Nikita Mikhalkov – Nghệ sĩ điện ảnh tài danh của nước Nga

10 giờ trướcBài gốc

Nikita Mikhalkov, người đoạt giải Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất với bộ phim "Burnt by the Sun", và con gái ông là Nadya, người đóng một trong những vai chính của bộ phim. (Ảnh: RIA)

Ông là một trong số các tên tuổi trong nền văn hóa Nga mà tác phẩm của mình không chỉ phản ánh thời đại mà còn định hình thời đại theo nhiều cách. Nikita Mikhalkov là Nghệ sĩ Nhân dân của Liên Xô (trước đây) và là Anh hùng Lao động của Liên bang Nga.

Ông đã ba lần đoạt Giải thưởng Nhà nước Nga, là chủ nhân của nhiều giải thưởng và danh hiệu quốc tế. Nikita Mikhalkov cũng quen thuộc với khán giả Việt Nam thời kỳ Liên Xô trước đây qua các bộ phim nổi tiếng như “Ga cho hai người”, “Bản tình ca nghiệt ngã” dựng theo tác phẩm “Của hồi môn” của Alexander Ostrovsky.

Trong dịp ông vừa tròn 80 tuổi mới đây, đích thân Tổng thống Nga Putin đã trao tặng Nikita Mikhalkov Huân chương Thánh Andrew Đệ nhất. Ông nhận được giải thưởng này vì những đóng góp cho sự phát triển của văn hóa và điện ảnh Nga.

Một cảnh trong phim "Bản nhạc chưa hoàn thành cho đàn piano". (Ảnh: RIA)

Bộ phim đầu tay của ông, "Một ngày yên tĩnh cuối chiến tranh" (1970), được quay tại hãng Mosfilm là một tuyên bố khiêm tốn nhưng đầy tự tin về chủ đề sáng tạo chính của ông - ký ức và giá trị của cuộc sống con người trong từng giai đoạn lịch sử.

Bốn năm sau, bộ phim tiếp theo của ông, "Một người lạ giữa những người lạ, một người lạ trong chính mình" (1974), thực sự đã phá vỡ mọi quy ước thể loại, pha trộn giữa văn học phương Tây, ngụ ngôn và chính kịch. Từng cảnh quay của bộ phim với sức mạnh hình ảnh và năng lượng mạnh mẽ đến mức nhận rõ một đạo diễn tài năng độc đáo đã xuất hiện trong nền điện ảnh Nga.

Nikita Mikhalkov trong bộ phim "Người thợ cạo vùng Siberia". (Ảnh: RIA)

"Nô lệ tình yêu" (1975) đã khẳng định Mikhalkov là một phong cách nghệ thuật bậc thầy, phản ánh một cách mỉa mai và u sầu về số phận của nghệ thuật điện ảnh trong vòng xoáy của lịch sử.

Bộ phim tiếp theo của ông, "Bản nhạc chưa hoàn thành cho đàn Piano" (1977), là một chuẩn mực cho "điện ảnh kiểu Chekhov", trong đó đạo diễn đã tạo nên trên màn ảnh một bầu không khí đặc quánh, sống động của một thời đại đã qua, nơi mỗi khoảnh khắc dừng lại, mỗi ánh nhìn đều có sức mạnh hơn cả lời nói.

Trong bộ phim "Năm buổi tối" (1978), dựa trên vở kịch của Alexander Volodin, Mikhalkov đã khẳng định mình là bậc thầy lão luyện của điện ảnh tâm lý. Bộ phim này, với sự gần gũi, những cuộc đối thoại sâu sắc bằng ánh mắt và sự kết hợp xuất sắc với các diễn viên (Lyudmila Gurchenko và Stanislav Lyubshin), đã trở thành một chuẩn mực điện ảnh Nga.

Một cảnh trong phim "Burnt by the Sun". (Ảnh: RIA)

Bộ phim không chỉ là câu chuyện về chiến tranh, mà còn chứa đựng những âm vang của nó trong tâm hồn con người, về hạnh phúc được tìm lại, và lòng dũng cảm thầm lặng của những con người bình dị.

Trong tác phẩm "Vài ngày trong cuộc đời I.I. Oblomov" (1979), Mikhalkov đã đạt được điều gần như không thể: ông tìm thấy một hình ảnh tương đương với chất liệu văn học tinh tế trong tiểu thuyết của Goncharov, tạo ra sự phản chiếu về vẻ đẹp của sự lười biếng và bi kịch của việc sống thiếu ý chí.

Trong bộ phim bi hài "Tình ruột thịt" (1981), Mikhalkov, với tư cách đạo diễn, đã tạo nên một hình ảnh sâu sắc về một người phụ nữ Nga giản dị, do Nonna Mordyukova thủ vai, với tư cách diễn viên, ông đã mang đến một trong những vai diễn khách mời đáng nhớ nhất của mình. Vai diễn khách mời này, được thể hiện với nét quyến rũ, sự châm biếm và chính xác đặc trưng của Mikhalkov, đã trở thành một kiệt tác diễn xuất xuất sắc, khẳng định tài năng biến hóa độc đáo của ông, dù chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi trên màn ảnh.

Một cảnh quay trong bộ phim "Vài ngày trong cuộc đời của I. I. Oblomov". (Ảnh: RIA)

Diễn xuất của Nikita Mikhalkov nổi bật với sự đa dạng và phong phú. Ông có thể hóa thân thành những nhân vật chính lãng mạn lôi cuốn và những nhân vật chính kịch sâu sắc, tan vỡ với thành công tương đương. Tài năng của ông là sự pha trộn hiếm có giữa năng lượng nam tính mạnh mẽ, sự châm biếm trí tuệ tinh tế và sắc thái tâm lý sâu sắc, gần như mang phong cách Chekhov.

Hãy xem Nikolai Triletsky trầm tư trong "Bản nhạc chưa hoàn thành cho cây đàn piano", thủ lĩnh băng đảng hào hoa Brylov trong "Một người xa lạ giữa những người xa lạ", tay buôn dầu mỏ Alexei Utyuzhanin hóm hỉnh trong "Sibiriada", hay Paratov vô cùng quyến rũ nhưng tàn nhẫn và cay độc trong "Bản tình ca nghiệt ngã". Mỗi vai diễn của ông là một bức chân dung hoàn chỉnh, được khắc họa với độ chính xác tuyệt đối và chiều sâu nội tâm.

Nikita Mikhalkov cùng Nadezhda Mikhalkova trên trường quay "Burnt by the Sun". (Ảnh: RIA)

Bộ phim "Không nhân chứng" (1983) cũng xứng đáng được nhắc đến đặc biệt - một tác phẩm đạo diễn và diễn xuất xuất sắc, được dàn dựng theo thời gian thực trong một căn hộ.

Được xây dựng dựa trên lời thoại của chỉ hai nhân vật (Irina Kupchenko và Mikhail Ulyanov), bộ phim này đã trở thành hình mẫu của thể loại kịch tâm lý, nơi máy quay nắm bắt được những sắc thái cảm xúc nhỏ nhất. Nó khẳng định tài năng bậc thầy của Mikhalkov trong cả hình thức sử thi vĩ đại lẫn nghệ thuật bình dị.

Từ năm 1987, Nikita Mikhalkov đã sản xuất phim dưới thương hiệu TriTe Studio - một hiệp hội sáng tạo và sản xuất phim Liên Xô và Nga do ông thành lập cùng những cộng sự đồng chí hướng.

Bộ phim sử thi "Burnt by the Sun" (Cháy bỏng dưới ánh mặt trời) phát hành năm 1994 thường được coi là đỉnh cao trong sự nghiệp của Nikita Mikhalkov, thành công lớn nhất của ông.

Bộ phim này là một tuyên bố triết lý sâu sắc của đạo diễn, một bức bích họa bi thảm về việc một thời đại vĩ đại, phá vỡ những số phận, tàn nhẫn hủy hoại cuộc sống của những con người khác nhau.

Việc giành được giải Oscar và Giải thưởng Lớn tại Liên hoan phim Cannes không chỉ là một chiến thắng cá nhân cho Nikita Mikhalkov mà còn là một chiến thắng cho nền điện ảnh Nga mới, chứng minh được sức cạnh tranh của mình trên trường quốc tế.

Nikita Mikhalkov trong vai Kotov trong "Burnt by the Sun". (Ảnh: RIA)

Đối với điện ảnh Nga, phim của Nikita Mikhalkov là một kho tàng, đỉnh cao của sự chuyên nghiệp và phong cách nghệ thuật. Ông tiếp nối truyền thống của nền điện ảnh tâm lý Nga vĩ đại, được ông chắt lọc thành công thành một hình thức đương đại, dễ tiếp cận trên toàn cầu. Ông đã chứng minh rằng điện ảnh Nga vừa sâu sắc vừa ngoạn mục.

Đối với điện ảnh quốc tế, Nikita Mikhalkov vẫn là một trong những đạo diễn Nga năng động và quan trọng nhất, một tiếng nói được lắng nghe và thấu hiểu vượt xa biên giới nước Nga. Những tác phẩm xuất sắc nhất của ông là một đóng góp vào kho tàng điện ảnh toàn cầu, hé lộ tâm hồn Nga và lịch sử Nga với sự chân thành sâu sắc và sức mạnh nghệ thuật.

Nikita Mikhalkov là một nhân vật vĩ đại không chỉ đối với văn hóa Nga mà còn đối với đời sống công chúng của nước Nga. Tầm vóc nhân cách của ông thật khó có thể không đánh giá cao. Ông là một đạo diễn và diễn viên xuất sắc, đồng thời cũng là một nhân vật công chúng nổi bật, có ảnh hưởng to lớn đến việc định hình thế giới quan của xã hội Nga.

Tổng thống Vladimir Putin và đạo diễn phim Nikita Mikhalkov, Chủ tịch Quỹ Văn hóa Nga, người được trao tặng Huân chương Anh hùng Lao động Nga vào năm 2022. (Ảnh: RIA)

"Là một người đã quen biết ông nhiều năm, tôi có thể nói rằng Nikita Mikhalkov là một người đàn ông có sức hút phi thường và nguồn năng lượng dồi dào, cùng khiếu hài hước tuyệt vời! Nikita Sergeyevich là một người thực sự đam mê. Ông đã và đang đạt được rất nhiều thành tựu trong cuộc đời mình. Ông là một trong những người coi thành công là một nét tính cách! Tại sao? Bởi vì ông luôn bận rộn, luôn năng động, và thành công, như chúng ta đã biết, đến từ hành động và ý chí", Giám đốc điều hành kiêm đạo diễn phim của Mosfilm, Karen Shakhnazarov, đã phát biểu trong lời chúc mừng gửi đến người nghệ sĩ lớn của nước Nga nhân dịp ông 80 tuổi.

THÙY VÂN Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Nga

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/nikita-mikhalkov-nghe-si-dien-anh-tai-danh-cua-nuoc-nga-post918543.html