộ và Phát triển sinh vật đã góp phần cứu thương và tái thả tự nhiên cho hàng trăm động vật hoang dã.

Ông Thái Cảnh Toàn - Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Vũ Quang chia sẻ: “Ở Việt Nam hiện nay gần như chưa có cơ sở đào tạo bài bản về thú y chuyên ngành động vật hoang dã. Việc tuyển dụng bác sĩ thú y chuyên sâu cho công tác cứu hộ là rất khó. Trạm Cứu hộ và Phát triển sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Vũ Quang nhưng quá trình hoạt động ban đầu còn nhiều khó khăn, cán bộ đang thực hiện kiêm nhiệm và chưa có chuyên môn sâu.

"Thời gian tới, chúng tôi từng bước nâng cao năng lực cho trạm thông qua việc cử cán bộ đi đào tạo, tập huấn chuyên sâu tại các trung tâm cứu hộ trong và ngoài nước; đồng thời tăng cường hợp tác với các tổ chức bảo tồn quốc tế để hỗ trợ về chuyên môn và trang thiết bị; tham mưu xây dựng kế hoạch tuyển dụng cán bộ thú y thực hiện nhiệm vụ tại đơn vị này. Song, để phát huy hiệu quả, bền vững, rất cần sự quan tâm, đầu tư lâu dài từ các cấp, ngành và sự đồng hành của cả cộng đồng trong hành trình bảo vệ thiên nhiên", ông Toàn nhấn mạnh.

Thùy Dương - Bình Minh - Huyền My

Nguồn Hà Tĩnh : https://baohatinh.vn/nhung-y-bac-sy-dac-biet-giua-dai-ngan-truong-son-post301817.html