Có công mài sắt...
Kỳ nghỉ hè năm 2020 có lẽ là mốc thời gian khó phai nhòa, đánh dấu ngã rẽ của cô học trò nhỏ Nông Hải Vân, quê xóm Bản Báng, xã Lý Bôn (Bảo Lâm) đến với Pencat Silat. Huấn luyện viên (HLV) Bùi Thị Hưng - người dìu dắt Vân chia sẻ: Gặp Vân có lẽ là cơ duyên của người làm nghề. Hè năm đó, tình cờ qua xem livestream của một người bạn trong huyện Bảo Lâm quay trận bóng đá tại sân vận động, tôi đã ấn tượng với một học sinh nữ dáng người nhỏ nhắn tham gia đá bóng cùng các bạn nam với những bước di chuyển rất nhanh nhẹn, dứt khoát. Tháng 6/2020, đoàn công tác của Trung tâm vào huyện Bảo Lâm tuyển chọn VĐV lại được gặp cô bé này, tôi bị thu hút bởi sự lễ phép, ngoan ngoãn và đôi mắt sáng. Qua các bài test, Vân đã thể hiện rất tốt. Dù gia đình không ai theo thể thao, nhưng qua gặp gỡ với Vân và vận động gia đình đồng ý, Vân chính thức trở thành VĐV của Trung tâm.
Rời xa bản làng, xa gia đình, cô bé Vân đến ngôi nhà chung tại Trung tâm Đào tạo, thi đấu Thể thao và Nghệ thuật tỉnh thử sức với Pencak Silat chuyên nghiệp. Ở độ tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, nhưng Vân và các VĐV đã phải học cách tự lập, từ học văn hóa đến sàn tập với những người bạn, thầy cô mới. Thời gian đầu làm quen với thể thao chuyên nghiệp, Vân thấy rất khó khăn, đặc biệt là với các bài tập thể lực, cùng với đó là sự khác biệt về môi trường học tập, có thời điểm Vân cảm thấy khó hòa nhập, bị áp lực và có ý định xin rời đội để trở về gia đình. Kịp thời nắm bắt tâm lý lứa tuổi, HLV và phụ huynh phối hợp với nhà trường trò chuyện, động viên Vân tiếp tục ở lại, kiên trì theo đuổi con đường mình đã chọn.
Võ sĩ Pencak Silat Nông Hải Vân tập luyện cùng đồng đội tại Trung tâm Đào tạo, thi đấu Thể thao và Nghệ thuật tỉnh.
“Tiên học lễ - Hậu học văn” con người trước hết phải rèn luyện đạo đức, tu dưỡng nhân cách, sau đó mới đến học những kiến thức văn hóa, nâng cao vốn hiểu biết cho mình. Đối với môi trường thể thao nói chung và đặc biệt là môn võ nói riêng thì “Tiên học đạo - Hậu học võ”, bài học vỡ lòng Vân được học không phải là thể lực hay những động tác võ thuật mà chính là học đạo. Vân chia sẻ: Tự kỷ luật là đạo đầu tiên mà HLV Bùi Thị Hưng truyền cho em. Cô cho em hiểu tính kỷ luật chính là yếu tố quan trọng mà việc học võ giúp chúng ta tự bảo vệ bản thân khỏi cơn nóng giận của chính mình, tự kỷ luật chính mình, tiếp đến là rèn luyện kỷ luật theo các quy tắc của người luyện võ, thực hành các quy tắc thi đấu đối kháng để tránh chấn thương cho đối thủ, không phải chỉ sức mạnh là đủ mà cần “lấy nhu thắng cương”, thắng đối thủ một cách thuyết phục. Những ngày đấy, HLV yêu cầu chúng em phải tập luyện đủ thời gian và nếu không đảm bảo thì không được quyền tham gia thi đấu. Vậy nên chúng em phải có ý chí quyết tâm, tập luyện và cố gắng “vượt ngưỡng” khả năng của bản thân.
Với năng khiếu “trời cho”, được tập luyện trong môi trường chuyên nghiệp và sự hỗ trợ của các anh chị nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là võ sư Bùi Thị Hưng - người đã có nhiều thành tích trên đấu trường khu vực và thế giới, Vân luôn thể hiện tố chất, tài năng và ý thức tập luyện cao, hoàn thành tất cả các bài giáo án mà HLV đưa ra, tự tập luyện thêm các bài tập, kỹ thuật khó. HLV Bùi Thị Hưng nhận xét: Không có lợi thế về hình thể như những VĐV khác, nhưng Vân lại có thế mạnh riêng. Sự bình tĩnh và tập trung cao độ khi lên sàn đấu, nhanh nhẹn di chuyển bộ pháp để tránh đòn của đối phương theo thế “lấy nhu thắng cương”, đồng thời ra đòn tấn công bất ngờ rất nhanh và chính xác.
Tại tỉnh ta, những năm gần đây không tổ chức các giải đấu Pencat Silat nên chủ yếu tập luyện và thử sức giữa các thành viên trong đội với nhau. Giai đoạn 2020 - 2022, tình hình dịch bệnh Covid-19 tại tỉnh và các địa phương trong nước diễn biến phức tạp, một số giải thể thao, trong đó có Pencat Silat tạm ngưng nên Vân và các VĐV của tỉnh lỡ mất cơ hội cọ xát với đối thủ. Mặc dù vậy, từ năm 2022 - 2024, có được cơ hội thể hiện mình, bằng sự nhanh trí, khéo léo và quá trình luyện tập bền bỉ, Vân biến những khó khăn thành lợi thế riêng của mình, liên tiếp đem về 4 HC vàng quý giá ở các giải vô địch Pencak Silat trẻ quốc gia và HC vàng Đại hội Thể thao học sinh Đông Nam Á lần thứ 13. Những thành công xuất sắc bước đầu đó tạo đà quan trọng để Vân được lựa chọn tham dự Giải vô địch thế giới Pencak Silat trẻ lần thứ 20 năm 2024.
Có ngày nên kim
Giải vô địch và vô địch thế giới Pencak Silat trẻ 2024 diễn ra tại Abu Dhabi (UAE) có trên 1.200 VĐV và HLV thuộc 55 quốc gia, thi đấu các nội dung: biểu diễn (Seni) và đối kháng (Tanding), các nhóm tuổi từ 12 - 46 tuổi. Đội tuyển Pencak Silat Việt Nam giành tổng số 18 HC vàng, 5 Huy chương bạc, 5 HC đồng, trong đó: 10 HC vàng, 3 HC bạc, 3 HC đồng tại các nội dung vô địch; 8 HC vàng, 2 HC bạc, 2 HC đồng nội dung vô địch trẻ. Đại diện Ban Huấn luyện Đội tuyển Pencak Silat Việt Nam khẳng định: Ngoài kỹ, chiến thuật thì yếu tố tâm lý, sự tự tin và quyết tâm cao độ giúp Nông Hải Vân và các VĐV Việt Nam vượt qua những đối thủ mạnh, đạt được thành tích chuyên môn như đã dự đoán trước khi tham dự giải.
Để chuẩn bị cho giải đấu thế giới là quãng thời gian đầy khó khăn với Vân và HLV. Phần lớn các VĐV trong đội tuyển trẻ quốc gia ở khu vực miền Bắc đều tập trung tập luyện, nhưng do điều kiện ở tỉnh xa nếu đi dài ngày thì quá trình học văn hóa sẽ bị gián đoạn nên Vân tự tập luyện tại tỉnh dưới sự chỉ đạo sâu sát của HLV. Thời điểm đó, chấn thương là một trở ngại rất lớn đối với Vân. Từ sau Giải vô địch Pencak Silat trẻ quốc gia năm 2024 hồi tháng 8/2024, Vân liên tiếp bị chấn thương, phù nề dây chằng chéo trước, viêm gân bánh chè gối, viêm khớp hông. HLV Bùi Thị Hưng 2 lần đưa Vân xuống Bệnh viện Thể thao điều trị. Những buổi tập mồ hôi vắt nước và những giọt nước mắt ướt sàn. Sau những đau đớn về thể xác và dao động tinh thần thì chính những cái ôm của HLV giúp cho Vân vực dậy, “tìm lại chính mình”, bản lĩnh, quyết đoán với những đòn đánh mang tính quyết định.
Nói về những ngày đã qua, Vân cho biết: Khi đó em thực sự rất lo lắng và mất bình tĩnh trong tập luyện, ra các đòn đánh không được như mình mong đợi, em cảm thấy bất lực và òa khóc. Hai cô trò sau mỗi buổi tập cùng ngồi lại phân tích, ghi chép xem mình làm được những gì và cái gì chưa làm được, cụ thể từng chi tiết để các buổi tập sau tiếp tục thay đổi để làm được tốt hơn.
Nữ võ sĩ Nông Hải Vân mang về tấm Huy chương vàng Giải vô địch thế giới Pencak Silat trẻ năm 2024.
Dưới sự hỗ trợ tận tình của HLV, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, tích cực tập luyện, Vân dần phục hồi chấn thương. Ngày 15/12/2024, chia tay HLV tại sân bay, Vân nhập đoàn VĐV Việt Nam lên đường sang chinh chiến tại Abu Dhabi (UAE). Vượt qua những khó khăn về địa lý, khí hậu và đồ ăn không hợp khẩu vị, trong các trận đấu, Vân thể hiện sắc nét với những chiến thuật động tác lắt léo, linh hoạt, mạch lạc và dứt khoát, vượt qua các đối thủ nặng ký. Đặc biệt là trận chung kết, cách biệt lớn điểm số trước đối thủ người Ấn Độ đem lại chiến thắng thuyết phục. Võ sĩ quê Bảo Lâm đã giúp thể thao Cao Bằng nói chung và bộ môn Pencat Silat nói riêng lập cột mốc lịch sử khi trở thành võ sĩ đầu tiên đoạt HC vàng cấp thế giới.
Ngay sau hôm trở về từ đấu trường, dù còn mệt với chặng đường dài và say xe, nhưng Vân đã đến trường học như các bạn, gấp rút chuẩn bị cho kỳ thi cuối học kỳ 1. Vẫn bình dị, ánh mắt sáng và nụ cười hiền, Vân chia sẻ niềm vui và chiếc HC trong cặp sách với các bạn. Gặp học trò trông có phần gầy đi, Nhà giáo Ưu tú Phạm Minh Hương, Hiệu trưởng Trường THPT Thành phố xúc động nói: Tự hào và hãnh diện vô cùng. Cảm ơn em Nông Hải Vân - học trò nhỏ, ngoan ngoãn và tài năng đã làm nên lịch sử cho thể thao Cao Bằng, đem vinh quang về cho Tổ quốc.
Khi được hỏi bí quyết đưa đến thành công, nữ võ sĩ “hạt tiêu” tươi cười bộc bạch: Em không có bí quyết gì cả, chỉ xác định mỗi khi lên sàn đấu là không nghĩ ngợi gì nữa, cố gắng hết mình để cọ xát và học hỏi từ đối thủ để nâng cao trình độ. Võ Pencat Silat cho em rất nhiều thứ, không chỉ là những giải thưởng quý giá mà còn cho em thêm nhiều anh chị, nhiều người bạn. Em thấy hạnh phúc vì điều đó.
Giáo viên và các bạn học chia sẻ niềm vui với chiến thắng lịch sử của vận động viên Nông Hải Vân.
Giám đốc Trung tâm Đào tạo, thi đấu Thể thao và Nghệ thuật tỉnh Kim Tiến Dũng nhấn mạnh: Những năm gần đây, võ thuật Cao Bằng có nhiều VĐV trẻ đạt thành tích cao tại các giải đấu, đặc biệt là sự tỏa sáng của VĐV Nông Hải Vân. Tuy nhiên, nếu muốn nữ võ sĩ 15 tuổi có thể bước lên tầm cao mới cần sự đầu tư mạnh mẽ trong tương lai. Hải Vân phải được thi đấu nhiều và liên tục các giải đấu quốc gia, quốc tế ở cấp độ cao. Nếu được đầu tư tốt, định hướng chuẩn, Hải Vân sẽ là niềm hy vọng của Pencak Silat Việt Nam ở đấu trường khu vực và thế giới.
Pencak Silat Việt Nam hướng tới nhiệm vụ trọng tâm là đạt kết quả tốt tại đấu trường SEA Games 33 năm 2025 tại Thái Lan. Nhiều gương mặt quan trọng của đội tuyển thi đấu tại giải thế giới lần này sẽ là tuyển thủ nòng cốt chuẩn bị cho SEA Games. Từ ngày 1/1/2025, Vân được triệu tập đến đội tuyển Pencak Silat trẻ quốc gia, thuộc Trung tâm Đào tạo VĐV - Trường Đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh để huấn luyện. Đây sẽ là những bước đệm tiếp theo để Vân khẳng định mình và tiến xa hơn trên con đường Pencat Silat chuyên nghiệp.
Có vinh quang nào không trả giá bằng nước mắt, những giọt mồ hôi và vinh quang trong thể thao luôn cần rất nhiều sự hy sinh như thế. 5 năm nếm trải đắng cay, ngọt bùi với Pencak Silat đã tôi luyện cho VĐV “hạt tiêu” Nông Hải Vân nghị lực, bản lĩnh và ý chí sắt đá vượt qua chính mình, vượt qua nghịch cảnh để gặt hái những “trái ngọt”. Đó là niềm tự hào cho thể thao dân tộc Việt Nam, cho quê hương Cao Bằng. Chúng ta tiếp tục đón đợi những tiếng vang của võ sĩ Vân trong tương lai.
BẢNG THÀNH TÍCH CỦA VẬN ĐỘNG VIÊN PENCAK SILAT NÔNG HẢI VÂN
- 1 HC vàng Giải vô địch thế giới Pencak Silat trẻ năm 2024
- 1 HC vàng Đại hội Thể thao học sinh Đông Nam Á lần thứ 13 năm 2024
- 1 HC vàng Giải vô địch các câu lạc bộ Pencak Silat quốc gia năm 2024
- 1 HC vàng Giải vô địch Pencak Silat trẻ quốc gia năm 2024
- 1 HC vàng Giải vô địch Pencak Silat trẻ quốc gia năm 2023
- 1 HC vàng Giải vô địch Pencak Silat trẻ quốc gia năm 2022.
Thanh Loan