Với định hướng chuyển tư duy “từ sản xuất nông nghiệp, sang kinh tế nông nghiệp” nhằm khai thác, phát huy tối đa tiềm lực từng địa phương, giúp người nông dân làm giàu bền vững, những năm qua, Bắc Ninh đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, hình thành chuỗi liên kết.
Ấn tượng chuỗi liên kết
Trong quá trình nâng cao giá trị sản xuất, sự hiện diện của mô hình kinh tế hợp tác, với đầu tàu là các HTX là vô cùng ấn tượng, khi các đơn vị trở thành điểm tựa vững vàng cho thành viên.
Nhắc đến các HTX tiêu biểu ở Bắc Ninh cũng không thể không kể tới HTX Nông nghiệp xanh Phú Cường, thôn Lương Pháp (Quỳnh Phú, Gia Bình), thành lập từ đầu năm 2022, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ gắn với du lịch trải nghiệm.
Hiện, trên diện tích hơn 5 ha đất sản xuất, HTX chia thành 3 khu: Khu trồng các loại rau hữu cơ, hoa, cây ăn quả; khu du lịch trải nghiệm; khu dịch vụ ăn uống.
Nông dân Bắc Ninh đang giàu lên nhờ làm nông nghiệp hiện đại, nhanh nhạy với thị trường.
Nhờ sản xuất khoa học nên ngay cả trong những ngày mùa đông, nhiệt độ ngoài trời bất lợi cho sản xuất nông nghiệp nhưng khu trồng dưa chuột của HTX vẫn sinh trưởng, phát triển tốt, cho thu hoạch gần 300 -500 kg/ngày. Toàn bộ sản lượng dưa của HTX đều được tiêu thụ tại các trường học, nhà hàng, cửa hàng thực phẩm sạch với giá từ 6.000- 10.000 đồng/kg.
Ngoài trồng 2-3 vụ dưa chuột/năm, HTX luân canh trồng dưa hấu, bí xanh, bí đỏ kết hợp trồng các loại cây ăn quả như chuối đỏ, đu đủ, mít...
“Nhờ khu nhà lưới hiện đại, HTX gần như không còn lo hiện tượng thời tiết cực đoan, đồng thời giảm đáng kể các loại sâu, bệnh hại. Chất lượng các loại rau quả cũng từ đó nâng lên, đạt năng suất vượt trội”, Giám đốc HTX Phú Cường Bùi Xuân Quế hồ hởi nói.
Cũng theo vị đại diện HTX, việc sản xuất hiện đại là cơ sở để HTX phát triển thêm dịch vụ du lịch trải nghiệm. Nhờ đa hướng sản xuất, kinh doanh, HTX đang duy trì doanh thu trên dưới 1 tỷ đồng/năm, mang lại thu nhập cao cho thành viên, người lao động.
Không chỉ là những “cánh chim lẻ”, số liệu thống kê cho thấy, toàn tỉnh Bắc Ninh hiện có 566 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Không ít mô hình HTX hoạt động hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm.
Cụ thể, trên địa bàn tỉnh đang có 62 HTX tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm, 54 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Điển hình như HTX dịch vụ nông nghiệp Ngăm Mạc, xã Lãng Ngâm (Gia Bình) thu mua, chế biến rau an toàn của các thành viên và tổ chức bán sản phẩm cho các doanh nghiệp, các cửa hàng bán nông sản… tổng sản lượng sản xuất và tiêu thụ đạt khoảng 180 tấn/năm.
Hay như mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa, gạo nếp theo quy trình VietGAP của HTX dịch vụ nông nghiệp thôn Đức Lân (huyện Yên Phong) có 50 ha với hơn 100 thành viên. HTX tổ chức sản xuất lúa theo quy trình VietGAP sau đó bán cho nhiều đối tác lớn trong và ngoài tỉnh…
Thúc đẩy sản xuất hiện đại
Đáng chú ý, Bắc Ninh đã và đang hỗ trợ cho khoảng 16 HTX tham gia chương trình xúc tiến thương mại do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức. Sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh thông qua những chính sách hỗ trợ cũng đang mang lại hiệu quả cao.
Ông Nguyễn Văn Hiệp, Giám đốc HTX rau củ quả Liên Ấp, cho hay Liên Ấp là một thôn có thế mạnh về nông nghiệp, với hơn 90% số hộ làm nghề. Cùng với sự phát triển chung của tỉnh, Liên Ấp chịu sự tác động lớn của quá trình công nghiệp, đô thị hóa, diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thu hẹp.
Để phát huy hiệu quả tiềm năng đất đai, với sự đồng hành của địa phương và Liên minh HTX tỉnh, HTX rau củ quả Liên Ấp được thành lập, dần trở thành điểm tựa hỗ trợ hàng trăm hộ thành viên tích tụ ruộng đất sản xuất rau, củ quả, nông sản theo hướng an toàn gắn với chuỗi giá trị.
Bắc Ninh đang định hướng phát triển các mô hình nông nghiệp công nghệ cao để làm giàu bền vững cho người dân.
Cụ thể, trong sản xuất, HTX là “đầu mối” từ cung ứng nguyên liệu, cấp giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, đến bao tiêu sản phẩm giúp nông dân yên tâm sản xuất, nâng cao thu nhập và cung cấp nhiều sản phẩm sạch cho người tiêu dùng.
Đáng chú ý, hơn 70% các công đoạn sản xuất, vốn đòi hỏi nhiều công lao động trước đây tại HTX đã được cơ giới hóa. Bên cạnh những loại máy móc cơ bản như máy cày, máy làm đất, máy cắt, thì thành viên HTX cũng đang ứng dụng một phần hệ thống tưới hiện đại.
Với những thành công trong chuyển đổi sản xuất từ manh mún sang tập trung, ứng dụng một phần công nghệ cao, HTX đang có bước phát triển ổn định, với hàng trăm thành viên, sản xuất hơn 30 ha các loại rau, củ, quả như: rau xanh các loại, su hào, mướp, cà chua…
Trong HTX hiện có khoảng 20 hộ thu nhập đạt hơn 100 triệu đồng/năm. Hàng năm, nhờ duy trì sản xuất rau an toàn, HTX rau của quả Liên Ấp tạo công ăn việc làm cho khoảng 150 gia đình trong thôn và 300 lao động đủ các lứa tuổi vào sản xuất, thu nhập ổn định từ 5- 7 triệu đồng/tháng.
Điểm tựa từ chính sách
Có thể thấy nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đang có những chuyển biến tích cực, với những đóng góp quan trọng từ các HTX, tổ hợp tác.
Những thành công trên cũng phù hợp với định hướng chuyển tư duy “từ sản xuất nông nghiệp, sang kinh tế nông nghiệp” nhằm khai thác, phát huy tối đa tiềm lực từng địa phương, giúp người nông dân làm chủ cuộc sống, giảm sự phụ thuộc vào khu vực công nghiệp.
Để có kết quả hiện tại, tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích ứng dụng công nghệ cao, cơ giới hóa sản xuất. Đến nay, tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất lúa, khâu làm đất, tưới tiêu đạt trên 98%, gieo cấy đạt khoảng trên 15%, phun thuốc bảo vệ thực vật đạt trên 60%, thu hoạch đạt gần 100%...
Toàn tỉnh hiện có gần 20 thiết bị bay không người lái, gần 50 máy phun thuốc bảo vệ thực vật có động cơ xăng dầu, hơn 550 chiếc máy gặt đập liên hợp, gần 400 máy làm đất,…góp phần thúc đẩy quá trình tích tụ ruộng đất, xây dựng các chuỗi sản xuất quy mô lớn áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất.
Trong xu thế hội nhập, sức cạnh tranh ngày càng tăng với hàng loạt hiệp định thương mại tự do, tỉnh đang chú trọng xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ giữa HTX, nông dân và doanh nghiệp...
Ngành nông nghiệp tỉnh cũng đẩy mạnh hỗ trợ, thay đổi tư duy của nông dân, hướng tới sản xuất theo đúng quy trình để cung cấp nguyên liệu chất lượng cao cho doanh nghiệp. Hợp tác với doanh nghiệp đồng nghĩa canh tác phải khoa học, loại bỏ hóa chất độc hại, đảm bảo an toàn sinh thái.
Thời gian tới, tỉnh dự kiến đẩy mạnh đào tạo đội ngũ quản lý mô hình chuyên nghiệp, củng cố lại hoạt động các HTX sản xuất nông nghiệp, tiếp sức nông dân. Hỗ trợ các HTX đẩy mạnh việc liên kết với doanh nghiệp, mở hướng làm giàu bền vững cho nông dân.
Mỹ Chi