Nỗ lực giải phóng mặt bằng dự án điện hạt nhân

2 giờ trướcBài gốc

Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận được xác định là công trình trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa chiến lược đối với an ninh năng lượng và sự phát triển bền vững của đất nước. Hiện nay, các địa phương đang gấp rút triển khai công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), di dân, tái định cư. Mặc dù khối lượng công việc rất lớn và còn nhiều khó khăn song với quyết tâm chính trị cao và sự đồng thuận của Nhân dân, tỉnh đặt mục tiêu bàn giao mặt bằng sạch đúng tiến độ như cam kết với Chính phủ.

Đồng thuận của người dân, quyết tâm từ cơ sở

Những ngày cuối tháng 9, tại các địa phương được quy hoạch 2 Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, không khí làm việc khẩn trương hiện rõ. Lãnh đạo các sở, ngành và chính quyền cơ sở liên tục bám sát địa bàn; từng tờ hồ sơ, từng buổi họp dân được triển khai với mục tiêu hoàn thành công tác GPMB trong năm 2025, bàn giao cho chủ đầu tư theo đúng cam kết với Chính phủ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Minh Hoàng họp với lãnh đạo các ngành, địa phương về công tác giải phóng mặt bằng dự án điện hạt nhân.

Theo báo cáo của UBND tỉnh, tổng diện tích cần thu hồi phục vụ dự án hơn 1.130ha, ảnh hưởng đến 1.153 hộ, với 5.229 nhân khẩu. Trong đó, diện tích đất dành cho 2 nhà máy hơn 815ha (Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 hơn 409,5ha; Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2 là 405,5ha); khu tái định cư gần 119,3ha; khu dân cư chỉnh trang 13,4ha; khu nghĩa trang gần 22,3ha; khu tái định canh khoảng 159,6ha. Những con số đó đủ để hình dung quy mô dự án và tầm quan trọng của công tác GPMB tại các địa phương.

Tại xã Phước Dinh, nơi triển khai Dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1, diện tích thu hồi đất liên quan đến 491 hộ dân, với hơn 409,5ha và 6 tổ chức. Ông Trần Ngọc Bình - Chủ tịch UBND xã Phước Dinh, chia sẻ: “Khối lượng công việc rất lớn, vừa phải xử lý hồ sơ, vừa phải giải quyết những tâm tư của người dân. Về cơ bản, người dân đồng thuận, mong sớm ổn định nơi ở mới để nhường đất cho dự án. Đây là điểm tựa quan trọng để xã nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ”.

Đoàn công tác của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội giám sát việc triển khai Nghị quyết số 189/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân.

Tại xã Vĩnh Hải, nơi triển khai Dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2, công tác GPMB còn khó khăn hơn khi phải di dời 534 hộ dân, 3 tổ chức và gần 1.900 ngôi mộ, trong đó có hơn 1.000 ngôi mộ vô chủ. Địa phương cũng phải bố trí thêm diện tích tái định cư 54,4ha cho 553 hộ dân và khu dân cư chỉnh trang 13,4ha. Ông Nguyễn Văn Quế - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hải, cho biết: “Khó khăn nhất là việc xác định nguồn gốc đất và di dời mồ mả. Chúng tôi quán triệt phải làm đúng, minh bạch, không để bất kỳ hộ dân nào bị thiệt thòi. Niềm tin của Nhân dân chính là chìa khóa để bảo đảm tiến độ. Cùng với đó, phải tạo được sự đồng thuận của người dân trong việc lựa chọn vị trí mới để tái định cư đảm bảo an toàn, thuận lợi nhất”.

Cùng với nỗ lực của chính quyền, người dân thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự đồng thuận. Nhiều hộ dân khẳng định sẵn sàng di dời nếu được bố trí nơi ở mới ổn định, có hạ tầng đồng bộ, tạo điều kiện sinh kế. Đây chính là yếu tố then chốt tạo nên sự thống nhất xã hội, biến khó khăn trước mắt thành động lực phát triển lâu dài.

Tuy nhiên, công tác GPMB vẫn còn vướng 3 trở ngại lớn. Thứ nhất, là vướng mắc pháp lý khi các quy định về khoảng cách an toàn hạt nhân chưa thống nhất. Nghị quyết số 41/2009/QH12 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận xác định bán kính giải tỏa là 500m, trong khi Bộ Khoa học và Công nghệ lại khuyến cáo tối thiểu 1km, còn Tổ chức Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đề nghị giới hạn 3 - 5km. Thứ hai, hạn chế về nhân lực ở cấp xã khiến tiến độ xử lý hồ sơ bị kéo dài, nhất là khi trên cùng một địa bàn tồn tại nhiều bảng giá đất khác nhau sau sáp nhập đơn vị hành chính. Thứ ba, nguồn vốn còn thiếu hụt lớn: Tổng nhu cầu kinh phí cho di dân, tái định cư, GPMB lên tới 12.392 tỷ đồng, nhưng đến nay Trung ương mới phân bổ 3.236 tỷ đồng, còn 9.156 tỷ đồng vẫn đang chờ bổ sung.

Đồng chí Hồ Xuân Ninh - Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh trong buổi khảo sát cùng Đoàn công tác của Quốc hội: “Đây là dự án trọng điểm quốc gia. Nếu không tháo gỡ dứt điểm những vướng mắc về vốn, thủ tục và khoảng cách an toàn, tiến độ sẽ bị ảnh hưởng. Sở đã kiến nghị Chính phủ sớm tách dự án GPMB thành dự án độc lập, để tỉnh có cơ sở chủ động trong điều hành”.

Phấn đấu về đích đúng tiến độ cam kết

Thời gian qua, UBND tỉnh đã liên tục làm việc với các bộ, ngành Trung ương để tháo gỡ khó khăn. Ngày 24-7-2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đã trực tiếp kiểm tra thực địa, chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện văn bản hướng dẫn, tạo hành lang pháp lý cho địa phương triển khai.

Nơi quy hoạch xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 ở xã Phước Dinh.

Tại các địa phương, nhiều bước đi cụ thể đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Theo kế hoạch, việc xét nguồn gốc đất và niêm yết công khai tại 2 xã Phước Dinh, Vĩnh Hải sẽ hoàn tất trong quý IV/2025; quyết định phê duyệt giá đất cụ thể dự kiến ban hành ngay trong tháng 10-2025 để làm cơ sở chi trả bồi thường. Các khu tái định cư sẽ được xây dựng đồng bộ, gắn với hạ tầng xã hội: Trường học, trạm y tế, công trình văn hóa, bảo đảm người dân có điều kiện sống và phát triển tốt hơn nơi ở cũ.

Đặc biệt, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 189/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, cho phép áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở mức cao nhất, nhân hệ số 1,5 lần. Đây là điểm nhấn quan trọng, vừa củng cố niềm tin của người dân, vừa khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với vùng dự án.

Tại buổi làm việc với Đoàn giám sát của Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội mới đây, đồng chí Trịnh Minh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: “Tinh thần chỉ đạo là không để dự án được chậm trễ so với cam kết. Tỉnh sẽ huy động toàn bộ hệ thống chính trị, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, đơn vị chủ đầu tư để tháo gỡ từng khó khăn, đặc biệt trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Đây vừa là nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, vừa là trách nhiệm chính trị đối với an ninh năng lượng quốc gia”.

Với quyết tâm cao, UBND tỉnh phấn đấu đến ngày 31-12-2025, sẽ cơ bản bàn giao mặt bằng sạch của 2 nhà máy điện hạt nhân cho chủ đầu tư, bảo đảm không ảnh hưởng đến kế hoạch khởi công dự án.

ANH TUẤN

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/kinh-te/202509/no-lucgiai-phong-mat-bang-du-an-dien-hat-nhan-1a97ddd/