Nỗ lực gìn giữ và phát triển tiếng Việt trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài

3 giờ trướcBài gốc

Cách đây hơn 3 năm, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 930/QĐ-TTg ngày 3/8/ 2022 lấy ngày 8/9 hàng năm là ngày tôn vinh Tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ dành cho tiếng Việt đã khẳng định giá trị vô giá của tiếng mẹ đẻ – ngôn ngữ đã hun đúc nên bản sắc, văn hóa và tinh thần đoàn kết dân tộc suốt hàng nghìn năm lịch sử.

NXBGDVN ra mắt Tủ sách Tiếng Việt phục vụ cộng đồng ở tỉnh Udon Thani (Thái Lan) tháng 5/2025.

Là một đơn vị xuất bản lớn trong lĩnh vực giáo dục, nhiều năm qua, NXBGDVN đã không ngừng góp phần lan tỏa Tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài thông qua nhiều bộ sách dạy Tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài như: Quê Việt, Tiếng Việt vui... Đặc biệt là bộ sách Chào Tiếng Việt do TS. Nguyễn Thụy Anh làm tác giả. Bộ sách hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài từ 6 – 15 tuổi dựa trên các tiêu chí của từng bậc năng lực được quy định trong Chương trình tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài do Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành năm 2018. Bộ sách đã được chào đón ở nhiều nơi trên thế giới và vinh dự nhận giải A Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6 năm 2023.

Bên cạnh đó, NXBGDVN cũng đã phối hợp với Ban Truyền hình Đối ngoại (VTV4) – Đài truyền hình Việt Nam sản xuất Chương trình truyền hình dạy tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài. Chương trình được phát sóng đều đặn trên kênh VTV4, trên các nền tảng số và giới thiệu tới các cộng đồng người Việt Nam trên toàn thế giới từ tháng 4/2023 đến nay.

Không dừng ở đó, bắt đầu từ tháng 4 năm 2025, NXBGDVN tiếp tục phối hợp với Ban Truyền hình Đối ngoại – Đài Truyền hình Việt Nam (VTV4) cho ra mắt chương trình truyền hình mới với tên gọi “Tiếng Việt diệu kì”. Chương trình được thiết kế trên cơ sở kết hợp giữa kể chuyện dân gian và các nhân vật hoạt hình sinh động nhằm mục đích hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài qua kho tàng văn học dân gian. Từ đó góp phần nuôi dưỡng tình yêu quê hương và truyền thống dân tộc.

Có một thực tế là người Việt Nam ở nước ngoài luôn có nhu cầu học Tiếng Việt nhưng do những rào cản về địa lí hoặc cơ sở vật chất nên việc tiếp xúc với những tài liệu dạy Tiếng Việt còn nhiều hạn chế. Nhằm khắc phục khó khăn này, NXBGDVN đã phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (UBNN về NVNONN) đã có sáng kiến xây dựng “Tủ sách Tiếng Việt” ở nơi có cộng đồng người Việt Nam sinh sống. Tủ sách thường được đặt ở các cơ quan đại diện của Việt Nam, Trung tâm văn hóa hữu nghị, lớp học tiếng Việt hay các địa điểm sinh hoạt cộng đồng của người Việt Nam ở nước ngoài để đồng bào dễ tiếp cận.

Lễ ra mắt cuốn sách song ngữ Bác Hồ ở Thái Lan tại Udon Thani (Thái Lan) với sự tham gia của NXBGDVN.

Tủ sách từ khi ra đời đã nhận được nhiều phản hồi tích cực và được kiều bào đón nhận. Đến nay, “Tủ sách tiếng Việt” đã được nhân rộng tới 10 quốc gia và vùng lãnh thổ với 12 tủ sách. Cụ thể là ở Fukuoka (Nhật Bản), Budapest (Hungary), Đài Loan (Trung Quốc), Paris, New Caledonia (Pháp), Praha và Brno (Séc), Melbourne (Úc), Thái Lan, Lào, Belarus, Thụy Điển, với nhiều đầu sách có giá trị. “Tủ sách tiếng Việt” đã vinh dự đạt giải Nhì Giải thưởng toàn quốc về Thông tin đối ngoại lần thứ X năm 2024 do Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban chỉ đạo Công tác thông tin đối ngoại, Đài Truyền hình Việt Nam và các cơ quan liên quan phối hợp tổ chức.

Bên cạnh đó, song song với việc xuất bản sách truyền thống, NXBGDVN đang tích cực đẩy mạnh việc số hóa các sản phẩm của mình. Hiện tại trên trang https://taphuan.nxbgd.vn/, NXBGDVN đã cung cấp miễn phí đầy đủ phiên bản điện tử của các bộ sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 12 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo. Hai bộ sách được biên soạn theo chương trình GDPT năm 2018 – trong đó có sách giáo khoa Tiếng Việt và tài liệu hướng dẫn giáo viên. Điều này giúp đồng bào ở xa Tổ quốc thuận lợi trong việc tiếp cận và có thêm tài liệu để dạy con em mình.

Để việc dạy tiếng Việt cho trẻ em ở nước ngoài đạt hiệu quả thì đội ngũ giáo viên đóng góp một yếu tố quan trọng. Ý thức rõ điều này, NXBGDVN luôn tích cực chủ động phối hợp với UBNN về NVNONN trong các hoạt động hỗ trợ đội ngũ giáo viên dạy tiếng Việt tại các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Một buổi tập huấn bồi dưỡng, nâng cao năng lực dạy học tiếng Việt cho giáo viên do giảng viên của NXBGDVN thực hiện.

Trong đợt tập huấn cuối năm 2024, NXBGDVN đã phối hợp với UBNN về NVNONN tổ chức tọa đàm, mời giảng viên chia sẻ về phương pháp dạy tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài; phương pháp hướng dẫn học sinh dựng hình tượng văn học dân gian và lý thuyết – thực hành trò chơi trong giáo dục.

Tháng 6 năm 2025, UBNN về NVNONN và Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Khỏn Kèn (Thái Lan) đã phối hợp với NXBGDVN tổ chức thành công Khóa tập huấn bồi dưỡng, nâng cao năng lực dạy học tiếng Việt cho gần 80 giáo viên kiều bào tại Đông Bắc Thái Lan. Khóa học được đánh giá cao về chuyên môn và tính thực tiễn. Những hoạt động này không chỉ góp phần nâng cao năng lực sư phạm và truyền cảm hứng cho đội ngũ giáo viên tiếng Việt ở nước ngoài, mà còn tạo nền tảng vững chắc để việc dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng kiều bào được duy trì lâu dài, hiệu quả.

Bên cạnh đó, NXBGDVN còn tích cực tham gia các hoạt động hưởng ứng Ngày Tôn vinh tiếng Việt năm 2025 do UBNN về NVNONN, Bộ Ngoại giao và Bộ Giáo dục tổ chức, tiêu biểu như: Đồng hành cùng chương trình Xuân quê hương, Lễ phát động Ngày Tôn vinh tiếng Việt và Cuộc thi Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2025; phối hợp tổ chức ra mắt sách Bác là Hồ Chí Minh và Bác Hồ ở Thái Lan cho cộng đồng người Việt tại Thái Lan; đồng thời hỗ trợ, cung ứng sách vở phục vụ công tác dạy và học tiếng Việt trong các chuyến công tác của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các bộ, ban, ngành.

Nhìn lại thời gian qua, có thể khẳng định rằng, các hoạt động phối hợp giữa NXBGDVN và UBNN về NVNONN ngày càng thiết thực và đáp ứng nhu cầu học tiếng Việt ngày càng cao của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, từ việc trao tặng xuất bản phẩm đến bồi dưỡng giáo viên, tổ chức biên soạn tài liệu phù hợp từng khu vực, truyền thông đa ngôn ngữ, và đặc biệt là sự kết nối cộng đồng qua các sự kiện trực tuyến – trực tiếp.

Những kết quả gặt hái được thể hiện một sự nỗ lực, cố gắng không mệt mỏi của NXBGDVN, UBNN về NVNONN, là một tinh thần khát khao gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc mà tiếng Việt là hồn cốt. Tiếng Việt chỉ thật sự lan tỏa khi vừa được trân trọng như một di sản, vừa là công cụ giao tiếp trong đời sống thường nhật của kiều bào.

Giữ gìn và phát huy tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài chính là gìn giữ hồn cốt dân tộc, nuôi dưỡng tình yêu quê hương và bản sắc văn hóa Việt. NXBGDVN luôn mong muốn được đóng góp một phần công sức của mình trong việc gìn giữ và phát triển tiếng Việt, để ngôn ngữ thiêng liêng ấy luôn hiện hữu trong trái tim mỗi người con Việt, dù ở bất cứ nơi đâu trên thế giới.

Thái Trang

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/doanh-nghiep/no-luc-gin-giu-va-phat-trien-tieng-viet-trong-cong-dong-nguoi-viet-o-nuoc-ngoai-i782491/