Đám cưới của hoa hậu Đỗ Thị Hà và doanh nhân Nguyễn Viết Vương tại Thanh Hóa gây chú ý với giờ phút đón dâu, cô dâu đội nón lên xe hoa ngày 22/10. Ảnh: GĐ
Trong nghi thức truyền thống tục cưới xin của người Việt, chiếc nón lá do nhà trai chuẩn bị, khi đi đón dâu thì mẹ chú rể sẽ trao chiếc nón cho con dâu mới mà bà chính thức rước về.
Đại diện nhà trai, gồm mẹ chú rể và người thân, mang theo chiếc nón lá truyền thống cùng với lễ vật xin dâu. Nghi thức này thường thấy trong các lễ cưới, như một bước không thể cắt giảm hay bỏ qua, mặc dù ngày nay các cô dâu hiện đại đã làm tóc lộng lẫy, mặc trang phục thời thượng, không thể đội nón lá lên tóc, cũng như nón lá không còn là phụ kiện phù hợp với trang phục.
Tuy nhiên, chiếc nón nàng dâu lại không thể thiếu được trong lễ cưới, vì sao?
Bởi trong khoảnh khắc thiêng liêng cô dâu gia nhập gia môn nhà chồng, chiếc nón không còn là vật dụng, mà là biểu tượng của tình yêu thương, trách nhiệm và sự gắn kết giữa các thế hệ.
Mẹ đẻ và mẹ chồng cô dâu trong lễ cưới và nghi thức trao nón đã được trân trọng. Ảnh: GĐ
Từ lễ cưới, tình yêu không còn là chuyện của 2 người mà là sự gắn kết gia đình, dòng họ
Cô dâu lộng lẫy trong tà áo trắng, đội chiếc nón nàng dâu – biểu tượng của sự khởi đầu mới. Nhưng chiếc nón nàng dâu thực ra là trọng trách mà một cô dâu trẻ phải làm quen, đảm nhiệm, không phải là nghi thức qua quýt, đại khái cho có.
Trong văn hóa cưới hỏi của người Việt ta, chiếc nón nàng dâu là một phần không thể thiếu trong ngày vu quy. Đó không chỉ là một chiếc nón mới, mà là cả một câu chuyện về tình thân, trách nhiệm và sự chuyển giao giữa hai gia đình.
Mẹ cô dâu, với tất cả yêu thương, chuẩn bị chiếc nón với quai chỉ buộc một bên trước giờ rước dâu. Đến nhà gái, bà trao cho cô dâu. Khi đón dâu về, chính mẹ chồng – hoặc người đỡ đầu nếu mẹ chồng đã khuất – sẽ buộc nốt quai còn lại. Hành động giản dị ấy mang ý nghĩa sâu sắc: người buộc quai nón không chỉ đón nhận cô dâu mà còn cam kết dìu dắt, dạy bảo con dâu như con ruột.
Trong quan niệm dân gian, cô dâu khi còn ở nhà mẹ đẻ được cha mẹ yêu chiều, nhưng khi về nhà chồng, cô cần học cách hòa nhập vào gia phong mới. Chiếc nón được buộc đủ hai quai tượng trưng cho sự vững chãi, như cách cô dâu cần sự giáo dục từ mẹ chồng để cuộc sống mới không “chòng chành”. Câu ca dao “chòng chành như nón không quai” ý nói người phụ nữ vắng đàn ông ra đời từ đó, phản ánh niềm tin về sự cân bằng và hài hòa trong gia đình.
Nàng dâu, còn nhỏ do bố mẹ dạy, lớn lên lấy chồng cũng cần học làm dâu, mẹ chồng chính là người sẽ truyền đạt những nề nếp gia phong mới - đó là ý nghĩa cơ bản của chiếc nón nàng dâu được buộc 2 lần trong lễ cưới.
Một đám cưới xa hoa, nhưng không thể thiếu chiếc nón lá truyền thống. Ảnh: GĐ
Tinh hoa xưa trong nhịp sống hiện đại
Ngày nay, khi nhịp sống hiện đại cuốn đi nhiều giá trị truyền thống, tục đội nón nàng dâu đã dần mai một, nhất là ở các đô thị. Nhiều người trẻ chỉ nghe qua những câu nói cửa miệng như “cô dâu đội nón đi lấy chồng” mà không biết đến ý nghĩa sâu xa của tục lệ này.
Vậy nên, hình ảnh những cô dâu lộng lẫy đội nón nàng dâu trong ngày cưới như một làn gió thổi hồn xưa vào hiện tại, nhắc nhớ về những giá trị đẹp đẽ của văn hóa Việt.
Chiếc nón nàng dâu không chỉ là một vật dụng, mà là lời truyền lại của tổ tiên về tình yêu thương, trách nhiệm và sự gắn bó. Dù thời gian có đổi thay, những giá trị truyền thống vẫn có thể sống động, đan xen cùng những câu chuyện tình yêu vượt thời gian, tạo nên những khoảnh khắc đáng trân quý về hạnh phúc và sẻ chia.
Trương Thúy Hằng