Nông dân Phú Yên tăng thu nhập nhờ chuyển đổi cây trồng

16 giờ trướcBài gốc

Liên minh HTX tỉnh Phú Yên đánh giá, các HTX và tổ hợp tác đang là kênh triển khai sản xuất nông nghiệp hiệu quả. Không chỉ góp phần quản lý lịch thời vụ, nhiều HTX còn luôn nỗ lực tìm kiếm cây trồng mới giúp đa dạng cơ cấu cây trồng.

Mở hướng đi mới từ cây trồng mới

Chị Ngô Thị Lãnh ở khu phố Nam Bình 1, phường Hòa Xuân Tây, thị xã Đông Hòa có gần 1 sào đất trồng đậu đen. Sau mỗi vụ thu hoạch, chị thường phải tự chào hàng tiêu thụ nên khá vất vả đi lại, mất nhiều thời gian và thu nhập không cao. Khi thấy nhiều hộ tham gia mô hình trồng mè lấy thân lá làm dược liệu của HTX Hòa Xuân Tây 1 được bao tiêu đầu ra, chị quyết định cải tạo đất chuyển sang cây trồng mới này.

Đa dạng cơ cấu cây trồng, tăng giá trị sản xuất trên cùng một đơn vị diện tích.

“Cây mè lấy hạt thì quá quen thuộc rồi, nhưng mè lấy lá, thân làm dược liệu thì lần đầu thấy tại địa phương. Tôi rất mừng vì loại cây mới này lại hợp với thổ nhưỡng. Tôi sẽ trồng mè để có thêm cơ hội tăng thu nhập ổn định cuộc sống”, chị Lãnh chia sẻ.

Mô hình trồng mè dược liệu được triển khai tại HTX Hòa Xuân Tây 1 từ năm 2024. Đến nay, cây phát triển tốt nên doanh nghiệp liên kết tăng diện tích sản xuất lên 5ha, cam kết sẽ thu mua toàn bộ sau thu hoạch cho người trồng.

Không riêng cây mè dược liệu, thời gian qua, thông qua kết nối, các HTX giúp đưa nhiều loại cây trồng mới vào đồng ruộng địa phương. Có thể kể tới cây nha đam đang được triển khai tại HTX Nông nghiệp An Hòa Hải (huyện Tuy An), ớt chỉ thiên tại HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Hội (huyện Phú Hòa)…

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Hội Phạm Tấn Thơ cho biết: “Cách đây vài năm, tôi có tới HTX Cộng đồng Mường Khương ở tỉnh Lào Cai thấy họ trồng loại ớt sai trái, vị thơm. Tôi đã học hỏi cách trồng của họ và đưa về trồng ở địa phương. Cây hợp đất, khí hậu nên phát triển tốt, cho sản lượng cao hơn nhiều lần giống ớt truyền thống địa phương. Theo thời gian, Hội đồng quản trị HTX quyết định nhân rộng diện tích trồng gắn với Đề án phát triển cây ớt chỉ thiên theo chuỗi giá trị. Đề án được chính quyền các cấp chấp thuận và hỗ trợ kinh phí. Hiện, vùng trồng ớt của HTX đã được cấp mã vùng trồng. Ớt không chỉ bán trái trực tiếp mà còn là nguyên liệu để HTX chế biến thành sản phẩm tương ớt Đồng Cam…

Đáng chú ý, nhiều cây trồng truyền thống của tỉnh Phú Yên đã được các HTX đưa tới các địa phương khác và đang trở thành cây xóa nghèo cho bà con nhiều vùng nông thôn.

Điển hình như cây khóm của vùng trồng khóm Đồng Din (huyện Phú Hòa). HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din đã đưa tới huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Giám đốc Nguyễn Hoàng Chương cho biết, HTX từng liên kết sản xuất và bao tiêu trái khóm, trái sung mỹ với UBND huyện Tư Nghĩa để phân bổ cho bà con nông dân trồng và cung cấp sản phẩm. Hiện, cây khóm đang phát huy hiệu quả, trở thành một trong những cây trồng mang lại thu nhập khá cho bà con Tư Nghĩa.

Đặc biệt là cây sen - giống cây trồng “đặc sản” thân thuộc từ lâu với bà con ở thị xã Đông Hòa nói chung, phường Hòa Xuân Tây nói riêng. Hiện, giống sen truyền thống địa phương này đang được HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Xuân Tây 1 đưa tới nhiều tỉnh, thành trong cả nước, như: Nghệ An, Khánh Hòa…

Giám đốc HTX Hòa Xuân Tây 1 Huỳnh Văn Bảo cho biết: “Vừa qua, chúng tôi hợp tác với HTX Nông nghiệp và dịch vụ Ninh Ích (thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) để khảo sát và trồng thử nghiệm 5ha giống sen hồng gương xanh, một loại sen cao sản chuyên lấy hạt cho bà con ở xã Ninh Ích. Đây là giống sen mới được HTX lai tạo từ nguồn giống sen truyền thống, vì vậy sen hồng gương xanh không chỉ nổi bật bởi màu hoa đẹp mà gương sen to, nhiều hạt. Hơn hết, giống mới rút ngắn thời gian thu hoạch, giảm sâu bệnh và cho năng suất cao hơn 15-20% so với giống cũ. Không chỉ có giống sen này, trước đó HTX cũng lai tạo ra giống sen trắng lá kép. Việc tạo ra các giống mới từ giống nguyên bản truyền thống là cách HTX đồng hành cùng nông dân chuyển đổi giống cây trồng chất lượng cao, hướng đến sản xuất sen an toàn - hiệu quả - bền vững. Sau 60 ngày bén rễ đồng đất Ninh Ích, hiện giống sen mới của HTX phát triển tốt, tán lá xanh mướt, cây vươn cao, đồng loạt trổ hoa rực rỡ. Đặc biệt, gương sen phát triển nhiều, hạt chắc khỏe là tín hiệu tích cực cho một vụ thu hoạch đầy triển vọng”.

Trước đó, giống sen của HTX Hòa Xuân Tây 1 đã được Liên minh HTX Việt Nam đặt hàng trồng tại công trình “Hợp tác xã với Bác Hồ” ở huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

“Trái ngọt” từ cây ăn quả chất lượng cao

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Yên, năm 2021, sau khi Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm (gọi tắt là Đề án) được UBND tỉnh phê duyệt, nhiều địa phương trong tỉnh đã chủ động mở rộng diện tích quy hoạch theo từng vùng, phù hợp cho từng loại cây ăn quả; đồng thời đẩy mạnh cơ giới hóa sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh trong quá trình trồng, chăm sóc và thu hoạch.

Khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX và tổ hợp tác, đóng vai trò quan trọng trong tái cơ cấu nông nghiệp Phú Yên.

Đến nay, toàn tỉnh có hơn 6.907ha cây ăn quả, sản lượng ước đạt hơn 53.412 tấn/năm. Trong đó, diện tích cây ăn quả lâu năm có giá trị kinh tế cao chiếm gần 2.000ha như: sầu riêng, mít, bơ, xoài, mãng cầu, cam, bưởi, ổi, vải, nhãn, khóm... được trồng tập trung tại các huyện có vùng đất đỏ bazan màu mỡ như Sông Hinh, Tây Hòa, Sơn Hòa, một ít ở Phú Hòa và Đồng Xuân.

Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đồng Xuân, mô hình thâm canh, phát triển cây ăn quả theo hướng VietGAP đang có xu hướng phát triển. Trong 3 năm qua, huyện đã sử dụng kinh phí khuyến nông và các nguồn vốn khác để tổ chức hỗ trợ, cấp phát 23.870 giống cây ăn quả tại các xã, thị trấn. Riêng năm 2024, huyện đã hỗ trợ 8.683 cây mít, bưởi, dừa, xoài, cam… nâng tổng diện tích sản xuất cây ăn quả trên địa bàn huyện hơn 350ha.

Gia đình ông Dương Lượng ở xã Xuân Long, huyện Đồng Xuân, là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên diện tích vườn tạp của gia đình. “Trước đây, hơn 5ha đất của gia đình chỉ trồng keo. Nhận thấy giá trị cây ăn quả mang lại, tôi đã đầu tư hệ thống tưới phun, chuyển toàn bộ sang trồng quýt và bưởi da xanh. Nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, hiện các loại cây ăn quả trong vườn đã cho thu hoạch được 2 năm. Với giá bán bình quân 30.000 đồng/kg bưởi, 20.000-25.000 đồng/kg quýt, sau khi trừ chi phí, gia đình tôi có thu nhập hơn 300 triệu đồng/năm”, ông Lượng chia sẻ.

Hay như tại huyện Sông Hinh, khoảng 5-7 năm trở lại đây, được sự định hướng, vận động, khuyến khích của cấp ủy, chính quyền, nhiều hộ dân đã tích cực học tập kinh nghiệm của những người trồng cây ăn quả trong và ngoài tỉnh, chuyển dần sang trồng các loại cây cho giá trị kinh tế cao; đặc biệt là cây sầu riêng.

Ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Sông Hinh cho hay: “Để cây ăn quả phát triển bền vững và ngày càng nâng cao giá trị trên thị trường, Phòng Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu với UBND huyện đầu tư xây dựng hạ tầng, quy hoạch chi tiết vùng trồng, xây dựng nhiều mô hình cây trồng có giá trị kinh tế cao; hỗ trợ người dân sản xuất theo hướng hữu cơ và trở thành sản phẩm OCOP của huyện; đồng thời tổ chức tập huấn khoa học kỹ thuật về sản xuất cây ăn quả an toàn… Đến nay, huyện đã xây dựng nhiều mô hình trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao với tổng diện tích gần 2.000ha, sản lượng đạt hơn 20.000 tấn/năm”.

Theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, tiềm năng về cây ăn quả của tỉnh Phú Yên rất lớn. Để cây ăn quả phát triển bền vững, vực dậy tiềm năng của các loại cây ăn quả, cần thiết phải có sự liên kết hình thành những vùng sản xuất tập trung dưới hình thức HTX, tổ hợp tác và các chi, tổ hội nghề nghiệp. Phải có sự đồng thuận của “4 nhà”, trong đó Nhà nước, nhà khoa học đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch vùng chuyên canh, hướng dẫn kỹ thuật cho nhà nông trồng loại cây ăn quả nào là phù hợp, cách thức bảo quản hợp lý nhằm tăng tỷ lệ sản phẩm cây ăn quả đạt tiêu chuẩn tốt. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin, kinh phí trong xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu để phát huy hết thế mạnh sẵn có.

Theo Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm, mục tiêu của tỉnh Phú Yên là tiếp tục tập trung phát triển diện tích cây ăn quả đến cuối năm 2025 đạt khoảng 8.000ha, sản lượng khoảng 55.000 tấn; đến năm 2030, diện tích khoảng 10.000ha, sản lượng khoảng 65.000 tấn; đồng thời kêu gọi nhà đầu tư xây dựng các cơ sở sơ chế, chế biến các sản phẩm cây ăn quả.

Tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững

Năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh Phú Yên đang tăng tốc, đề ra nhiều giải pháp để công tác giảm nghèo sớm “về đích”. Trong đó, khu vực kinh tế tập thể, HTX được đặc biệt chú trọng, nhằm tạo công ăn việc làm cho nhiều người dân, nâng cao giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho người lao động, thành viên HTX, tổ hợp tác và các hộ dân liên kết.

Theo thông tin từ Liên minh HTX tỉnh Phú Yên, năm 2023, toàn tỉnh thành lập mới 18 HTX; năm 2024 có thêm 24 HTX ra đời. Từ đầu năm 2025 đến đến đầu tháng 5, tỉnh có thêm 5 HTX, nâng tổng số HTX đang hoạt động trên địa bàn tỉnh lên 183 HTX. Các HTX đang tạo thêm lực lượng cho kinh tế tập thể và củng cố sự tham gia của thành phần kinh tế này vào đa dạng lĩnh vực hoạt động trong đời sống kinh tế - xã hội địa phương.

Chính vì vậy, trong thời gian qua, các đơn vị kinh tế tập thể được thụ hưởng nhiều chính sách hỗ trợ của chính quyền địa phương và các ban ngành chức năng của trung ương và tỉnh, huyện, trong đó có Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Phú Yên. Cụ thể, các tổ hợp tác, HTX và liên hiệp HTX được cung cấp thông tin gồm đăng ký, kế hoạch, dự án hỗ trợ, hướng dẫn kinh doanh, tín dụng, thị trường và chính sách pháp luật liên quan thông qua Cổng thông tin quốc gia về HTX; được tư vấn về nhân sự, tài chính, sản xuất, bán hàng, quản trị và các lĩnh vực khác liên quan đến hoạt động sản xuất - kinh doanh; tổ chức hội nghị, hội thảo, tham quan, khảo sát và tư vấn, giúp xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh để nhân rộng mô hình HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả.

Năm 2024, UBND tỉnh đã phê duyệt kinh phí gần 33 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư công hỗ trợ cho các HTX theo Chương trình hỗ trợ kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021-2025.

Ông Nguyễn Văn Đông, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (huyện Tây Hòa), trong năm 2024, HTX nhận được 215 triệu đồng hỗ trợ từ xã, huyện vào phát triển sản xuất. Từ nguồn kinh phí này, HTX mở rộng diện tích cây dâu tằm và đầu tư hệ thống tưới nước tự động công nghệ mới.

Bên cạnh đó, HTX được hỗ trợ ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; được cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ kinh phí tham gia hội chợ, xây dựng thương hiệu và tham gia sàn thương mại điện tử; hỗ trợ chi phí thuê địa điểm và quảng bá sản phẩm tại các địa phương. Các đơn vị kinh tế tập thể còn được hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và trang thiết bị phục vụ sản xuất, kinh doanh. Các HTX nông nghiệp được hỗ trợ vốn, giống và trang thiết bị cho sản xuất bền vững và nông nghiệp hữu cơ... Từ đó, khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX và tổ hợp tác, hoạt động ngày càng hiệu quả, nâng cao thu nhập cho thành viên và hộ dân liên kết, đóng góp quan trọng trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững của tỉnh.

Số liệu rà soát cho thấy, toàn tỉnh Phú Yên hiện còn 6.483 hộ nghèo, chiếm tỉ lệ 2,44%; hộ cận nghèo còn 15.793 hộ, chiếm tỷ lệ 5,95%. Theo Kế hoạch thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025 trên địa bàn tỉnh Phú Yên được ban hành mới đây, tỉnh Phú Yên đưa ra mục tiêu cụ thể tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 giảm 1,02% (theo Nghị quyết số 54/NQ-HĐND ngày 6/12/2024 của HĐND tỉnh về nhiệm vụ kinh tế- xã hội, quốc phòng-an ninh năm 2025), tỷ lệ hộ nghèo đến cuối năm 2025 còn 1,42%, tương ứng giảm 2.711 hộ nghèo. Bên cạnh đó, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%.

Phương Linh

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//kinh-doanh-xanh/nong-dan-phu-yen-tang-thu-nhap-nho-chuyen-doi-cay-trong-1107277.html