Nỗ lực kéo giảm căng thẳng ở Trung Đông

5 giờ trướcBài gốc

Trong ngày thứ 4 của cuộc xung đột, theo AP, Iran tuyên bố đã phóng khoảng 100 quả tên lửa vào lãnh thổ Israel hôm 16-6, khiến ít nhất 5 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Mục tiêu chính của đợt tấn công này là các thành phố Tel Aviv và Haifa, nơi nhiều ngôi nhà đã bị phá hủy và một số thương vong được ghi nhận.

TP Petah Tikva gần Tel Aviv cũng bị ảnh hưởng. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cảnh báo các đợt tấn công tiếp theo sẽ "mạnh mẽ, khốc liệt hơn, chính xác và hủy diệt hơn" so với những lần trước.

Cùng ngày, Israel tuyên bố đã giành được "ưu thế trên không" đối với Iran và có thể bay qua thủ đô Tehran của nước này mà không gặp phải mối đe dọa lớn nào. Ngoài ra, một quan chức Israel nói với tờ The Wall Street Journal rằng cơ sở làm giàu uranium ngầm Natanz của Iran có thể đã phát nổ do các cuộc không kích của nước này dù vẫn cần đánh giá sâu hơn.

Trong khi đó, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết cơ sở chuyển đổi uranium của Iran tại TP Isfahan cũng chịu thiệt hại nghiêm trọng. Theo CNBC, Iran cho biết Israel cũng tấn công hai nhà máy lọc dầu, làm dấy lên nỗi lo cho thị trường toàn cầu.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy một số khu vực của cơ sở hạt nhân Natanz (Iran) bị hư hại trong các cuộc tấn công của Israel Ảnh: MAXAR TECHNOLOGIES/CNN

Trong bối cảnh căng thẳng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, nhiều nước đã lên tiếng kêu gọi hoặc thúc đẩy nỗ lực ngoại giao cho cuộc khủng hoảng. Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 15-6 cho biết ông "cởi mở" với ý tưởng để Tổng thống Nga Vladimir Putin đóng vai trò trung gian giúp giải quyết xung đột Israel - Iran.

Trước đó một ngày, hai nhà lãnh đạo này đã có cuộc điện đàm kéo dài khoảng 1 giờ, tập trung vào tình hình Trung Đông. Tuyên bố của Điện Kremlin sau cuộc điện đàm bày tỏ lo ngại về khả năng xung đột leo thang thêm, đồng thời nhấn mạnh Moscow sẵn sàng hỗ trợ tiến trình đàm phán.

Trong khi đó, theo hãng tin Anadolu, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Quốc vương Haitham bin Tariq bin Taimur al Said của Oman nhất trí trong cuộc điện đàm hôm 15-6 rằng ưu tiên trước mắt là ngăn chặn xung đột Israel - Iran leo thang.

Hai nhà lãnh đạo này tái khẳng định sẵn sàng ủng hộ các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt tình trạng thù địch. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đức Johann Wadephul cho biết nước này cùng với Anh và Pháp sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán ngay lập tức với Tehran về chương trình hạt nhân của nước này trong nỗ lực giảm căng thẳng ở Trung Đông.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cũng điện đàm với hai người đồng cấp Iran và Israel sau khi xung đột xảy ra. Với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Iran Abbas Araghchi, ông Vương Nghị cho biết Bắc Kinh ủng hộ Tehran trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, các quyền và lợi ích hợp pháp, cũng như bảo đảm an toàn cho người dân. Với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Israel Gideon Saar, ông Vương Nghị cho rằng vẫn còn khả năng giải quyết vấn đề hạt nhân Iran bằng con đường ngoại giao và việc sử dụng vũ lực không thể mang lại hòa bình bền vững.

Tương tự, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng nói với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng về lâu dài con đường ngoại giao vẫn là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề Iran.

Nỗi lo của thị trường dầu mỏ

Giá dầu hôm 16-6 được giao dịch ở mức cao nhất kể từ đầu năm (khoảng 73,5 USD/thùng đối với dầu thô Brent) trong bối cảnh thị trường lo ngại xung đột Israel - Iran leo thang có thể làm gián đoạn nguồn cung từ khu vực chiếm khoảng 1/3 sản lượng dầu thô thế giới. Israel tấn công vào mỏ khí đốt South Pars của Iran, buộc một giàn khai thác phải dừng hoạt động.

Theo trang Bloomberg, các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng sản xuất khí đốt của Iran gây không ít lo ngại. Dù vậy, mối lo lớn nhất đối với thị trường dầu mỏ tập trung vào eo biển Hormuz. Các quốc gia sản xuất dầu ở Trung Đông vận chuyển khoảng 20% sản lượng dầu toàn cầu mỗi ngày qua eo biển Hormuz và giá dầu có thể tăng cao hơn nữa nếu Iran tìm cách phong tỏa tuyến hàng hải này. Ông Robert Rennie, chuyên gia của Tập đoàn Ngân hàng và Dịch vụ tài chính Westpac Banking (Úc), không kỳ vọng giá dầu thô sẽ tăng mạnh thêm trừ khi xảy ra nỗ lực đóng cửa eo biển Hormuz hoặc lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen tấn công tàu thuyền.

Bên cạnh đó, các nhà phân tích cảnh báo việc giá dầu tăng đột biến có thể khiến lạm phát toàn cầu tăng trở lại, giáng một đòn mạnh vào những nỗ lực lâu nay của các chính phủ và ngân hàng trung ương nhằm kiểm soát lạm phát, đồng thời làm dấy lên lo ngại về tác động đối với các nền kinh tế vốn đã mong manh. Nếu giá năng lượng duy trì ở mức cao trong thời gian dài, điều này có thể dẫn đến lạm phát lõi cao hơn khi các doanh nghiệp chuyển chi phí vận chuyển và sản xuất tăng lên sang người tiêu dùng. Điều này sẽ khiến các ngân hàng trung ương khó giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế, vốn được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại do các mức thuế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt.

Xuân Mai

ANH THƯ

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/no-luc-keo-giam-cang-thang-o-trung-dong-196250616214015825.htm