Áp lực lãi suất tăng dần về cuối năm
Tính đến ngày 27/11/2025, tăng trưởng tín dụng toàn ngành vượt 18,2 triệu tỷ đồng, tương ứng mức tăng 16,56% so với đầu năm (cùng kỳ năm ngoái chỉ tăng 11,8%). Đây là mức tăng trưởng cao nhất từ trước đến nay, với động lực mạnh mẽ hơn vẫn đến từ cho vay doanh nghiệp nhờ nền lãi suất thấp.
Động lực tăng trưởng dư nợ 9 tháng đầu năm vẫn chủ yếu đến từ mảng thương mại và sản xuất, lần lượt tăng 7,5% và 7,8% so với đầu năm. Bên cạnh đó, dư nợ tín dụng với hoạt động kinh doanh bất động sản đạt hơn 1,8 triệu tỷ đồng, tăng 24,8% so với đầu năm.
MBS Research dự báo tăng trưởng tín dụng cả năm 2025 sẽ đạt 20% svck, nhờ đẩy mạnh đầu tư công và hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng vào tháng cuối năm.
Trong khi tín dụng tăng mạnh, tổng huy động vốn tính đến 27/11/2025 đạt hơn 17,15 triệu tỷ đồng, tức chỉ tăng 12,05% so với đầu năm. Chênh lệch giữa tăng trưởng huy động và tín dụng được đánh giá là một yếu tố góp phần gia tăng căng thẳng thanh khoản trên các kỳ hạn, đẩy lãi suất tăng trong những tháng cuối năm 2025.
Ảnh: MBS Research.
Theo đó, sau thời gian duy trì ở vùng thấp từ giữa năm 2024 cho đến tháng 9/2025 với mức bình quân lãi suất kỳ hạn 12 tháng đạt 4,8%, lãi suất huy động đã bắt đầu nhích lên từ tháng 10. Xu hướng tăng này tiếp tục về cuối năm do một số nguyên nhân.
Thứ nhất, tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR thuần) của 27 NHNY đã lên mức cao nhất trong nhiều năm (cuối quý III/2025 là 111%). Ngoài ra, nhu cầu tín dụng thường có xu hướng tăng mạnh vào những tháng cuối năm; cùng thanh khoản thị trường 2 khá căng thẳng dù NHNN liên tục bơm ròng trong 3 tháng gần đây. Lãi suất qua đêm cũng lên mức cao trong nhiều năm, đạt 7,35% vào ngày 3/12/2025.
Trong bối cảnh tín dụng tăng tốc, các chuyên gia kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng để đảm bảo nguồn vốn, từ đó có thể dần nâng mặt bằng lãi suất cho vay.
Bước sang 2026, dự báo tăng trưởng tín dụng vẫn duy trì quanh mức 20% nhằm hỗ trợ cho mục tiêu tăng trưởng GDP 10%. Trong bối cảnh đó, lãi suất huy động được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trong ít nhất nửa đầu năm, với lãi suất huy động nhóm NHTM tư nhân có thể tăng từ 25-50 điểm cơ bản so với cuối năm 2025, trong khi nhóm ngân hàng gốc quốc doanh tăng nhẹ hơn, ở mức khoảng 15-30 điểm cơ bản.
NIM nhiều ngân hàng có thể chưa chạm đáy
9 tháng đầu năm 2025, hầu hết ngân hàng niêm yết ghi nhận NIM giảm do nền lãi suất cho vay giảm sâu svck. NIM toàn ngành đến hết quý III ở mức 3,2%, giảm 33 điểm cơ bản svck. Tính riêng quý III vừa qua, NIM ghi nhận ở mức 3,1%, giảm 12 điểm cơ bản so với quý trước và giảm 33 điểm cơ bản svck.
Ảnh: MBS Research.
Tín dụng được thúc đẩy chủ yếu bởi nhóm KHDN cùng với sự cạnh tranh gay gắt của các ngân hàng khiến lãi suất cho vay duy trì ở mức thấp trong suốt cả năm. Chi phí huy động trong năm 2025 gần như đi ngang svck và nhích nhẹ ở một số ngân hàng có huy động thấp khiến NIM khó tăng lên.
Trong nỗ lực duy trì NIM, cơ cấu danh mục cho vay toàn ngành chứng kiến sự tăng lên đáng kể hơn từ các khoản vay trung dài hạn so với cho vay ngắn hạn. Điều này thể hiện ở nợ trung hạn và dài hạn tại cuối quý III/2025 đã tăng lần lượt 19% và 17% so với đầu năm trong khi nợ ngắn hạn toàn ngành chỉ tăng 13%.
Dự báo cho 2026, MBS Research cho rằng lãi suất cho vay sẽ tiếp tục duy trì mặt bằng thấp trong những quý tới tương tự như năm 2025 cùng với lãi suất huy động nhích nhẹ có thể khiến NIM của toàn ngành giảm nhẹ trong nửa đầu năm.
Về nửa sau của năm, lãi suất cho vay dự kiến sẽ nhích nhẹ khi các khoản vay trung dài hạn trong năm 2025 bắt đầu hết thời gian ưu đãi lãi suất và thả nổi theo lãi suất huy động. Điều này có thể cải thiện NIM trong nửa cuối năm. Ngoài ra, nhu cầu cho vay sản xuất kinh doanh của nhóm SME và KHCN phục hồi cũng có thể sẽ đẩy nền lãi suất cho vay lên cao hơn trong nửa cuối 2026.
MBS Research dự báo các ngân hàng như HDB, MBB, TCB, VIB... ghi nhận NIM cải thiện trong 2026, ngược lại một số ngân hàng như VPB, STB, TPB, VCB...có thể chứng kiến NIM tiếp tục chịu áp lực giảm. Ảnh: MBS Research.
Nhìn sâu vào từng ngân hàng, các chuyên gia kỳ vọng những ngân hàng có mức NIM suy giảm sâu trong năm 2025 như ACB, Techcombank, HDBank hay VIB sẽ có mức hồi phục tốt hơn nhóm còn lại trong 2026.
Cụ thể, với các ngân hàng có danh mục cho vay tập trung chủ yếu vào các nhóm KHDN vừa và nhỏ tập trung vào các ngành xuất nhập khẩu, KCN (như ACB, HDBank), hay cho vay bán lẻ (như VIB) và cho vay mua nhà (như Techcombank), nhóm phân tích cho rằng lãi suất từ các khoản cho vay này sẽ nhích dần lên khi nhu cầu qua trở lại. Các khoản vay trung hạn hết thời gian ưu đãi lãi suất cũng sẽ đóng góp vào mức phục hồi của NIM.
Ngược lại, các ngân hàng có vừa và nhỏ chịu sức ép cạnh tranh về việc giảm lãi suất nhằm tăng tín dụng mục tiêu có thể sẽ ghi nhận NIM năm 2026 tiếp tục giảm so với năm 2025.
"Tổng quan, chúng tôi dự báo NIM toàn ngành sẽ đi ngang, hoặc giảm nhẹ cho cả năm 2026 so với 2025", nhóm phân tích nhận định.
Kiều Anh