Nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng Nhật - Trung

6 giờ trướcBài gốc

Ngày 18-11, Vụ trưởng Vụ Châu Á - Châu Đại Dương thuộc Bộ Ngoại giao Nhật Masaaki Kanai đã đến Bắc Kinh gặp Vụ trưởng Vụ Châu Á thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc - ông Lưu Kim Tùng.

Cuộc gặp nhằm xoa dịu những căng thẳng gần đây giữa hai nước láng giềng sau phát ngôn gây tranh cãi của Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi về Đài Loan (Trung Quốc).

Nguồn cơn của căng thẳng

Ngày 7-11, phát biểu trước quốc hội Nhật, bà Takaichi gợi ý rằng một cuộc tấn công nhằm vào Đài Loan có thể được xem là “tình huống đe dọa sự tồn tại”, qua đó cho phép Tokyo thực thi quyền phòng vệ tập thể.

“Nếu ở Đài Loan xảy ra tình huống khẩn cấp liên quan tàu chiến hay sử dụng vũ lực, thì bằng cách nào cũng có thể xem đó là tình huống đe dọa sự tồn tại của Nhật” - bà Takaichi nói. Khi xem một cuộc tấn công là “mối đe dọa sống còn”, Nhật có thể được phép đáp trả bằng vũ lực theo luật an ninh năm 2015.

Bà Takaichi sau đó từ chối rút lại phát ngôn trên, nhưng cố gắng giảm nhẹ tác động của phát ngôn và nói rằng bà “không có ý định” thay đổi quan điểm chính thức của chính phủ.

“Tôi đã đưa câu trả lời tương đối chi tiết trong khi xem xét phương án xấu nhất. Từ nay, tôi sẽ tránh phát ngôn cụ thể về những kịch bản nhất định” - bà Takaichi nói hôm 10-11.

Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau tại Hàn Quốc hồi tháng 10. Ảnh: BLOOMBERG

Phát ngôn của thủ tướng Nhật ngay lập tức vấp phải phản ứng dữ dội từ phía Trung Quốc.

Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 10-11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm gọi phát ngôn của bà Takaichi là hết sức “sai trái” và can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.

“Đây là hành động vi phạm nguyên tắc ‘Một Trung Quốc’, các nguyên tắc trong 4 văn kiện chính trị giữa Trung Quốc và Nhật. Hành động này hoàn toàn đi ngược với những cam kết chính trị mà chính phủ Nhật đã đưa ra, và nghiêm trọng cả về bản chất lẫn tác động. Trung Quốc bày tỏ sự phẫn nộ và kiên quyết phản đối, đồng thời đã gửi công hàm phản đối mạnh mẽ tới phía Nhật” - ông Lâm nói.

Ngày 13-11, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông đã triệu tập Đại sứ Nhật tại Trung Quốc Kenji Kanasugi để “đưa ra những lập trường cứng rắn về phát biểu sai lệch của Thủ tướng Takaichi liên quan Trung Quốc”, theo tờ China Daily. Đây là lần đầu tiên trong hơn 2 năm Bắc Kinh gọi một đại sứ Nhật đến làm việc.

“Nếu bất kỳ ai dám can thiệp vào sự nghiệp thống nhất của Trung Quốc dưới bất kỳ hình thức nào, Trung Quốc chắc chắn sẽ đáp trả mạnh mẽ” - ông Tôn nói.

Đáng chú ý, Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Osaka Tiết Kiếm đã có bài đăng trên mạng xã hội X chỉ trích mạnh mẽ Thủ tướng Takaichi. Dù bài đăng sau đó đã bị xóa nhưng vẫn khiến Nhật phản ứng mạnh.

Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Takehiro Funakoshi ngày 14-11 đã triệu tập Đại sứ Trung Quốc tại Nhật - ông Ngô Giang Hạo để “phản đối mạnh mẽ những tuyên bố hết sức không phù hợp” của ông Tiết.

Trong diễn biến leo thang, ngày 14-11, Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi công dân Trung Quốc tránh đi Nhật trong thời gian tới. Bộ này cũng cảnh báo về “những rủi ro đáng kể” mà công dân Trung Quốc có thể đối mặt tại Nhật. Nhật sau đó yêu cầu Trung Quốc thực hiện “các biện pháp phù hợp” sau động thái của Bắc Kinh.

Sang ngày 16-11, Trung Quốc kêu gọi công dân nước này cân nhắc thật kỹ việc sang Nhật du học.

Ngày 18-11, Nhật cảnh báo công dân Nhật tại Trung Quốc tăng cường các biện pháp an toàn và tránh những nơi đông người giữa bối cảnh căng thẳng hai nước leo thang.

Động thái xoa dịu căng thẳng

Nhằm hạ nhiệt căng thẳng, tại cuộc gặp với ông Lưu Kim Tùng ngày 18-11, ông Kana đã giải thích rằng chính sách an ninh của Nhật không thay đổi và kêu gọi Trung Quốc tránh những hành động gây tổn hại quan hệ song phương, theo tờ Kyodo News.

Vụ trưởng Vụ Châu Á - Châu Đại Dương của Bộ Ngoại giao Nhật Masaaki Kanai đã đến Bắc Kinh (Trung Quốc) ngày 17-11. Ảnh: KYODO

Chiều 18-11, ông Kana rời trụ sở Bộ Ngoại giao Trung Quốc ở Bắc Kinh mà không trả lời phỏng vấn báo chí. Truyền thông Nhật đưa tin rằng trong cuộc gặp, ông Kanai được cho là đã nhấn mạnh rằng phát biểu của bà Takaichi không làm thay đổi lập trường của Tokyo được nêu trong Thông cáo chung năm 1972.

Trong văn kiện đó, Nhật công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc. Ông Kanai cũng nhiều khả năng đã nêu vấn đề liên quan bài đăng trên mạng xã hội của Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Osaka.

Về phía Bắc Kinh, sau cuộc gặp, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết rằng trong cuộc hội đàm ông Lưu đã “thúc giục Nhật rút lại những phát ngôn sai trái và ngừng gây rắc rối liên quan các vấn đề về Trung Quốc”, theo hãng thông tấn Tân Hoa Xã.

Cùng ngày, Chánh Văn phòng Nội các Nhật - ông Kihara Minoru nhấn mạnh rằng Nhật sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc.

Ông Kihara cũng đề cập khả năng tổ chức các cuộc gặp thượng đỉnh giữa Nhật và Trung Quốc tại hội nghị G20 ở Nam Phi vào cuối tuần này. Ông cho biết mặc dù chưa có quyết định về các cuộc gặp với các nước khác tại G20, Nhật sẵn sàng tiến hành nhiều cuộc trao đổi với Trung Quốc.

Phát ngôn của Chánh Văn phòng Nội các Nhật được đưa ra sau khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 17-11 thông báo rằng Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường không có kế hoạch gặp Thủ tướng Takaichi trong khuôn khổ hội nghị.

Ông Kihara cũng đề cập cuộc gặp giữa các nhà ngoại giao cấp cao hai nước trong ngày 18-11. Ông nói rằng các cuộc trao đổi giữa Nhật và Trung Quốc thường xuyên diễn ra ở nhiều cấp độ và đây chỉ là cuộc họp định kỳ.

Ngành du lịch Nhật bị ảnh hưởng do căng thẳng với Trung Quốc

Cổ phiếu các công ty du lịch và bán lẻ Nhật giảm mạnh vào ngày 17-11 sau khi Trung Quốc cảnh báo công dân tránh đi du lịch đến Nhật, theo hãng tin AFP.

Hai nền kinh tế lớn nhất châu Á có mối quan hệ mật thiết. Trung Quốc là nguồn khách du lịch lớn nhất của Nhật, với gần 7,5 triệu lượt khách trong 9 tháng đầu năm 2025.

Nhật cũng là điểm đến phổ biến thứ 4 của khách Trung Quốc năm ngoái.

Lo ngại lượng khách Trung Quốc giảm, cổ phiếu tập đoàn bách hóa Mitsukoshi đã giảm 11,3%, trong khi cổ phiếu chuỗi cửa hàng bán lẻ Pan Pacific giảm 5,3% trong phiên giao dịch ngày 17-11.

Cổ phiếu hãng hàng không Japan Airlines giảm 3,4%.

Giới quan sát lo ngại rằng tranh cãi ngoại giao này có thể gây thêm áp lực cho nền kinh tế Nhật, vốn giảm 0,4% trong quý III.

Ông Marcel Thieliant tại quỹ đầu tư Capital Economics lo ngại kịch bản căng thẳng có thể leo thang thành “cuộc tranh chấp thương mại toàn diện”, có thể bao gồm Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm hoặc hàng hóa Nhật.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/no-luc-ha-nhiet-cang-thang-nhat-trung-post881992.html