Hệ thống tưới nước tự động cho vườn bưởi tại xã Thác Bà.
Anh Mùa A Sử, bản Tát, xã Tân Hợp đã xây dựng thành công mô hình nuôi cá tầm nhờ sự nhanh nhạy tiếp xúc với công nghệ. Vài năm trước, Bản Tát chưa có sóng điện thoại, anh đã mạnh dạn đầu tư hơn 20 triệu đồng kéo dây mạng vào tận trại cá để lắp 8 mắt camera theo dõi cá.
Anh Sử cho biết: “Từ khi có internet, ngoài việc theo dõi được cá qua hệ thống camera, tôi còn lên mạng học được các kĩ thuật chăm sóc, xử lí dịch bệnh liên quan tới cá và giải trí sau thời gian lao động”.
Từ internet, anh Sử đã học được cách xây dựng hệ thống ao nuôi cá tầm, kiểm soát chất lượng nước, áp dụng các kỹ thuật bổ sung dinh dưỡng hiệu quả để đảm bảo sức khỏe và tăng trưởng của cá tầm. Đồng thời, xây dựng một quy trình quản lý, chăm sóc cá hiệu quả, bao gồm việc kiểm soát chất lượng nước, cung cấp thức ăn đúng lượng và định kỳ, kiểm tra sức khỏe cá, sử dụng các phương pháp điều trị bệnh tốt nhất…
Ông Nguyễn Văn Định (áo xanh) đã gắn mã QR cho sản phẩm bưởi Đại Minh của gia đình.
Gia đình ông Nguyễn Văn Định, xã Thác Bà, từ nhiều năm nay đã áp dụng mô hình canh tác theo hướng VietGAP, hữu cơ. Ông còn ứng dụng khoa học công nghệ vào lắp đặt hệ thống tưới tự động bằng thiết bị cảm biến thông minh, nhằm tối ưu hóa quá trình chăm sóc cây trồng.
Đặc biệt, việc gắn mã QR đã hỗ trợ truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần nâng cao thương hiệu bưởi Đại Minh, giúp sản phẩm của gia đình vươn xa hơn trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
Ông Định chia sẻ: “Sản phẩm bán ra thị trường có tem truy xuất nguồn gốc thì giá trị cao hơn. Khách hàng cũng yên tâm về chất lượng, đồng thời đây cũng là cách để người mua nhận diện được thương hiệu sản phẩm của gia đình”.
Từ năm 2020, Hợp tác xã hoa quả Thắng Lợi, phường Sa Pa đã áp dụng công nghệ tự động trong quy trình trồng dâu tây. Ông Trần Tuấn Nghĩa, Hợp tác xã hoa quả Thắng Lợi cho biết: Sau khi áp dụng hệ thống tưới tự động thông minh, thời gian tưới vườn được thực hiện chính xác hơn, giúp cây phát triển, năng suất cao hơn.
Một trong những lợi ích rõ rệt mà công nghệ số mang lại cho nông dân Lào Cai là cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Thay vì chỉ bán sản phẩm cho các thương lái địa phương, họ có thể trực tiếp quảng bá và bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội.
Chị Lò Thị Mai, một nông dân ở phường Nghĩa Lộ, đã thành công trong việc bán các sản phẩm thổ cẩm truyền thống của gia đình trên mạng xã hội. Chị chia sẻ: “Trước đây, tôi chỉ bán hàng cho khách du lịch đến tham quan chợ phiên. Từ khi bán online, tôi có thêm nhiều khách hàng, thu nhập của gia đình cũng ổn định hơn”.
Nông dân xã Púng Luông được tập huấn nâng cao năng lực, sử dụng điện thoại thông minh, bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội.
Dù bán hàng online giúp tiếp cận thị trường rộng hơn, nông dân Lào Cai vẫn dễ bị áp lực trong chuỗi giá trị: khâu sơ chế, đóng gói, bảo quản, logistics ở vùng núi còn yếu, chi phí vận chuyển cao làm giảm cạnh tranh; thiếu liên kết dẫn đến quy mô nhỏ, khó đáp ứng đơn hàng lớn hoặc đơn hàng theo tiêu chuẩn xuất khẩu; việc xây dựng thương hiệu vùng miền còn rời rạc...
Do đó, để kiến tạo môi trường số bền vững cho nông dân, cần sự phối hợp giữa chính quyền địa phương, các ngành, đơn vị liên quan.
Trước yêu cầu đặt ra, nhiều địa phương đã và đang triển khai các chương trình hỗ trợ gồm: lắp đặt trạm phát sóng, miễn phí wifi tại trung tâm xã; tổ chức đào tạo kỹ năng số cơ bản cho nông dân; hỗ trợ thành lập gian hàng online cho hợp tác xã; nhiều địa phương phối hợp với các đơn vị tổ chức các lớp tập huấn theo hình thức “cầm tay chỉ việc” nâng cao khả năng khai thác công nghệ trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Bà Nguyễn Phương Đông - Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh chia sẻ: “Thời gian qua, Hội Nông dân tỉnh Lào Cai đã tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số; hỗ trợ hội viên xây dựng thương hiệu nông sản, quản lý sản xuất, vệ sinh an toàn thực phẩm và quảng bá sản phẩm; đẩy mạnh xây dựng chỉ dẫn địa lý, mã vùng trồng cho các sản phẩm của nông dân”.
Nông dân xã Lâm Giang được tập huấn sử dụng điện thoại thông minh bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội.
Đứng trước làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ, nông dân Lào Cai đã từng bước bắt nhịp kịp thời. Nếu được hỗ trợ đúng cách, họ có thể biến kiến thức bản địa, lợi thế địa phương và niềm sáng tạo cộng đồng thành thế mạnh cạnh tranh trên thị trường số. Tuy nhiên, để chuyển đổi thực sự mang lại lợi ích rộng khắp và bền vững, cần kết hợp nâng cấp hạ tầng, đào tạo kỹ năng, hỗ trợ tài chính và xây dựng chuỗi giá trị có tổ chức. Chỉ khi tất cả các mắt xích từ nông dân, hợp tác xã, chính quyền đến doanh nghiệp được vận hành đồng bộ, Lào Cai mới biến tiềm năng số hóa thành động lực thực sự cho phát triển nông nghiệp bền vững.
Nguyễn Thị Thanh Ba