Trong khi phía Nga mới chỉ hoan nghênh một cuộc gặp như vậy thì ông Trump đã làm như ông Putin muốn gặp mình, chủ động đề xuất gặp mình và cuộc gặp đang được thu xếp.
Hôm 13-1, ông Trump quả quyết sẽ sớm gặp ông Putin và đồng thời tái khẳng định, ông Putin muốn gặp mình. Cách hành xử này biểu hiện ra bên ngoài thật không đúng với phong cách thường thấy của ông Trump, chỉ muốn kẻ khác phải cầu cạnh mình và tránh phải cầu cạnh kẻ khác. Thực chất, ông Trump buộc phải làm như vậy để bị coi là yếu thế hay thất thế trước ông Putin.
Ông Trump tự đẩy mình vào tình thế ấy. Nguyên do là trong vận động tranh cử Tổng thống Mỹ vừa qua, ông đã mạnh miệng quả quyết có thể chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine trong thời gian chỉ có một ngày. Cách đây vài tuần, ông Trump đã chỉnh sửa khung thời hạn này thành 6 tháng.
Thời gian qua đi rất nhanh nên ông Trump phải dồn chân vội bước. Việc ông phải vội vã với cuộc gặp ông Putin vì ý thức được rằng, ông Putin hiện mới là người nắm giữ chìa khóa để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Sự công nhận này được ông Trump biểu lộ khi trả lời câu hỏi của Hãng truyền thông Newsmax ngày 13-1 vừa qua về chiến lược nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine: "Chỉ có một chiến lược và điều ấy tùy thuộc vào ông Putin".
Ông Trump lại càng phải vội vì chỉ vài ngày trước khi nhường lại nhiệm sở cho ông Trump, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gặt hái thành công đối ngoại với việc đóng vai trò quan trọng để Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng chiến tại Dải Gaza. Kể cả khi thỏa thuận này chưa thể trở thành hiện thực sau khi nội các Israel tạm dừng tiến độ phê duyệt vào ngày 16-1 thì đây cũng được xem là dấu ấn của Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Sau này, nếu thỏa thuận trên thành hiện thực thì ông Trump sẽ vào tình thế phải thực thi nhiệm vụ đầy khó khăn, bất trắc và không dễ thành công là bảo đảm cho thỏa thuận kia được thực thi nghiêm chỉnh, đầy đủ. Bây giờ, chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine trở thành cơ hội duy nhất giúp ông Trump nổi trội hơn ông Biden về chính trị an ninh thế giới.
Tình thế ấy và vì đã nói trước nên giờ phải cố bước qua buộc ông Trump phải tìm cách và nỗ lực nhanh chóng gặp trực tiếp ông Putin hoặc ít nhất thì cũng điện đàm hay gặp trực tuyến.
Ông Trump càng vội vã thì ông Putin càng có vị thế tốt hơn. Ông Trump càng muốn đóng vai trò quyết định trong việc chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine thì ông Putin càng dễ dùng việc gặp gỡ và đối thoại với ông Trump để buộc Ukraine phải chấp nhận những điều kiện tiên quyết của Nga và để phân hóa Mỹ với Liên minh châu Âu (EU), Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Ukraine.
Chiến lược của ông Trump sẽ là thuyết phục Nga chấp nhận ngừng chiến trước và tiến tới chấm dứt chiến tranh sau, thúc ép Ukraine chấp nhận một số điều kiện mà Nga đã đưa ra, trong đó có cả liên quan đến chủ quyền lãnh thổ.
Cuộc gặp giữa hai vị lãnh đạo quyền lực bậc nhất thế giới này, trực tiếp hay trực tuyến, rồi đây sẽ sớm diễn ra. Nhưng kết quả cuộc gặp có được hơn kết quả lần họ gặp nhau hồi năm 2018 ở Helsinki (Phần Lan) hay không lại là chuyện khác.
Đại sứ Trần Đức Mậu