Một cửa hàng bán xe máy điện có doanh thu cao do nhu cầu người đi phương tiện điện ngày càng cao. (Ảnh: QUÝ HIỀN)
Cạnh tranh sôi động
Xe máy và xe đạp điện đang trở thành phương tiện đi lại phổ biến được số đông lựa chọn vì xu hướng ít phát thải, vận hành nhẹ nhàng, chi phí nhiên liệu thấp hơn so với xe chạy xăng.
Theo thống kê của Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ tính riêng năm 2024, thành phố đã có hàng chục nghìn xe máy điện trong số 7,3 triệu xe máy được đăng ký mới. Hiện nay, các nhà sản xuất xe điện hai bánh tại Việt Nam như: VinFast, Pega, Yadea, Dat Bike, hay Selex nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường, tạo nên cuộc cạnh tranh sôi động. Ghi nhận tại một cửa hàng bán xe điện hai bánh thương hiệu Yadea (xuất xứ Trung Quốc) trên đường Nguyễn Chí Thanh, phường An Đông: có gần chục dòng xe điện với mẫu mã thiết kế bắt mắt, nhỏ gọn, trong đó xe máy điện vẫn chiếm phần nhiều.
Nhân viên cửa hàng này tư vấn khách nên tìm hiểu kỹ loại xe dùng bình ắc-quy và dùng pin để lựa chọn trước khi mua xe. Đối với xe dùng bình ắc-quy, thường trọng lượng nặng hơn so với xe dùng pin (trung bình ắc-quy nặng từ 30-40 ký) nhưng ưu điểm an toàn vì rất khó xảy ra cháy nổ và thời gian sạc mất khoảng 10 tiếng. Ngược lại xe dùng pin sạc chỉ mất một nửa thời gian sạc và có thể sạc bất kỳ đâu nhưng tính an toàn không cao.
Xe máy và xe đạp điện thân thiện môi trường nhưng người tiêu dùng e ngại thiếu trạm sạc điện nên chưa mạnh dạn đầu tư. (Ảnh: QUÝ HIỀN)
Một khách hàng nữ băn khoăn vì chị hiện ngụ tại chung cư, trong khi Ban quản lý lại khuyến cáo không được sạc xe điện dưới tầng hầm. Nhân viên Ban quản lý tòa nhà chia sẻ: “Theo em, chị nên mua xe điện dùng pin vì cục pin tầm 20 ký có thể mang lên căn hộ cắm sạc, khi nào đầy thì gắn vào xe để tiếp tục chạy. Còn nếu dùng bình ắc-quy thì phải cắm điện trực tiếp vào xe - sẽ phù hợp hơn nếu ở nhà riêng”. Qua khảo sát, giá xe điện tại cửa hàng này dao động từ 20-30 triệu đồng đối với xe máy điện và từ 11-15 triệu đồng đối với xe đạp điện.
Tình hình mua bán xe điện cũng hết sức nhộn nhịp tại “phố” xe gắn máy trên tuyến đường Hoàng Văn Thụ. Một cửa hàng bán xe máy chạy xăng gần một năm nay đã chuyển hẳn sang bán dòng xe điện của Đài Loan (Trung Quốc) với nhiều mẫu mã và giá cả phù hợp. “Sau sự cố xảy ra cháy nổ gần đây, hệ thống cửa hàng đã thu hồi xe điện chạy pin và chuyển qua bán xe dùng bình ắc-quy nhằm bảo đảm an toàn...”, nhân viên cửa hàng này nói.
Cần ban hành quy chuẩn phương tiện
Cùng với thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã lên phương án xây dựng quy định lộ trình về khí thải nghiêm ngặt nhằm thực hiện các chính sách quản lý của chính quyền thành phố và cao hơn nữa là quy định của Chính phủ để phát triển bền vững. Theo đó, từ năm 2026 trở đi, các loại mô-tô, xe máy lưu hành phải đáp ứng quy định về khí thải từ mức 2 trở lên. Đây cũng là chính sách tác động không nhỏ đến việc lựa chọn phương tiện lưu thông của người dân và cộng đồng.
Chị Thanh Xuân, ngụ phường Xuân Hòa cho biết: “Bản thân tôi đã lựa chọn thêm một chiếc xe máy điện đi làm với mục đích giảm bớt gánh nặng ô nhiễm cho cộng đồng vì khói bụi, phương tiện phát thải ngày càng trầm trọng. Tuy nhiên, điều cần thiết vẫn là hướng dẫn cho người dân quy chuẩn về phương tiện, khu vực trạm sạc dịch vụ cũng như công cộng”.
Thạc sĩ Lê Ngọc Chung, Trưởng Khoa Cơ khí - Ô-tô, Trường Cao đẳng Bách Khoa Sài Gòn đánh giá: Thị trường xe điện đang gia tăng mạnh vì ý thức của người dân về bảo vệ môi trường ngày càng cao, cùng với lợi ích về kinh tế khi sử dụng phương tiện sử dụng năng lượng điện. Trong đó, nếu lựa chọn xe máy điện dùng ắc-quy chì thời gian sạc sẽ lâu, hiệu năng không cao nhưng khá an toàn với người sử dụng vì rủi ro cháy nổ rất thấp. Trong khi đối với xe dùng pin có ưu điểm sạc nhanh nhưng dễ gặp rủi ro, nhất là cháy nổ khi có sự va chạm mạnh. Vì vậy, nếu dùng xe chạy pin, theo ông Chung nên chọn pin lithium (chiếm 40% thị phần toàn cầu) sẽ đáp ứng thời gian sạc nhanh, có điều kiện an toàn cao và rất ít xảy ra cháy nổ.
Ghi nhận thực tế hạ tầng trạm sạc và đổi pin tại Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn sơ khai và chưa đáp ứng được mục tiêu điện hóa phương tiện giao thông nói chung và xe hai bánh nói riêng. Trên địa bàn thành phố hiện mới chỉ có khoảng 600 điểm sạc công cộng, chủ yếu dựa vào một số các doanh nghiệp tư nhân, còn nhà nước chưa tham gia đầu tư mạng lưới trạm sạc.
Ông Chung chia sẻ: Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng pin cho xe điện (EV) vẫn đối mặt với những hạn chế, khiến chúng chưa thể thay thế hoàn toàn xe xăng dầu. Thứ nhất, thời gian sạc và phạm vi di chuyển là rào cản lớn. Sạc đầy pin mất từ 30 phút (sạc nhanh) đến 8 giờ (sạc chậm), trong khi đổ xăng chỉ mất 5 phút. Về môi trường, sản xuất pin EV thải CO2 cao hơn xe xăng ban đầu, do khai thác lithium, cobalt và nickel. Cuối cùng, pin EV chưa phù hợp với mọi nhu cầu vì ở địa hình đồi núi hoặc nông thôn xe xăng vẫn linh hoạt hơn nhờ cây xăng dày đặc và khả năng kéo tải cao.
Điện hóa phương tiện giao thông vận tải là xu hướng toàn cầu, được cụ thể hóa bởi cam kết Net Zero vào năm 2050 mà Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh đã cam kết mạnh mẽ. Do đó, Thành phố Hồ Chí Minh cần chủ động công bố tiêu chuẩn khí thải đồng thời sớm mở rộng danh mục địa điểm công cộng như bãi xe, cây xăng, chợ, trụ sở Ủy ban nhân dân phường, nhà chờ xe buýt,… để đặt trạm sạc hoặc trạm đổi pin qua đó giúp người dân mạnh dạn chuyển đổi phương tiện xanh, an toàn và tiện ích.
QUÝ HIỀN