Nông nghiệp toàn cầu thiệt hại khoảng 3.260 tỷ USD do thiên tai

2 giờ trướcBài gốc

Thiên tai đã xóa sổ 4,6 tỷ tấn ngũ cốc trong giai đoạn 1991 - 2023 - Ảnh minh họa

Châu Á chịu thiệt hại lớn nhất

Báo cáo "Tác động của Thảm họa đối với Nông nghiệp và An ninh Lương thực 2025" của FAO đã đưa ra đánh giá toàn diện về tác động của các hình thái thiên tai – từ hạn hán, lũ lụt đến sản xuất lương thực, sinh kế và dinh dưỡng.

Theo đó, trong giai đoạn 1991 - 2023, các thảm họa đã xóa sổ 4,6 tỷ tấn ngũ cốc; 2,8 tỷ tấn trái cây, rau củ; 900 triệu tấn thịt và sữa. Những tổn thất này tương đương mức giảm 320 kilocalo trên đầu người mỗi ngày, chiếm 13 - 16% nhu cầu năng lượng trung bình.

Báo cáo nêu rõ châu Á chịu thiệt hại lớn nhất với 1.530 tỷ USD, tương đương 47% tổn thất toàn cầu. Con số này phản ánh cả quy mô sản xuất nông nghiệp lẫn mức độ dễ tổn thương của khu vực trước bão lũ và hạn hán.

Châu Mỹ thiệt hại 713 tỷ USD, tương đương 22% thiệt hại toàn cầu, chủ yếu do các đợt hạn hán tái diễn, bão và các hiện tượng nhiệt độ cực đoan gây tác động nặng nề lên các hệ thống cây trồng hàng hóa lớn.

Mặc dù ghi nhận tổng thiệt hại thấp hơn, với 611 tỷ USD, nhưng châu Phi lại gánh chịu tác động chiếm tỷ lệ cao nhất. Khu vực này mất tới 7,4% GDP nông nghiệp do thảm họa. Tại những nước có ngành nông nghiệp chiếm phần lớn việc làm và thu nhập của người dân, mức tổn thất còn lớn hơn và gây hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh lương thực cũng như ổn định nông thôn.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng sóng nhiệt biển đã gây thiệt hại 6,6 tỷ USD trong giai đoạn 1985 - 2022, ảnh hưởng đến 15% ngành thủy sản toàn cầu. Mặc dù ngành này hỗ trợ sinh kế cho 500 triệu người nhưng thiệt hại liên quan phần lớn vẫn bị bỏ qua trong các đánh giá thảm họa.

Theo FAO, những thảm họa khí hậu và sinh học đang làm suy giảm đáng kể nguồn cung lương thực, đồng thời đẩy nhiều khu vực vào tình trạng thiếu đói nghiêm trọng. Châu Á, châu Mỹ và châu Phi là các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do tần suất và mức độ thiên tai ngày càng gia tăng.

Chuyển đổi số là bước ngoặt trong việc giảm thiểu rủi ro thiên tai

Công nghệ số ngày càng giữ một vai trò quan trọng trong quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai - Ảnh minh họa

Trước thách thức đó, báo cáo nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của công nghệ số trong quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai. Các công cụ như trí tuệ nhân tạo (AI), viễn thám hay hệ thống cảnh báo sớm giúp nông dân dự báo và ứng phó hiệu quả hơn. Nhiều cộng đồng được tiếp cận hệ thống cảnh báo sớm đã có thể sơ tán tới 90% người thuộc nhóm rủi ro cao trước khi thiên tai xảy ra.

Cũng theo các nghiên cứu của nhiều tổ chức, AI đang mở ra những triển vọng lớn cho lĩnh vực khí tượng thủy văn, biến đổi khí hậu và quản trị bền vững. Thực tiễn cho thấy, AI có thể góp phần nâng cao chất lượng dự báo, rút ngắn thời gian tính toán, cải thiện độ phân giải không gian và tăng cường khả năng cảnh báo sớm. Việc tích hợp AI với Big Data, viễn thám, GIS và mô hình động lực đã bước đầu mang lại kết quả khả quan, đặc biệt trong dự báo mưa lớn, bão nhiệt đới và xây dựng bản đồ ngập do nước biển dâng.

Trước đây, các mô hình khí hậu truyền thống mô phỏng khí hậu toàn cầu hoặc khu vực thông qua các phương trình bảo toàn khối lượng, động lượng và năng lượng rất phức tạp, và tốn nhiều thời gian. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy, AI có khả năng rút ngắn đáng kể thời gian mô phỏng và giảm chi phí tính toán, đồng thời mở rộng khả năng xây dựng và so sánh hàng nghìn kịch bản biến đổi khí hậu vốn bất khả thi với các mô hình động lực truyền thống.

Hiện nay, FAO đã triển khai nhiều nền tảng kỹ thuật số để hỗ trợ quốc gia thành viên. Bộ công cụ đánh giá rủi ro khí hậu của FAO tích hợp dữ liệu toàn cầu nhằm phục vụ quy hoạch nông nghiệp trong hơn 200 dự án. Nền tảng SoilFER kết nối thông tin về đất và phân bón, góp phần thúc đẩy canh tác bền vững. Hệ thống giám sát và cảnh báo sớm sâu keo mùa thu (FAMEWS) cũng đang hỗ trợ hơn 60 quốc gia trong việc theo dõi và ứng phó với dịch hại.

Tuy vậy, FAO cảnh báo vẫn còn hơn 2,6 tỷ người trên thế giới không có khả năng truy cập internet, trong đó phần lớn là nông dân, nhóm đối tượng dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu và thiên tai. Tổ chức này kêu gọi các chính phủ, đối tác quốc tế và khu vực tư nhân đầu tư mạnh mẽ hơn vào hạ tầng số, nâng cao năng lực số cho cộng đồng nông thôn và tích hợp công nghệ vào chiến lược phát triển nông nghiệp quốc gia, nhằm xây dựng nền nông nghiệp kiên cường trước rủi ro trong tương lai.

Nam Sơn

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/nong-nghiep-toan-cau-thiet-hai-khoang-3-260-ty-usd-do-thien-tai-44468.html