Nội dung Giáo dục địa phương thay đổi, trường học không bị lúng túng nhờ hướng dẫn kịp thời từ Sở

6 giờ trướcBài gốc

Việc đổi mới tài liệu nội dung Giáo dục địa phương sau sáp nhập không chỉ đặt ra những thách thức trong giảng dạy mà còn mở ra nhiều cơ hội làm phong phú bài học. Ngay từ đầu năm học, đội ngũ giáo viên đã chủ động đưa ra nhiều cách làm mới, từ tích hợp nội dung, khai thác thêm nguồn tư liệu, đến tổ chức hoạt động trải nghiệm, nhằm giúp học sinh tiếp cận kiến thức địa phương một cách hứng thú và sinh động hơn.

Giáo viên chủ động cập nhật thông tin mới

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Phạm Hùng - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Phương Sơn (xã Lục Nam, tỉnh Bắc Ninh) cho biết, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã ban hành chỉ đạo, hướng dẫn liên quan đến việc đổi mới và tích hợp tài liệu môn Giáo dục địa phương.

“Việc kết hợp nội dung của Bắc Ninh cũ và Bắc Giang cũ để xây dựng thành bộ tài liệu chung, áp dụng cho năm học 2025 - 2026 là rất cần thiết. Với sự tập huấn và hướng dẫn từ Sở, giáo viên nhà trường đã chủ động chuẩn bị, lên kế hoạch giảng dạy cho năm học mới.

Bên cạnh những nội dung quen thuộc về địa phương với quy mô hẹp, giáo viên sẽ lồng ghép thêm các kiến thức đặc sắc của Bắc Ninh cũ để học sinh có cơ hội tìm hiểu. Phần chính vẫn tập trung vào địa phương nơi các em sinh sống, đồng thời cập nhật tên gọi mới của các xã, phường để học sinh nắm bắt kịp thời,” thầy Hùng chia sẻ.

Thực tế, xã Lục Nam trước đây là xã Phương Sơn, huyện Lục Nam thuộc tỉnh Bắc Giang. Hiện nay, xã được sáp nhập từ 5 đơn vị hành chính: Cương Sơn, Tiên Nha, Chu Điện, Phương Sơn và Đồi Ngô. Vì vậy, ở những chủ đề nhỏ như tìm hiểu về địa phương cấp xã sẽ có sự thay đổi đáng kể. Trong khi đó, với phạm vi rộng hơn là cấp tỉnh, các nội dung về địa lý, di tích lịch sử - văn hóa hay xu hướng chuyển dịch nghề nghiệp đều sẽ được mở rộng và cập nhật.

Cô Đinh Như Quỳnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thị trấn Kon Dơng số 2 (xã Yang Mang, tỉnh Gia Lai) cũng cho rằng việc thay đổi tài liệu nội dung Giáo dục địa phương sau sáp nhập là bước đi tất yếu và kịp thời, các trường cần phải được hướng dẫn chi tiết.

"Ở bậc tiểu học, nội dung Giáo dục địa phương được tích hợp trong Hoạt động trải nghiệm. Nhờ đó, học sinh không chịu nhiều áp lực, mà coi đây như một giờ khám phá, tìm hiểu nên hưởng ứng khá nhiệt tình. Dù có hay chưa có tài liệu chính thức thì giáo viên cũng phải chủ động lồng ghép, thông tin thêm cho học sinh.

Tỉnh Gia Lai hiện nay được hình thành từ hai tỉnh Gia Lai cũ và Bình Định cũ. Vì vậy, ngay từ đầu năm học, Trường Tiểu học Thị trấn Kon Dơng số 2 đã triển khai lồng ghép nội dung của cả hai địa phương. Điều này không chỉ được thực hiện trong các tiết Hoạt động trải nghiệm, mà còn được giáo viên chủ động đưa vào các môn học khác. Ví dụ ở môn Địa lý hay Lịch sử, nếu có thông tin phù hợp thì thầy cô sẽ cập nhật ngay để học sinh có thêm kiến thức về địa phương,” cô Quỳnh nói thêm.

Để việc giảng dạy trơn tru, nhà trường đã tổ chức họp các tổ chuyên môn, rà soát những bài học có thể tích hợp, từ đó xây dựng kế hoạch giảng dạy cho từng khối lớp và toàn trường. Nội dung được thiết kế không chỉ xoay quanh các nghề truyền thống, danh lam thắng cảnh của Gia Lai, mà còn mở rộng sang những địa danh, giá trị văn hóa đặc sắc của tỉnh Bình Định cũ. Nhờ vậy, học sinh dần hình dung rõ hơn về một Gia Lai “mới”, với phạm vi rộng hơn, gắn liền với những vùng đất đã hợp nhất.

Cô Đinh Như Quỳnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thị trấn Kon Dơng số 2. Ảnh: NVCC.

Nữ hiệu trưởng cho hay, các trường học tại địa phương cũng đã nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ phía Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai. Trước thềm năm học, Sở đã ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, giúp giáo viên chọn lọc nội dung phù hợp, xác định rõ chủ đề nào giữ nguyên và chủ đề nào cần điều chỉnh theo phạm vi tỉnh. Cách làm này vừa đảm bảo kiến thức gần gũi với học sinh, vừa mở rộng để học sinh có cái nhìn toàn diện hơn về quê hương sau sáp nhập.

“Nhờ sự chỉ đạo kịp thời của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai, giáo viên dễ dàng gộp, chọn lọc và triển khai bài học sao cho vừa phù hợp với điều kiện từng trường, vừa đúng định hướng chung. Từ đó, học sinh không chỉ hiểu thêm về địa phương mình sinh sống, mà còn thấy tự hào hơn về một Gia Lai rộng mở, giàu truyền thống”, cô Đinh Như Quỳnh khẳng định.

Thầy trò cùng thích ứng với nội dung giáo dục địa phương mới

Cô Đinh Như Quỳnh cho biết, việc đổi mới nội dung Giáo dục địa phương sau sáp nhập mang đến cả thuận lợi và thách thức cho nhà trường.

Theo cô Quỳnh, học sinh vốn đã quen với những kiến thức về Gia Lai cũ, song không phải em nào cũng hiểu biết nhiều về tỉnh Bình Định - địa phương nay đã trở thành một phần của tỉnh Gia Lai mới. Vì vậy, giai đoạn đầu chắc chắn sẽ có chút bỡ ngỡ. Tuy nhiên ở bậc tiểu học, các em không chịu áp lực về điểm số mà tiếp cận thông qua tiết Hoạt động trải nghiệm, nên tâm thế khá thoải mái, hứng thú.

"Khó khăn lớn lại đến từ phía giáo viên. Ngoài việc phải tiếp cận nội dung mới của tỉnh Bình Định, thầy cô còn phải cân đối cùng lúc rất nhiều mảng kiến thức trong tiết Hoạt động trải nghiệm. Chương trình tích hợp hiện có cả an toàn giao thông, phòng cháy chữa cháy, giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng, an ninh quốc phòng và thêm cả Giáo dục địa phương. Nội dung dồn dập khiến thầy cô có chút vất vả trong việc rà soát, sắp xếp, xây dựng kế hoạch giảng dạy sao cho hài hòa", cô Quỳnh cho biết.

Dù vậy, giáo viên nhà trường đều nỗ lực thích ứng, tìm hiểu nội dung mới để truyền tải đến học sinh. Bởi việc tích hợp tài liệu giữa tỉnh Gia Lai cũ và Bình Định cũ có ý nghĩa quan trọng, giúp hình thành cho học sinh một bức tranh toàn diện về quê hương mới.

Nữ hiệu trưởng bày tỏ, trước yêu cầu đổi mới, giáo viên trong trường đã thay đổi phương pháp để giờ học trở nên hấp dẫn, dễ tiếp thu hơn. Công nghệ thông tin được đưa vào giảng dạy mạnh mẽ. Hầu hết thầy cô đều sử dụng giáo án điện tử, trình chiếu PowerPoint, minh họa bằng hình ảnh, video trực quan.

"Nhờ có thiết bị tivi trong lớp, bài học trở nên nhẹ nhàng, sinh động và gần gũi hơn với học sinh. Các em hợp tác rất tích cực, say mê tìm hiểu chứ không hề gặp trở ngại nào. Nội dung mới lại càng khiến các em hứng thú hơn.

Nhà trường cũng tổ chức rà soát toàn bộ nội dung có thể lồng ghép, chọn lọc chủ đề phù hợp để đưa vào từng bài học, từng môn học khác nhau. Cách làm này giúp vừa đảm bảo khung chương trình, vừa tạo sự linh hoạt trong quá trình giảng dạy. Với những điều chỉnh kịp thời, học sinh không chỉ được mở rộng kiến thức mà còn có thêm nhiều trải nghiệm văn hóa, lịch sử gắn với quê hương rộng lớn hơn.

Thực hiện trơn tru như vậy, giáo viên có vất vả hơn nhưng quan trọng là học sinh hứng thú. Khi các em coi đây như một tiết khám phá, tìm hiểu thì hiệu quả dạy và học sẽ cao hơn nhiều”, cô Quỳnh nhận định.

Một buổi tham quan trải nghiệm tại địa phương của học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Hiền. Ảnh: Website Trường.

Cô Nguyễn Thị Như Anh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nguyễn Hiền (phường Bàn Thạch, thành phố Đà Nẵng) cho rằng, để học sinh thích nghi nhanh chóng và hứng thú với nội dung Giáo dục địa phương sau sáp nhập, điều quan trọng nhất là giáo viên cần đổi mới phương pháp giảng dạy.

Hiện nay, tại trường Tiểu học Nguyễn Hiền, môn Giáo dục địa phương được giảng dạy trong tiết Hoạt động trải nghiệm. Nội dung được xây dựng dựa trên hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng, theo hướng tích hợp kiến thức từ cả tỉnh Quảng Nam cũ và thành phố Đà Nẵng cũ. Theo cô Như Anh, đây là thuận lợi lớn bởi bài học vẫn gắn liền với thực tế, gần gũi với cuộc sống thường ngày của học sinh.

“Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng đã có hướng dẫn cụ thể, nhà trường chỉ cần thực hiện nghiêm túc và cố gắng truyền tải nội dung sao cho hiệu quả nhất. Tuy nhiên, để học sinh không chỉ tiếp nhận kiến thức một cách thụ động mà còn chủ động khám phá, các trường nên áp dụng nhiều hình thức giảng dạy sinh động.

Với học sinh tiểu học, trải nghiệm trực tiếp là cách để khơi gợi hứng thú học tập. Các hoạt động như sinh hoạt ngoài trời, tổ chức chuyến đi tìm hiểu phong tục, tập quán văn hóa địa phương, tham quan làng nghề truyền thống, ghé thăm di tích lịch sử… sẽ giúp các em không chỉ nghe - nhìn mà còn được chạm, được sống trong không gian học tập giàu tính trải nghiệm.

Song song với đó, ứng dụng công nghệ thông tin cũng đóng vai trò quan trọng. Giáo viên có thể sử dụng hình ảnh trực quan, video tư liệu, đồ họa sinh động để biến mỗi bài học thành một hành trình khám phá thú vị. Với cách làm này, kiến thức địa phương vốn tưởng chừng khô khan lại trở thành chất liệu gần gũi, hấp dẫn, giúp học sinh dễ nhớ, dễ hiểu”, cô Như Anh nhấn mạnh.

Theo nữ hiệu trưởng, tiểu học là bậc học đầu tiên học sinh làm quen với những tri thức cơ bản. Dù trước hay sau sáp nhập, với các em đây đều là những nội dung mới mẻ. Do đó, giáo viên cần tận dụng “thời điểm vàng” này để gieo vào các em niềm hứng khởi, tình yêu và sự gắn bó với quê hương. Nếu thầy cô biết cách dẫn dắt những bài học về lịch sử, văn hóa, địa lý thì những giờ học về Giáo dục địa phương sẽ trở thành ký ức đẹp trong tuổi thơ của các em.

Ngọc Huyền

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/noi-dung-giao-duc-dia-phuong-thay-doi-truong-hoc-khong-bi-lung-tung-nho-huong-dan-kip-thoi-tu-so-post254581.gd