Nỗ lực phục hồi hệ sinh thái tại Tràm Chim

4 giờ trướcBài gốc

Nông dân tham gia mô hình lúa sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát triển sếu đầu đỏ.

Tạo môi trường sinh thái an toàn

Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) có diện tích 7.313ha, là hệ sinh thái đất ngập nước còn sót lại của Đồng Tháp Mười xưa. Vườn có hệ thực vật 130 loài, 130 loài thủy sản nước ngọt, là nơi trú ngụ của 231 loài chim đặc hữu của vùng. Đặc biệt, nơi đây có sếu đầu đỏ, loài chim quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng được cả thế giới quan tâm bảo vệ. Năm 2012, vườn được công nhận là khu Ramsar thứ 4 của Việt Nam và thứ 2.000 của thế giới.

Do tác động của biến đổi khí hậu, sự thay đổi chế độ thủy văn và các tác động khác đã làm cho hệ sinh thái Tràm Chim thay đổi, có nhiều loài động vật, thực vật suy thoái, trong đó có quần xã năng kim (thức ăn ưa thích của sếu đầu đỏ) bị thu hẹp dần… làm ảnh hưởng đến nguồn thức ăn và môi trường sinh sống của sếu đầu đỏ. Ngoài ra, cũng phần nào do việc canh tác nông nghiệp quá mức hiện nay, dẫn đến quần thể sếu về Tràm Chim ngày càng ít dần.

Do đó, để hiện thực hóa ước mơ “Đưa đàn sếu trở về”, tỉnh Đồng Tháp đã ban hành và triển khai “Đề án Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim, giai đoạn 2022-2032”.

Bên cạnh thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng sếu, tái thả sếu đầu đỏ về tự nhiên tại Vườn quốc gia Tràm Chim, đề án còn có nhiệm vụ quan trọng là phục hồi hệ sinh thái, xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái bền vững (lúa); kết hợp tốt giữa việc bảo đảm sinh kế cho người dân và môi trường chung quanh vùng nuôi thả sếu về môi trường tự nhiên.

Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp, vùng lúa sinh thái-hữu cơ sẽ là nơi phục hồi đa dạng sinh học, giảm tác động từ canh tác lúa sử dụng hóa chất và tận dụng lợi thế mùa nước nổi. Sản xuất lúa sinh thái kết hợp bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ bắt đầu thực hiện từ vụ hè thu năm 2023.

Nông dân tham gia Dự án Sản xuất lúa sinh thái kết hợp bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim.

Gia đình tôi chuyển sang mô hình lúa sinh thái để tạo môi trường xanh-sạch-đẹp với hy vọng Nhà nước có thể tổ chức thả sếu, bà con đón sếu về. Ngoài ra, người nông dân chúng tôi có thể cùng tham gia làm du lịch quảng bá hình ảnh địa phương.

Nông dân Nguyễn Văn Mẫn

Nông dân Nguyễn Văn Mẫn, ngụ ấp Phú Xuân, xã Tam Nông, cho biết: “Sản xuất lúa kiểu truyền thống sẽ gây ô nhiễm môi trường vì độc hại từ phân bón hóa học, khói bụi từ đốt rơm rạ. Gia đình tôi chuyển sang mô hình lúa sinh thái để tạo môi trường xanh-sạch-đẹp với hy vọng Nhà nước có thể tổ chức thả sếu, bà con đón sếu về. Ngoài ra, người nông dân chúng tôi có thể cùng tham gia làm du lịch quảng bá hình ảnh địa phương”.

Nhiều giải pháp phục hồi sinh cảnh

Giám đốc Vườn quốc gia Tràm Chim Nguyễn Văn Lâm cho biết: Mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái bền vững, kết hợp tốt giữa việc bảo đảm sinh kế người dân và môi trường chung quanh vùng nuôi thả sếu về môi trường tự nhiên đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Đối với công tác đầu tư cơ sở hạ tầng và các thiết bị phục vụ vùng sản xuất lúa sinh thái, tại ô bao 25, Vườn quốc gia đã phối hợp cùng chính quyền địa phương đầu tư cứng hóa trục chính nội đồng kênh 4m; đầu tư đường dây trung thế, hạ thế. Ngoài ra, các đơn vị cũng đã nâng cấp cống và thiết bị bơm tiết kiệm nước; nạo vét, nâng cấp thủy lợi nội đồng. Cứng hóa đường bờ đông kênh Phú Đức và đầu tư xây dựng 2 bộ phận bơm kết hợp 4 bộ bơm trục đứng. Tại ô bao 43B, thực hiện nạo vét, nâng cấp thủy lợi nội đồng. Tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Phú Xuân, xã Tam Nông được lắp đặt 1 trạm giám sát côn trùng thông minh…

Nỗ lực phục hồi hệ sinh thái, tỉnh tiến hành đào tạo nhóm nông dân chuyên nghiệp và xây dựng quy trình canh tác và nhãn hiệu lúa sinh thái. Được sự hỗ trợ của Viện Biến đổi khí hậu, Trường đại học An Giang (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) và Công ty Mekong Organics tổ chức khóa tập huấn quy trình sản xuất lúa sinh thái trong dự án “Nghiên cứu về đồng bằng” với thời gian 4 ngày cho nhóm học viên gồm 14 người tham gia…

Về kết quả sản xuất lúa sinh thái, Giám đốc Vườn quốc gia Tràm Chim Nguyễn Văn Lâm cho biết, theo lộ trình kế hoạch đặt ra, đến năm 2027, diện tích sản xuất lúa sinh thái đạt 200ha và đến năm 2032 sẽ nhân rộng toàn bộ diện tích hơn 900ha tại 2 ô bao, gồm: Ô bao 25 thuộc xã Tam Nông và ô bao 43B thuộc xã Tràm Chim.

Vụ hè thu 2025, nông dân sản xuất với tổng diện tích thực hiện 312,5ha/46 hộ (tăng 156,2% so kế hoạch), trong đó có nhiều diện tích sắp thu hoạch. Tất cả nông dân thực hiện quy trình sản xuất chặt chẽ, theo sổ tay hướng dẫn quy trình kỹ thuật sản xuất lúa sinh thái và phát thải thấp kết hợp Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim.

Trong liên kết tiêu thụ lúa sinh thái, các hợp tác xã, tổ hợp tác đại diện cho người dân ký hợp đồng liên kết với Công ty cổ phần Nông nghiệp xanh Chơn Chính ĐTM thu mua lúa sinh thái vụ hè thu 2025 với diện tích 312,5ha.

Định hướng triển khai trong thời gian tới, Vườn quốc gia Tràm Chim phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện kế hoạch phục hồi hệ sinh thái; kế hoạch mở rộng sản xuất lúa sinh thái giai đoạn tiếp theo...

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Tỉnh Đồng Tháp xác định Đề án Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim giai đoạn 2022-2032 là nhiệm vụ trọng tâm về bảo tồn đa dạng sinh học của tỉnh.

Tỉnh Đồng Tháp xác định Đề án Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim giai đoạn 2022-2032 là nhiệm vụ trọng tâm về bảo tồn đa dạng sinh học của tỉnh. Do đó, tỉnh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ chế, nguồn lực để đề án triển khai đạt hiệu quả.

Vườn quốc gia Tràm Chim là vùng đất ngập nước đặc trưng còn sót lại của Đồng Tháp Mười, cũng chính là nơi sếu đầu đỏ từng sinh sống thường xuyên trước đây. Nhờ có hệ sinh thái phù hợp (đồng cỏ ngập nước theo mùa với các loài cỏ năng, lúa ma làm thức ăn), Tràm Chim được đánh giá là địa điểm lý tưởng để phục hồi quần thể sếu. Hơn nữa, Vườn quốc gia đã được công nhận là khu Ramsar và nằm trong mạng lưới khu bảo tồn chim quốc tế, nên có uy tín và sức hút trong hợp tác khoa học.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn cho biết: “Thực hiện Đề án Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ, nhiều hộ dân sẵn sàng tham gia các mô hình lúa sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn sếu. Sự ủng hộ và tham gia tích cực từ cộng đồng là tiền đề quan trọng giúp đề án triển khai thuận lợi và bền vững”.

HỮU NGHĨA

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/no-luc-phuc-hoi-he-sinh-thai-tai-tram-chim-post900312.html