Nông sản ngon vẫn khó bán: Khi nông dân chưa biết kể chuyện của mình

8 giờ trướcBài gốc

Nông dân không biết xây dựng câu chuyện sản phẩm

Ngày 14.12.2025, trong khuôn khổ TECHFEST Việt Nam 2025, Hội thảo “Nông nghiệp công nghệ cao cho tăng trưởng xanh” đã thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu, chuyên gia, doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Thu - sáng lập hệ sinh thái MEVI - cho hay, hiện nay có nhiều điểm nghẽn trong đổi mới sáng tạo (ĐMST) chuỗi giá trị nông nghiệp.

“ĐMST không phải là 'làm cái gì mới lạ', mà là 'mới + ứng dụng + hiệu quả kinh tế'. Hiện nay có khoảng cách lớn giữa nông dân – nhà khoa học – thị trường khi không có 'ngôn ngữ chung', cầu nối để chuyển giao khoa học công nghệ”, bà Thu nêu.

Bà Nguyễn Thị Thu - sáng lập hệ sinh thái MEVI

Ngoài ra, tư duy “kinh nghiệm truyền đời” cũng là một điểm nghẽn khi nông dân dựa hoàn toàn vào kinh nghiệm cũ, coi mô hình của mình là tối ưu, không cập nhật khoa học công nghệ mới dẫn đến năng suất thấp, chi phí cao.

“Việc nông dân ngại thay đổi đã khiến họ bỏ lỡ các giải pháp như cảm biến môi trường, tưới nhỏ giọt, AI dự báo sâu bệnh, phân bón vi sinh”, bà Thu nói.

Ngược lại, có tình trạng “đổi mới theo phong trào”, thiếu thử nghiệm và dữ liệu. Nghe phong trào trồng giống mới, nuôi con mới... là làm, mà không có dữ liệu thử nghiệm; thành công mang tính may rủi, thất bại mất vốn và mất niềm tin; không biết đánh giá rủi ro, thị trường, chi phí, tiêu chuẩn trước khi làm.

Bà Thu cũng cho hay, nhiều nông dân tưởng đổi mới là phải làm sản phẩm độc dị, trong khi ĐMST trong nông nghiệp chủ yếu là tối ưu quy trình, cải tiến nhỏ, chuẩn hóa chất lượng, giảm chi phí; vì hiểu sai nên đầu tư sai chỗ, không phát huy hiệu quả.

Đặc biệt, một trong những sai lầm lớn nhất là làm nông theo tư duy sản xuất, không phải tư duy thị trường. Chưa kể, việc không đạt tiêu chuẩn, không biết cách ghi chép nhật ký, truy xuất QR, nên dù sản phẩm ngon, sạch nhưng không được chấp nhận trong hệ thống bán lẻ. Đây là nguyên nhân lớn khiến nông dân “mãi sản xuất nhỏ”.

Bà Nguyễn Thị Thu đề xuất giải pháp ĐMST trong nông nghiệp

Một vấn đề nữa, bà Thu cho rằng chúng ta không biết xây dựng câu chuyện sản phẩm và thương hiệu. Với du lịch, nông nghiệp, đặc sản địa phương, kể chuyện chiếm tới 50% giá trị sản phẩm, nhưng phần lớn nông dân không biết cách gắn sản phẩm với bản sắc văn hóa, truyền thông về quy trình sản xuất bền vững, đưa ra USP (Unique Selling Point - có thể hiểu là một yếu tố hoặc đặc điểm độc đáo của sản phẩm hoặc dịch vụ giúp nó nổi bật so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường) khác biệt. Kết quả là sản phẩm khó nổi bật, giá trị không tăng.

Nông nghiệp mất 19.300 tỉ đồng/năm do thiếu hạ tầng định vị chính xác

Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Lê Quý Kha - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ nền tảng số DTALS - cho biết, nông nghiệp thiệt hại 19.300 tỉ đồng/năm do thiếu hạ tầng định vị chính xác, chiếm 0,24% GDP; 8.600 tỉ đồng/năm lãng phí trong ngành nông nghiệp do sai số GPS lớn (5-15m).

Ông Kha đề xuất công nghệ DTALS - định vị chính xác thời gian thực, kiến tạo nền tảng phát triển nông nghiệp thông minh và bền vững tại Việt Nam. Công nghệ này với độ chính xác cao, tích hợp AI, giúp tối ưu hóa gieo sạ, phun thuốc, bón phân và quản lý đồng ruộng.

“Kết quả thực tế tại nhiều địa phương cho thấy giải pháp này giúp tăng năng suất, giảm chi phí vật tư, nhân công và góp phần bảo vệ môi trường”, ông Kha nêu.

Ông Csaba Bundik kỳ vọng các startup nông nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường châu Âu.

Liên quan đến kinh nghiệm quốc tế trong đầu tư và phát triển công nghệ nông nghiệp bền vững, ông Csaba Bundik - nhà sáng lập Công ty tư vấn CETA, thành viên Hội đồng đầu tư EIC Accelerator - đã giới thiệu vai trò của Hội đồng Đổi mới sáng tạo châu Âu (EIC) trong hỗ trợ các startup công nghệ cao.

Theo đó, EIC hiện là quỹ đầu tư công lớn nhất châu Âu trong lĩnh vực deep-tech, với tổng danh mục đầu tư trên 10 tỉ euro. Quỹ tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ có công nghệ đột phá nhưng tiềm ẩn rủi ro cao.

EIC hiện đang hỗ trợ nhiều giải pháp công nghệ cao như robot nông nghiệp tự hành ứng dụng AI, công nghệ sinh học bảo vệ cây trồng tự nhiên, cũng như nền tảng lên men thông minh biến phụ phẩm nông nghiệp thành nguồn protein giá trị cao…

Ông Csaba Bundik kỳ vọng EIC sẽ trở thành cầu nối quan trọng, thúc đẩy hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ và mở ra cơ hội cho các startup nông nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường châu Âu trong thời gian tới.

Trong khuôn khổ hội thảo, nhiều ý kiến cũng cho rằng, rào cản lớn hiện nay không chỉ là vốn hay công nghệ mà còn là khả năng tiếp cận chính sách, thiếu chuyên gia đồng hành và thiếu môi trường thử nghiệm tại địa phương.

Các đại biểu thống nhất cần hình thành các trung tâm ĐMST. Các trung tâm này đóng vai trò kết nối nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân nhằm giúp các sáng kiến nông nghiệp được triển khai hiệu quả và bền vững hơn.

Lam Thanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/nong-san-ngon-van-kho-ban-khi-nong-dan-chua-biet-ke-chuyen-cua-minh-242334.html