Nông dân Bắc Ninh 'gặt vàng' nhờ mạnh dạn bắt máy móc làm thay sức người

9 giờ trướcBài gốc

Ở nhiều làng quê, sự thay đổi rõ rệt đến từ chính những HTX đã mạnh dạn đổi mới, ứng dụng công nghệ, tổ chức sản xuất bài bản theo chuỗi giá trị. Từ đó, những hộ nông dân vốn quen với cách làm manh mún, tự phát, nay đã có cơ hội làm giàu, vươn ra thị trường lớn.

Đổi mới công nghệ – mở đường thoát nghèo

Một trong những minh chứng rõ nét hoạt động hiệu quả là HTX Nông nghiệp công nghệ cao và Sản xuất, kinh doanh dịch vụ tổng hợp Như Hoa, phường Khắc Niệm (nay là phường Hạp Lĩnh).

Từ quy mô nhỏ ban đầu chỉ với vài nghìn mét vuông nhà màng trồng rau, dưa các loại, HTX đã liên kết với nông dân trên diện tích gần 3 ha trồng khoai lang, khoai tây, rau màu. Mỗi năm, đơn vị cung ứng ra thị trường khoảng 50 tấn nông sản sạch.

Ứng dụng công nghệ vào sản xuất giúp HTX nâng cao giá trị kinh tế (Ảnh: BBN).

Điểm đáng chú ý là thay vì chỉ bán thô, HTX Như Hoa đã bước sang hướng chế biến sâu. Năm 2023, HTX mạnh dạn đưa ra sản phẩm dưa lê sấy dẻo. Thị trường nhanh chóng đón nhận tích cực, song ban đầu HTX phải đi thuê toàn bộ dây chuyền sản xuất từ đơn vị ngoài tỉnh, chi phí cao, lợi nhuận giảm.

Không chấp nhận dừng lại, đầu năm 2024, HTX quyết định đầu tư mua máy sấy lạnh, máy sấy nhiệt, máy thái lát, chiên giòn, tách dầu, đóng gói… đồng bộ theo dây chuyền. Nhà xưởng rộng 300 m² đạt chuẩn ISO 9001:2000 cũng vừa hoàn thành. Khi đi vào hoạt động, hệ thống này giúp giảm tới 70% nhân công, nâng chất lượng sản phẩm, mở ra cơ hội hướng tới xuất khẩu.

“Chúng tôi xác định nếu không đổi mới công nghệ thì không thể cạnh tranh. Giờ đây, HTX chủ động sản xuất khoai lang sấy mật ong, khoai tây lắc, dưa sấy dẻo… với sản lượng trung bình 10 tấn/năm. Đầu ra thuận lợi, giá trị sản phẩm cao gấp nhiều lần so với bán nông sản thô”, chị Nguyễn Thị Như – Giám đốc HTX cho biết.

Không chỉ Như Hoa, nhiều HTX khác cũng ghi dấu ấn rõ nét trong công cuộc xóa đói giảm nghèo và vươn lên làm giàu bằng cách ứng dụng khoa học công nghệ.

Như HTX Chế biến thực phẩm nông sản Cường Thi (xã Đại Hóa, huyện Tân Yên cũ) trước đây mỗi năm chỉ làm thủ công được 3-4 tấn kẹo lạc, chè lam. Từ khi đầu tư dây chuyền máy móc hiện đại, sản lượng tăng lên 300-400 tấn/năm, doanh thu hàng tỷ đồng, lợi nhuận ổn định khoảng 700 triệu đồng/năm, tạo việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động địa phương.

Chính sách đồng hành – tạo sức bật mới

Trong khi đó, tại HTX Nông nghiệp Xanh Yên Phong (xã Yên Phong), việc xây dựng dây chuyền chế biến gà bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, gắn với số hóa quy trình quản lý, đã giúp sản phẩm nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường Hà Nội và nhiều tỉnh lân cận.

Nhiều mô hình khác cũng ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, tem truy xuất nguồn gốc, theo dõi sản xuất qua điện thoại. Những thay đổi này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, mà còn bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng, mở rộng đầu ra cho nông sản Bắc Ninh.

Kinh tế hợp tác, trong đó HTX là nòng cốt, luôn được Bắc Ninh xác định là thành phần kinh tế quan trọng để phát triển bền vững nông thôn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các HTX còn nhiều khó khăn: quy mô nhỏ, vốn hạn chế, thiếu nhân lực trẻ có trình độ, năng lực quản trị chưa đồng đều.

Nhận thức được điều này, những năm qua, tỉnh Bắc Ninh và Liên minh HTX tỉnh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực. Đặc biệt, việc thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW (2022) của Ban Chấp hành Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, cùng với Luật HTX 2023, đã mở ra hành lang pháp lý quan trọng khuyến khích chuyển đổi số, đổi mới công nghệ trong HTX.

Các HTX với nền tảng công nghệ ngày càng cao góp phần nâng cao thu nhập cho thành viên, nông dân liên kết (Ảnh: BBN).

Giai đoạn 2021-2025, Liên minh HTX tỉnh triển khai đề án hỗ trợ phát triển mô hình HTX ứng dụng công nghệ 4.0. Nhiều HTX đã được tiếp sức bằng việc số hóa quy trình quản lý, được hỗ trợ máy móc, thiết bị với tổng kinh phí hàng tỷ đồng, thu hút lao động trẻ trở về địa phương làm việc. Đồng thời, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh còn phối hợp tổ chức các khóa đào tạo quản trị, chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước.

Kết quả cho thấy, đến nay, nhiều HTX tại Bắc Ninh đã phát triển theo chuỗi giá trị, nâng giá trị sản xuất gấp 2-2,5 lần so với cách làm truyền thống. Một số đơn vị tiêu biểu như HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh (huyện Thuận Thành cũ) có doanh thu gần 45 tỷ đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho 25 lao động với mức lương 9-10 triệu đồng/tháng. HTX Hồng Xuân (huyện Gia Bình cũ) nâng doanh thu từ 27 tỷ đồng (2022) lên gần 50 tỷ đồng (2024), góp phần quan trọng vào việc nâng thu nhập bình quân của nông dân trong vùng.

Trụ cột trong giảm nghèo bền vững

Thực tế tại Bắc Ninh cho thấy, chính các HTX đã trở thành “đòn bẩy” giúp nông dân vượt qua nghèo khó, ổn định cuộc sống. Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, các hộ thành viên tham gia HTX được tiếp cận kỹ thuật tiên tiến, đầu vào vật tư rẻ hơn, đầu ra nông sản ổn định hơn. Đặc biệt, nhiều lao động nông thôn – nhất là phụ nữ, người trung niên – có việc làm ngay tại địa phương với thu nhập ổn định, không phải rời quê đi làm ăn xa.

Những năm qua, Bắc Ninh (trước ngày 1/7/2025) đã trở thành một trong những địa phương có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất cả nước (chỉ còn khoảng 1,1% vào cuối năm 2024, theo chuẩn nghèo đa chiều). Trong thành quả đó, có đóng góp không nhỏ của khu vực kinh tế hợp tác.

Nói như bà Nguyễn Thị Thu, một hộ dân xã Đại Đồng Thành (nay là phường Thuận Thành): “Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng vài sào rau, thu nhập bấp bênh. Từ khi tham gia HTX rau an toàn, chúng tôi được hỗ trợ giống, tập huấn kỹ thuật, sản phẩm lại có bao tiêu. Thu nhập tăng gấp 3 lần, con cái có điều kiện ăn học đầy đủ. Gia đình tôi thoát nghèo từ đó”.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, yêu cầu của thị trường ngày càng khắt khe, việc các HTX tại Bắc Ninh mạnh dạn đầu tư công nghệ, hướng tới sản xuất sạch, an toàn, truy xuất nguồn gốc là hướng đi tất yếu. Đó cũng chính là con đường giúp nông dân không chỉ thoát nghèo, mà còn vươn tới làm giàu bền vững.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, sự quan tâm của các cấp chính quyền cùng tinh thần đổi mới, sáng tạo từ chính người nông dân, Bắc Ninh đang từng bước xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ theo chuỗi giá trị. Đây cũng là động lực quan trọng để tỉnh tiếp tục giữ vững thành quả giảm nghèo, tiến tới mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo trong thời gian tới.

Minh Khuê

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//mo-hinh/nong-dan-bac-ninh-gat-vang-nho-manh-dan-bat-may-moc-lam-thay-suc-nguoi-1109147.html