Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra nhiều bất cập trong quản lý tài chính, kế toán và nghĩa vụ thuế tại ACV.
Thanh tra Bộ Tài chính vừa thông báo kết luận thanh tra số 179/TB-KLTTr tại Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), thời kỳ thanh tra là năm 2023. Tại kết luận này, Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra nhiều bất cập trong quản lý tài chính, kế toán và nghĩa vụ thuế tại ACV.
Nguy cơ mất vốn tại 2 doanh nghiệp, nợ phải thu quá hạn thanh toán rất lớn
Theo kết quả thanh tra, tại ngày 31/12/2023, ACV có 25.790 tỷ đồng gửi ngân hàng; đầu tư tài chính dài hạn 2.435 tỷ đồng, thu lợi nhuận, cổ tức hơn 339,7 tỷ đồng trong năm 2023.
Tuy nhiên ACV đầu tư hơn 67,5 tỷ đồng vào 2 doanh nghiệp mà kinh doanh thua lỗ, có nguy cơ mất vốn gồm: Công ty CP Nhà ga Quốc tế Cam Ranh và Công ty CP Thương mại hàng không Miền Nam. Theo đó, ACV đã phải trích lập dự phòng đầu tư tài chính đến cuối năm 2023 63,5 tỷ đồng, bằng 94% số vốn đầu tư.
Cụ thể, tại Công ty CP Nhà ga Quốc tế Cam Ranh, vốn góp của ACV là 60 tỷ đồng (chiếm 10% vốn điều lệ); hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2023 của đơn vị này lỗ 101,3 tỷ đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 1.582 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu âm 832,4 tỷ đồng và ACV đã trích lập dự phòng đầu tư tài chính 60 tỷ đồng (100% vốn đầu tư).
Như vậy, việc đầu tư của ACV vào Công ty CP Nhà ga Quốc tế Cam Ranh đến thời điểm này là âm vốn.
Trong khi đó, tại Công ty CP Thương mại Hàng không Miền Nam, vốn góp của ACV là 7,5 tỷ đồng (chiếm 29,53% vốn điều lệ); hoạt động năm 2023 lãi hơn 49,6 triệu đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 12,1 tỷ đồng.
Đến thời điểm thanh tra, ACV đang thực hiện các thủ tục giải thể công ty này theo Nghị quyết Hội đồng quản trị.
Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra việc Vietnam Airlines nợ quá hạn với ACV hơn 1.231,5 tỷ đồng. (Ảnh: Vietnam Airlines)
Kết quả thanh tra cũng cho thấy, ACV báo cáo kết quả kinh doanh thiếu lợi nhuận năm 2023 hơn 22,2 tỷ đồng do hạch toán không đúng chi phí năm 2023.
Thanh tra Bộ Tài chính cũng chỉ ra việc ACV có nợ phải thu quá hạn thanh toán lớn, một số khoản đầu tư tài chính còn để thua lỗ, tiềm ẩn nguy cơ mất vốn. Theo đó, ACV đang là chủ nợ của 4 hãng hàng không quốc nội khi nợ quá hạn lên tới hơn 5.692 tỷ đồng, tính đến thời điểm 31/12/2023.
Cụ thể, Bamboo Airways đứng đầu danh sách có nợ quá hạn tại ACV với 2.099 tỷ đồng. Tiếp sau là VietJet với số nợ quá hạn 1.233,8 tỷ đồng; Vietnam Airlines nợ 1.231,5 tỷ đồng; Pacific Airlines nợ 839,3 tỷ đồng; Viettravel Airlines nợ 244,5 tỷ đồng…
Đây là các khoản thu hộ giá dịch vụ phục vụ hành khách; giá đảm bảo an ninh hành khách, hành lý mà ACV ủy quyền cho các hãng bay thu hộ từ khách hàng.
Kết luận Thanh tra cũng cho thấy, Công ty CP Phục vụ Mặt đất Sài Gòn có nợ quá hạn thanh toán hơn 119 tỷ đồng, chiếm 34,3% nợ phải thu. Trong đó, Công ty CP Hàng không Tre Việt nợ hơn 72,3 tỷ đồng và Công ty CP Hàng không Lữ hành Việt Nam nợ hơn 17,8 tỷ đồng.
Tuy nhiên đến thời điểm 31/12/2023, các hãng hàng không trong nước nợ quá hạn thanh toán hơn 3.190 tỷ đồng.
Ngoài ra khoản chênh lệch thu chi tiền dịch vụ hạ cất cánh theo quy định phải nộp ngân sách. Nhưng đến cuối năm 2023, các hãng bay quốc nội cũng không thanh toán cho ACV mà để nợ quá hạn hơn 1.379,9 tỷ đồng.
Các khoản nợ xấu của các hãng hàng không. (Nguồn: Thông báo kết luận thanh tra số 179/TB-KLTTr)
Không dừng lại ở đó, trong kết luận thanh tra, Thanh tra Bộ Tài chính cũng nêu dù các hãng hàng không nội địa đã thanh toán cho ACV 16.680 tỷ đồng, kể từ đầu năm 2023 đến hết ngày 31/12/2024. Nhưng số nợ xấu vẫn ở mức đáng lo ngại.
Cụ thể, cả 4 hãng hàng không đều có nợ xấu đối với ACV ở mức rất cao. Đứng đầu danh sách này vẫn là Bamboo Airways, nợ xấu lên tới 2.099,5 tỷ đồng, chiếm tới 98,4% nợ phải thu. VietJet có nợ xấu 1.233,8 tỷ đồng. Còn Vietnam Airlines và Pacific Airlines có nợ xấu lần lượt 1.231 tỷ đồng và 839 tỷ đồng.
Nguyên nhân khiến nợ xấu của các hãng bay tăng mạnh, theo báo cáo của ACV là do đại dịch Covid-19 khiến nhiều đường bay quốc tế, quốc nội phải dừng bay, tác động nghiêm trọng đến doanh thu, dòng tiền, từ đó ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của các hãng.
Yêu cầu ACV khắc phục các tồn tại, quyết liệt thu hồi nợ
Trước những tồn tại kể trên, Thanh tra Bộ Tài chính yêu cầu ACV và các đơn vị liên quan phải kê khai điều chỉnh, bổ sung tăng số phải nộp ngân sách Nhà nước gần 6 tỷ đồng. Trong đó, thuế thu nhập doanh nghiệp là trên 5,8 tỷ đồng, bao gồm: Công ty mẹ - ACV hơn 4,4 tỷ và Công ty CP Dịch vụ Hàng không sân bay Tân Sơn Nhất (SASCO) là khoảng 1,4 tỷ đồng.
Kết luận thanh tra cũng đưa ra hàng loạt kiến nghị biện pháp xử lý, trong đó có việc yêu cầu ACV khẩn trương báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu, hoàn thiện phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại ACV, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định; báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu về việc phân phối lợi nhuận; thực hiện phân phối lợi nhuận theo đúng quy định.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Tài chính cũng kiến nghị ACV và các đơn vị liên quan tiếp tục hoàn thiện phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại ACV; thực hiện đối chiếu, xác nhận đầy đủ nợ phải thu, nợ phải trả.
ACV phải có giải pháp quyết liệt thu hồi các khoản nợ quá hạn thanh toán; đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh để nâng cao hiệu quả vốn đầu tư; thành lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ; đồng thời, kê khai điều chỉnh, bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp tăng thêm.
Kết luận Thanh tra cũng cho thấy, Công ty CP Dịch vụ Hàng không sân bay Tân Sơn Nhất (SASCO) có nợ quá hạn thanh toán rất lớn với hơn 393,6 tỷ đồng, chiếm 50,5% nợ phải thu.
Trong đó, số nợ quá hạn lên đến 297,5 tỷ đồng, có nguy cơ không có khả năng thu hồi mà kết luận thanh tra nêu là do Công ty liên danh cổ phần nhà Việt (Viethaus) nợ, phát sinh từ năm 2008. Thực tế, Viethaus đã hoàn thành thủ tục phá sản tại Đức và bị xóa tên khỏi sổ đăng ký thương mại của Đức theo quyết định của Tòa án sơ thẩm từ năm 2022.
Công ty CP Hàng không Tre Việt (BAV) nợ quá hạn hơn 42,1 tỷ đồng. Dù SASCO liên tục đôn đốc BAV trả nợ nhưng doanh nghiệp này không đủ nguồn lực tài chính để trả.
Quốc Hải