Nói thủ tục khó dễ, nhưng hỏi thật: Doanh nghiệp Việt đã 'chín' hay chưa?

2 ngày trướcBài gốc

Gần 65% doanh nghiệp "mơ hồ" về chuỗi giá trị toàn cầu

Khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa có định hướng rõ ràng khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, với gần 65% doanh nghiệp chưa có sự chuẩn bị, chỉ hơn 15% doanh nghiệp có chiến lược tổng thể dài hạn. Đây là con số đáng suy ngẫm trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng.

Việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu không chỉ là cơ hội để mở rộng thị trường mà còn là thước đo năng lực cạnh tranh thực chất của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.

Theo VCCI, gần 65% doanh nghiệp 'mơ hồ' về chuỗi giá trị toàn cầu. Ảnh minh họa: Như Ý.

Nhiều ý kiến lo ngại chỉ ra, không ít doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn loay hoay với các đơn hàng gia công, chưa thể vươn lên các nấc thang giá trị cao hơn. Một trong những nguyên nhân then chốt là thiếu đầu tư cho công nghệ lõi và đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Công nghệ Hồng Cơ - cho rằng, cần có chính sách đặc biệt để khuyến khích phát triển công nghệ lõi, đặc biệt là các sản phẩm "make in Vietnam". Nếu không có sự đầu tư và hỗ trợ của Nhà nước, các sản phẩm công nghệ lõi của Việt Nam khó có thể tồn tại và phát triển.

Ông Thắng kiến nghị cần có chính sách đặc biệt để khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ cao và Nhà nước nên đóng vai trò khách hàng lớn nhất, chủ động đặt hàng các sản phẩm công nghệ trong nước để tạo ra thị trường "mồi" nuôi dưỡng ngành công nghiệp non trẻ này.

Dù chính sách hiện hành đã dành một tỷ lệ GDP cho khoa học công nghệ, nhưng thực tế lại cho thấy nguồn vốn này chưa thực sự đến được với các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo - lực lượng được kỳ vọng sẽ là mũi nhọn đổi mới quốc gia. Nguyên nhân nằm ở các "kẽ hở" trong cơ chế xin - cho và tiêu chí tiếp cận vốn chưa phù hợp với tinh thần khởi nghiệp linh hoạt và rủi ro cao.

Doanh nghiệp cần tư duy mới

Trong "sân chơi" toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cạnh tranh lẫn nhau mà còn phải đối đầu trực tiếp với các doanh nghiệp nước ngoài - vốn có ưu thế vượt trội về công nghệ, vốn, quản trị và mạng lưới phân phối.

TS. Nguyễn Bá Hùng - Kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam - cho rằng, nếu doanh nghiệp Việt Nam muốn “go global” (vươn ra toàn cầu) thì luật pháp Việt Nam cũng phải “go global” - chơi cùng luật với thế giới. Doanh nghiệp không thể chơi một mình theo luật riêng khi bước ra thế giới.

“Khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) năm 2007, chúng ta cũng rất lo lắng, nhưng sau đó là giai đoạn phát triển vượt bậc. Như vậy, việc hội nhập luật lệ quốc tế là điều cần thiết. Doanh nghiệp Việt Nam rất năng động và hoàn toàn có thể thích nghi với môi trường mới nếu có đủ thời gian, định hướng rõ ràng”, ông Hùng khẳng định.

Theo chuyên gia từ ADB, động lực cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển là môi trường chính sách rõ ràng, minh bạch và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh. “Muốn vậy thì cần có cơ chế chống độc quyền, chống gian lận thương mại, biện pháp bảo vệ người tiêu dùng... Những khía cạnh này ở Việt Nam còn khá yếu”, ông Hùng chỉ ra.

Nhóm hàng điện tử chiếm tỷ lệ cao trong kim ngạch xuất khẩu, nhưng tỷ lệ nội địa hóa trong ngành chỉ từ 5-10%. Ảnh: Như Ý.

Muốn bứt phá, các doanh nghiệp cần vượt khỏi “vùng an toàn” và bước vào các công đoạn mang lại giá trị gia tăng cao hơn.

PGS, TS. Tạ Văn Lợi - Hiệu trưởng Trường Kinh doanh, Đại học Kinh tế quốc dân - cho rằng, bản thân doanh nghiệp Việt Nam cũng cần thay đổi rất lớn, không chỉ là đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại mà còn cần thay đổi trong các phương pháp quản trị.

“Như với người Nhật Bản, để sản xuất ra một sản phẩm hàng hóa, chúng ta cần đảm bảo người công nhân ở từng vị trí việc làm phải hiểu, phải đúc kết tinh thần để làm ra một sản phẩm hoàn hảo. Chúng ta có quản lý, có quản trị nhưng phương pháp rời rạc và mỗi người chỉ vì lợi ích của mình mà phá vỡ những cái chung. Nếu như vậy, những tập đoàn lớn ở những đất nước có yêu cầu khắt khe như Nhật Bản sẽ không đồng ý cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào những chuỗi sản xuất”, ông Lợi phân tích.

Cùng với nỗ lực của doanh nghiệp, ông Lợi nhấn mạnh cần có những thỏa thuận trong bao nhiêu năm phải chuyển giao công nghệ; phải có thỏa thuận trong việc nhận linh kiện, phụ kiện tại nội địa để từ đó chúng ta từng bước tiến vào các thị trường.

Việt Linh

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/noi-thu-tuc-kho-de-nhung-hoi-that-doanh-nghiep-viet-da-chin-hay-chua-post1746424.tpo