Nỗi sợ 'Hội chứng chồng lấp' từ khói thuốc lá

10 giờ trướcBài gốc

Nhiều người vô tư thả "làn khói trắng" ở các quán cà phê. Ảnh: Bích Nhàn

Không chỉ gây bệnh cho người hút, ngay cả những người hút thuốc lá thụ động cũng không tránh khỏi tác hại của thuốc lá, nhất là Hội chứng bệnh chồng lấp.

Vô tư nhả “làn khói trắng” ở nơi công cộng

Cứ cuối tuần, gia đình chị Nguyễn Thị Thủy, ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa lại đưa 2 con nhỏ đi ăn sáng, uống cà phê thư giãn. Thông thường, gia đình chị hay chọn các quán cà phê sân vườn, có hoa cỏ và cá koi để các con vui đùa.

“Nhưng nhiều lần, cả gia đình tôi phải bỏ về giữa chừng vì mùi khói thuốc lá. Ngay chỗ khuôn viên hồ cá có nhiều trẻ em chơi, nhưng vài người đàn ông rất “vô tư” hút thuốc lá. Thậm chí, có người cha vừa ngồi giữ con, vừa cho cá ăn và hút thuốc. Tôi rất bức xúc nhưng không thể lên tiếng nhắc nhở vì không phải nhà mình nên đành đi về để tránh khói thuốc” - chị Thủy chia sẻ.

Có lẽ, hình ảnh người cầm điếu thuốc trên tay, phì phèo nhả khói không hề hiếm và không khó gặp ở các nơi công cộng, quán cà phê… Người hút thuốc lá không hề quan tâm đến những biển cấm hay những người ngồi xung quanh mình.

Thực tế, không ít trường hợp người sống cạnh những người hút thuốc lá (hút thuốc lá thụ động) bị các bệnh mãn tính “oan uổng” do thuốc lá gây ra.

Cứ vài tháng, anh H.V.H., ngụ phường Long Bình Tân, thành phố Biên Hòa lại phải đưa mẹ già 72 tuổi vào viện cấp cứu vì lên cơn khó thở. Hơn 10 năm nay, bà đã bị phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), tăng huyết áp, suy tim. Từ đó, hàng tháng, bà phải tái khám, uống thuốc mỗi ngày. Nhưng khoảng 3 năm nay, mẹ anh H. phải vào viện cấp cứu vì các đợt bệnh cấp dày hơn, sức khỏe bà yếu hơn.

Anh H. chia sẻ: “Mẹ không hút thuốc nhưng sống cũng ba tôi - người “nghiền” thuốc với 1 bao thuốc/ ngày. Trước khi mất, ông cũng bị COPD và phải điều trị nhiều năm. Tôi chứng kiến và “trải nghiệm” hậu quả của hút thuốc lá cả chủ động lẫn thụ động, do đó, tôi mong muốn cần phải có chế tài xử phạt mạnh những người hút thuốc lá, nhất là nơi công cộng”.

Người hút thuốc thụ động cũng bị Hội chứng chồng lấp

Thực tế, nhiều gia đình chồng hút thuốc thì vợ cũng mắc COPD do ngửi khói thuốc nhiều năm. Nhất là gia đình nào có trẻ bị hen… gặp thêm người bố hút thuốc sẽ làm các cơn hen nặng hơn, bé khó thở nhiều. Đặc biệt, bé sẽ dễ mắc Hội chứng chồng lấp sau này.

Bệnh nhân nhập viện cấp cứu do vào đợt cấp của bệnh COPD tại Bệnh viện Phổi Đồng Nai. Ảnh: Bích Nhàn

Theo bác sĩ Bùi Văn Thịnh, Trưởng khoa Lao B, Bệnh viện Phổi Đồng Nai, ngoài mắc các bệnh về tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD) hay hen do hút thuốc chủ động lẫn bị động, bệnh viện còn tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân bị Hội chứng chồng lấp (gồm cả hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính).

Đây là một bệnh lý phức tạp với biểu hiện triệu chứng của cả hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (ACOS) trên cùng 1 bệnh nhân. Trong đó, bệnh nhân vừa có vài triệu chứng của bệnh hen vừa có vài triệu chứng của bệnh COPD.

“Cách đây vài năm, tôi tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân nữ mới 40 tuổi vào viện do các cơn khó thở, khò khè, mệt mỏi. Bệnh nhân có tiền sử bệnh hen và các biểu hiện điển hình cũng phù hợp với đợt bệnh cấp của hen.

Tuy nhiên, sau vài ngày chữa trị, sử dụng thuốc, bệnh nhân vẫn không đỡ. Kiểm tra kỹ lại, chúng tôi phát hiện bệnh nhân bị Hội chứng chồng lấp. Nguyên nhân là chồng chị bệnh nhân “nghiền” hút thuốc lá từ nhiều năm nay” - bác sĩ Thịnh kể.

Theo thông tin từ Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế vào tháng 5-2025, Việt Nam có hơn 15 triệu người đang hút thuốc lá, nằm trong số các quốc gia có lượng người hút thuốc cao nhất thế giới.

Thuốc lá là nguyên nhân liên quan gây tử vong cho hơn 103,3 ngàn người, bao gồm 84,5 ngàn người chết do hút thuốc chủ động và 18,8 ngàn người chết vì phơi nhiễm khói thuốc thụ động. Các bệnh lý gây ra bởi thuốc lá như ung thư, tim mạch, và bệnh đường hô hấp...

Trường hợp này không hề hiếm gặp tại các bệnh viện. Bác sĩ Thịnh cho rằng, việc điều trị cho bệnh nhân bị Hội chứng chồng lấp rất nan giải, không thể trị dứt điểm. Bệnh nhân phải uống thuốc hàng ngày, “quanh năm, suốt tháng” và phải sử dụng ống hít để hỗ trợ hô hấp. Các ống hít này chứa thuốc giãn phế quản hoặc thuốc chống viêm, giúp làm giãn đường thở và giảm viêm, từ đó giúp người bệnh dễ thở hơn.

Đáng lo ngại hơn, khi mắc hội chứng này, bệnh nhân cũng phải “đối mặt” với nhiều biến cố bất lợi hơn so với bệnh nhân bị hen hoặc COPD đơn thuần. Bệnh nhân bị hạn chế hô hấp, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, công việc.

Bác sĩ Thịnh chia sẻ: “Có những bệnh nhân chỉ cần đi vài chục mét đã ngồi thở mệt, thậm chí, có những người chỉ cần giơ tay thay áo, đi vệ sinh… cũng đã khó thở, thiếu oxy, suy hô hấp và nhập viện cấp cứu… khi bệnh vào đợt cấp. Trong đó, nhiều trường hợp vào viện cấp cứu nhưng không kịp, bệnh nhân đã tử vong vì vào đợt bệnh nặng, không có oxy lên não”.

Ngoài ra, việc chẩn đoán ACOS hiện là một thách thức cho các bác sĩ lâm sàng bởi vì hiện không có các dấu ấn sinh học cụ thể để phân biệt ACOS với hen hoặc COPD.

Bích Nhàn

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/y-te/202506/noi-so-hoi-chung-chong-lap-tu-khoi-thuoc-la-862229e/