Nỗi bất an bên những dòng sông phía Nam Lâm Đồng

3 giờ trướcBài gốc

Hai bên bờ sông Đồng Nai đoạn qua xã Thống Nhất và xã Đăng Hà (huyện Bù Đăng) và địa bàn tỉnh Lâm Đồng bị sạt lở nghiêm trọng do hoạt động khai thác cát. Ảnh tư liệu: TTXVN phát

Có những thôn mất tới hàng chục ha đất trồng cây lâu năm, có gia đình mất cả vườn cây ăn trái có giá trị cao như sầu riêng, bưởi da xanh, ca cao. Nguyên nhân có nhiều, thiên tai có và do con người cũng có. Nhưng dù người dân đã phản ánh tới chính quyền địa phương các cấp nhiều lần, tới nay vẫn chưa có giải pháp nào giải quyết tình trạng này.

Mất cả vườn ca cao

Có mặt tại thôn 3, xã Cát Tiên 2 trong ngày cuối cùng của tháng 9, phóng viên TTXVN chứng kiến một hình ảnh rất buồn, khi 1 vườn cây ca cao lúc lỉu quả đúng vụ thu hoạch đang sạt dần xuống lòng sông Đồng Nai, với chiều cao từ vườn tới mặt sông gần 10m. Nơi sạt lở chỉ cách con đường liên thôn từ trung tâm xã vào các thôn Phước Thái, Thôn 3, Thôn 4 khoảng hơn 10m. Với tốc độ sạt lở ấy, chỉ vài mùa mưa là con đường độc đạo này có nguy cơ bị dòng sông nuốt chửng. Hiện tại, chính quyền xã Cát Tiên 2 đã giăng dây cảnh báo người dân không vào khu vực sạt lở trên.

Ông Phùng Văn Nhậm, 60 tuổi là chủ khu vườn trên cho biết tình trạng sạt lở này xảy ra cách đây 2 năm. Gia đình ông đã bị mất khoảng 3.000 m2 đất có “sổ đỏ”, chủ yếu là vườn cây ca cao. Nguyên nhân sạt lở do 1 nhà máy thủy điện nằm ngay phía trên ở bờ bên kia (địa phận tỉnh Bình Phước cũ, nay là Đồng Nai) bồi đất, xây kè nắn dòng làm công trình gì đó khiến dòng sông đổi hướng sang bên này. Mùa mưa năm 2023, chủ nhà máy thủy điện đã bồi thường cho gia đình ông 32 triệu đồng, bằng 80% giá trị thiệt hại. Mùa mưa này tiếp tục bị sạt lở nghiêm trọng, nhưng ông chưa làm đơn yêu cầu bồi thường do đất vườn vẫn đang lở xuống sông. Gia đình ông lo lắng với tình trạng trên, con đường ô tô phía trước mặt và căn nhà của ông chẳng mấy mà bị dòng sông này nuốt mất…

Phía trên của khúc sông đó, thôn Phước Thái (xã Cát Tiên 2) cũng đang xảy ra sạt lở tại 1 số điểm dọc bờ sông dọc con đường dẫn vào thôn khiến bà con hết sức lo lắng. Người dân cho biết những năm trước đây, nhiều tàu khai thác cát đã hoạt động tại đoạn sông này. Nay chính quyền địa phương ngừng cấp phép, nhưng một số tàu hút cát vẫn về khúc sông này neo đậu, không biết tới đây có tiếp tục hút cát nữa không?

Một thôn mất tới 20 ha vì sạt lở

Thôn 19, xã Đạ Tẻh 2 là một trong những địa phương bị thiệt hại nhiều diện tích đất nhất do sạt lở mỗi mùa mưa lũ. Nếu tính từ năm 1995 đến nay, thôn này mất khoảng 20 ha đất ven sông do bị dòng nước lấy đi. Nhiều gia đình mất nhà đã phải chuyển sâu vào trong hoặc đi nơi khác sinh sống. Nhiều gia đình hộ khẩu vẫn còn tại thôn, nhưng người từ lâu không về do không còn đất canh tác. Thôn 19, xã Đạ Tẻh 2 hiện có 84 hộ, trên 240 nhân khẩu. Bà con sống nhờ vào sản xuất nông nghiệp bên bờ sông Đạ Huoai. Trước đây bà con thuộc xã Nam Cát Tiên, tỉnh Đồng Nai, năm 1999 thôn được thành lập và thuộc tỉnh Lâm Đồng.

Đưa phóng viên TTXVN đi một vòng quanh khu vực sạt lở bên dòng sông Đạ Huoai, một nhánh của sông Đồng Nai đang đục ngàu vì nước lũ, ông Phạm Văn Phong, Trưởng ban công tác Mặt trận của Thôn 19 chỉ vào rặng cây xa tít bên kia sông (thuộc địa phận tỉnh Đồng Nai) than thở: Trước đây, bờ của con sông ở bên đó. Do đặc điểm địa hình, dòng sông chảy qua đây uốn khúc, thúc thẳng vào giữa thôn nên xảy ra tình trạng sạt lở này. Từ năm 1995 đến nay, cả thôn đã mất khoảng 20 ha cả đất vườn lẫn đất thổ cư. Mỗi lần tiếp xúc cử tri các cấp, bà con trong thôn đều nêu kiến nghị, các vị lãnh đạo chính quyền đều ghi nhận, nhưng đến nay chưa thấy có giải pháp nào để bảo vệ diện tích đất cho người dân địa phương.

Tại bờ sông này, phóng viên chứng kiến những cây bưởi, cây sầu riêng đang ra trái bị sạt lở, nửa rơi xuống lòng sông, nửa còn mắc lại trên bờ. Ông Tường Duy Thường, sinh năm 1960 là chủ vườn bưởi da xanh đang cho thu hoạch này kể lại: Từ khi gia đình ông mua lại diện tích đất này từ năm 1997 đến nay, riêng gia đình ông mất khoảng 2 ha đất. Hàng chục hộ dân cũng đều mất đất như gia đình ông. Có nhà hộ khẩu ở thôn 19, nhưng đất đã chuyển vào sâu bên kia sông rồi. Đã xảy ra một số vụ tranh chấp khi người dân ở bờ bên này (thuộc tỉnh Lâm Đồng) sang bên kia sông (thuộc tỉnh Đồng Nai) đòi đất, vì căn cứ theo tọa độ thì vị trí đất này là của họ. Nhưng căn cứ theo đường phân thủy thì vị trí đó lại thuộc địa giới của tỉnh khác.

Còn nhiều vướng mắc

Về tình trạng sạt lở trên địa bàn xã Cát Tiên 2, ông Nguyễn Hoàng Lịch, Chủ tịch UBND xã cho biết cách đây hơn 1 tháng, UBND xã nhận được thông tin tình trạng sạt lở do các Trưởng thôn báo lên. Xã đã cử cán bộ phòng chuyên môn đi kiểm tra, xác định có tình trạng sạt lở. 1 vị trí tại Thôn 3 mất khoảng 2.000 - 3.000 m2 đất có chuồng trại, vườn cây của người dân. Dọc bờ sông thuộc thôn Phước Thái có hiện tượng tiếp tục sạt lở. Trước đây khu vực này được cấp phép khai thác khoáng sản dưới lòng sông, nay đã dừng do giấy phép hết thời hạn. Lực lượng chức năng xã đã tổ chức giăng dây cảnh báo nguy hiểm cho người dân. Hiện tại tình trạng sạt lở đã dừng. Nhưng biện pháp căn cơ lâu dài phải xây dựng kè chống sạt lở.

Cũng theo lãnh đạo UBND xã Cát Tiên 2, cách đây khoảng 1 tuần, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng đề nghị phối hợp, cấp phép khai thác khoáng sản (cát, sỏi) dưới lòng sông để xây dựng các công trình trọng điểm của 2 tỉnh, vì khu vực này không có giấy phép khai thác nào còn hiệu lực. Cơ quan chuyên môn 2 tỉnh đã đi khảo sát dọc tuyến sông Đồng Nai, xác định có nhiều vị trí sạt lở ở cả 2 bên, cả cũ và mới. Nếu chính quyền địa phương 2 tỉnh tiếp tục cấp phép khai thác khoáng sản dưới lòng sông, UBND xã sẽ đề xuất đầu tư xây kè dọc bờ sông tại những vị trí trên.

Tuy nhiên việc xây kè này thuộc loại công trình rất phức tạp, kinh phí đầu tư rất lớn, ngoài thẩm quyền của cấp xã. Trên địa bàn trước đây có một vị trí sạt lở bờ sông Đồng Nai. UBND huyện Cát Tiên (cũ) đã đầu tư xây kè chống sạt, kinh phí rất tốn kém, nhưng hiện lại có hiện tượng tiếp tục xảy ra sạt lở dù công trình mới xây xong, vẫn chưa bàn giao.

Còn theo lãnh đạo UBND xã Đạ Tẻh 2, trước tình trạng sạt lở diễn ra hiện nay, chính quyền địa phương đang khảo sát diện tích đất nông nghiệp của bà con tại thôn 19 bị sạt lở để tiến hành đánh giá và có những phương án cụ thể để phòng, chống nạn sạt lở bờ sông…

Chu Quốc Hùng (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phong-su-dieu-tra/noi-bat-an-ben-nhung-dong-song-phia-nam-lam-dong-20251003132418881.htm