Nỗ lực kiến tạo văn hóa giao thông học đường

3 giờ trướcBài gốc

Học sinh vi phạm và hệ lụy

Theo thống kê của Cục Cảnh sát Giao thông (CSGT), Bộ Công an, trong năm 2024, cả nước đã xảy ra 4.111 vụ TNGT liên quan đến học sinh. Con số này chiếm 17,45% tổng số vụ TNGT toàn quốc, làm tử vong 1.081 em (chiếm 9,93% tổng số người tử vong) và bị thương 2.892 em (chiếm 16,49% tổng số người bị thương). So với cùng kỳ năm 2023, số vụ TNGT tăng 198 vụ (+5,06%) và số người bị thương tăng 23 em (+0,8%). Những con số này phản ánh mức độ tổn thất nặng nề đối với học sinh – nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương trong xã hội. Hậu quả không chỉ dừng ở khía cạnh sức khỏe, tính mạng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, kết quả học tập, và sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ, kéo theo tác động tiêu cực đến chất lượng nguồn nhân lực và kìm hãm sự phát triển bền vững của đất nước.

Song song với tình trạng TNGT, các hành vi vi phạm trật tự, an toàn giao thông (ATGT) trong lứa tuổi học sinh cũng gia tăng đáng lo ngại. Chỉ trong một năm đã phát hiện và xử lý 275.174 trường hợp vi phạm liên quan đến học sinh, chiếm 6,5% tổng số vi phạm toàn quốc. Tổng số tiền phạt lên tới hơn 173 tỷ đồng, và 141.934 mô tô đã bị tạm giữ. Đáng chú ý, số trường hợp xử lý đã tăng 129,26% so với giai đoạn trước liền kề, cho thấy mức độ vi phạm ngày càng phổ biến và đáng báo động.

Học sinh đi xe máy kẹp 3, không đội mũ bảo hiểm lưu thông trên đường.

Trong cơ cấu vi phạm, hành vi chưa đủ tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy chiếm tỷ lệ cao nhất với 132.800 trường hợp (chiếm 48,2%). Đây là nhóm hành vi nguy hiểm, tiềm ẩn rủi ro cao. Bên cạnh đó, các vi phạm phổ biến khác bao gồm: không đội mũ bảo hiểm (92.733 trường hợp, chiếm 33,7%), vi phạm tốc độ (8.690 trường hợp, chiếm 3,1%), chở quá số người quy định (4.665 trường hợp, chiếm 1,7%), không chấp hành tín hiệu đèn giao thông (4.075 trường hợp, chiếm 1,48%). Thậm chí, vẫn tồn tại những hành vi coi thường pháp luật nghiêm trọng như đi ngược chiều hay điều khiển xe bằng một bánh.

Ngoài ra, lực lượng chức năng cũng phát hiện 66.653 trường hợp giao xe hoặc để người không đủ điều kiện điều khiển (chiếm 24,2% tổng số vi phạm liên quan đến học sinh), cùng với 2.056 trường hợp phương tiện đưa đón học sinh không bảo đảm an toàn kỹ thuật. Điều này phản ánh trách nhiệm quản lý của phụ huynh và nhà trường còn nhiều hạn chế, làm gia tăng nguy cơ mất ATGT.

Khung pháp lý mới và trách nhiệm giáo dục rõ ràng

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 đã đánh dấu một bước chuyển mình chiến lược. Luật 2008 chỉ quy định trách nhiệm chung về tuyên truyền, nhưng Luật 2024 đã chuyển giáo dục pháp luật giao thông thành một nhiệm vụ có tính bắt buộc, có lộ trình, nội dung và cơ chế phối hợp liên ngành rõ ràng. Để cụ thể hóa trách nhiệm này, Nghị định số 151/2024/NĐ-CP quy định chi tiết nội dung giáo dục theo từng cấp học, đảm bảo tính liên tục và phù hợp với sự phát triển nhận thức của học sinh.

Chẳng hạn, đối với lứa tuổi mầm non cần tập trung vào nhận biết phương tiện, đèn tín hiệu, biển báo giao thông và cách đội mũ bảo hiểm đúng cách. Học sinh tiểu học học quy tắc giao thông cơ bản, kỹ năng qua đường và điều khiển xe đạp an toàn.

Trong khi đó, ở cấp Trung học cơ sở là nhận biết và chấp hành báo hiệu đường bộ, kỹ năng điều khiển xe đạp điện an toàn và phòng ngừa rủi ro. Đối với cấp Trung học phổ thông và Giáo dục nghề nghiệp được dạy về kiến thức chuyên sâu về tốc độ, khoảng cách an toàn, và đặc biệt là kỹ năng điều khiển xe gắn máy an toàn.

Theo Nghị định 151/2024/NĐ-CP, trách nhiệm phối hợp liên ngành cũng được quy định chi tiết. Đơn cử như, Bộ Công an được giao trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các trường trung học phổ thông và cơ sở giáo dục nghề nghiệp để tổ chức hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh. Bộ GD&ĐT chủ trì, phối hợp với Bộ Công an để xây dựng và lồng ghép kiến thức pháp luật về ATGT vào chương trình giảng dạy.

Các nhà trường (Trung học phổ thông, Cơ sở giáo dục nghề nghiệp) phải tổ chức cho học sinh và gia đình học sinh ký cam kết chấp hành pháp luật về ATGT. Quan trọng hơn, việc chấp hành pháp luật về ATGT sẽ được đưa vào là một trong những tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm đối với học sinh. Trách nhiệm gia đình học sinh phải phối hợp với lực lượng chức năng để giáo dục, hướng dẫn kỹ năng, và không giao xe cho con em mình điều khiển khi chưa đủ điều kiện.

“Còn có không ít thách thức, đặc biệt là khoảng cách giữa kiến thức và hành vi. Nhiều hoạt động tuyên truyền nặng về lý thuyết, không đủ để thay đổi thái độ thực tế. Sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình cũng còn lỏng lẻo, khi nhiều phụ huynh vi phạm trực tiếp (như chở quá số người, không đội mũ bảo hiểm), tạo ra mâu thuẫn nhận thức nghiêm trọng cho học sinh. Do đó, để chuyển đổi chính sách pháp luật thành một văn hóa giao thông thực sự, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp sau, dựa trên định hướng của Luật Trật tư, an toàn giao thông đường bộ 2024 và Nghị định 151/2024/NĐ-CP. Trong đó là phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan chức năng, nhà trường và gia đình. Đổi mới nội dung theo hướng kỹ năng và thực hành. Tăng cường xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm và ứng dụng công nghệ để giúp công tác quản lý, đánh giá và hoạch định chính sách có căn cứ khoa học”, Trung tướng, GS.TS Trần Minh Hưởng, Giám đốc Học viện Cảnh sát Nhân dân đưa giải pháp.

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/giao-thong/no-luc-kien-tao-van-hoa-giao-thong-hoc-duong-i787658/