Nông sản Việt đối diện thách thức ngay trên sân nhà

3 giờ trướcBài gốc

Tuy nhiên, nghịch lý đang hiện hữu ngay tại thị trường trong nước, vấn đề chất lượng và an toàn thực phẩm của nông sản lại đối diện thách thức không nhỏ.

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Dư luận xã hội trong năm 2025, hơn 70% người tiêu dùng thành thị cho biết “lo ngại” khi mua rau quả ngoài chợ truyền thống do chưa có thông tin rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ. Bà Nguyễn Thị Thu Hà trú tại Hà Nội chia sẻ, rau quả Việt Nam xuất khẩu đi Mỹ, Nhật thì tôi rất yên tâm về chất lượng. Nhưng ở chợ gần nhà, nhiều khi nhìn trái cà chua, quả ớt, bó rau xanh mướt mà tôi lại lo: liệu có dùng thuốc bảo vệ thực vật quá liều, hay có tồn dư hóa chất không?

Chất lượng nông sản tại các chợ truyền thống vẫn là vấn đề đáng quan tâm

Không chỉ người dân đô thị, ngay cả tại các vùng nông thôn, nơi sản xuất nông sản cũng dấy lên sự lo lắng. Anh Nguyễn Văn Hùng, một nông dân trồng thanh long ở Bình Thuận cho biết, hàng xuất khẩu thì tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, còn hàng bán trong nước thì nhiều hộ nhỏ lẻ lại không kiểm soát chặt, dẫn đến mất niềm tin của người tiêu dùng.

Với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, áp lực hiện nay không chỉ đến từ yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế, mà còn từ việc phải giữ uy tín ngay tại thị trường nội địa.

Đại diện công ty cổ phần Nông sản Nam Đô chia sẻ, nếu trong nước không siết chặt quản lý chất lượng, thương hiệu nông sản Việt sẽ bị ảnh hưởng. Người tiêu dùng nước ngoài biết đến những vụ việc vi phạm an toàn thực phẩm ở trong nước và đó chính là lý do họ mất lòng tin.

Nhiều chuyên gia cho rằng, chính tâm lý “hàng ngon đem xuất khẩu, hàng còn lại mới bán trong nước” đã vô tình tạo nên rào cản khiến nông sản Việt khó chiếm lĩnh niềm tin người tiêu dùng trong nước. Điều này khiến kênh tiêu thụ nội địa chưa được khai thác hết tiềm năng, dù Việt Nam có hơn 100 triệu dân được đánh giá là một “mỏ vàng” với sức tiêu thụ khổng lồ.

Người tiêu dùng sẵn sàng thêm chi phí để có sản phẩm chất lượng

TS. Đinh Văn Thành, chuyên gia an toàn thực phẩm nhận định, khung pháp lý về an toàn thực phẩm đã có, nhưng khâu thực thi chưa đồng bộ. Nhiều địa phương vẫn buông lỏng giám sát sản xuất nhỏ lẻ, dẫn tới tình trạng lạm dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật. Trong khi đó, các chuỗi sản xuất - tiêu thụ an toàn chưa phát triển mạnh để người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận. Để giải quyết triệt để, cần thay đổi tư duy từ gốc: sản xuất phải hướng tới tiêu chuẩn an toàn đồng nhất cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu, thay vì phân chia hai thang chất lượng.

Nhiều khảo sát cho thấy, khi có lựa chọn minh bạch, người tiêu dùng Việt sẵn sàng chi trả cao hơn để mua nông sản sạch. Theo một nghiên cứu của NielsenIQ năm 2025, có tới 65% người tiêu dùng thành thị chấp nhận trả thêm 10-20% giá nếu sản phẩm có chứng nhận an toàn hoặc truy xuất được nguồn gốc.

Chị Lê Thị Thanh Trà, nhân viên văn phòng tại Hà Nội chia sẻ, tôi thường tìm đến siêu thị hoặc cửa hàng nông sản hữu cơ, dù giá cao hơn gấp rưỡi so với chợ. Cái tôi cần là yên tâm khi cho con nhỏ ăn uống.

Đây chính là tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp, nếu đầu tư vào quy trình sản xuất - phân phối minh bạch, họ không chỉ giữ được thị trường quốc tế mà còn chiếm trọn lòng tin người tiêu dùng trong nước.

Cần loại bỏ tâm lý “hàng ngon đem xuất khẩu, hàng còn lại mới bán trong nước”

Để nông sản Việt không chỉ “vang xa” mà còn “đứng vững” tại sân nhà, cần đồng bộ nhiều giải pháp. Cụ thể, doanh nghiệp cần đẩy mạnh áp dụng truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, blockchain hoặc tem điện tử. Một số đơn vị như Vinamit, Nafoods đã triển khai và nhận được phản hồi tích cực từ người tiêu dùng. Bên cạnh đó, chính quyền phải tăng cường thanh tra, kiểm soát chất lượng tại các chợ truyền thống đang là nơi chiếm tới 70% lượng nông sản tiêu thụ. Đồng thời, người nông dân cần thay đổi tư duy, không sản xuất theo kiểu “một chuẩn cho xuất khẩu, một chuẩn cho nội địa” mà phải xem thị trường trong nước là nền tảng căn bản. Cuối cùng là người tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng khi lựa chọn và ưu tiên mua nông sản an toàn, tạo sức ép để thị trường chuyển dịch theo hướng minh bạch, chất lượng.

PGS.TS Nguyễn Văn Giang, Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cho rằng, thị trường trong nước không chỉ là nơi tiêu thụ mà còn là "thước đo" uy tín cho nông sản Việt. Nếu làm tốt ở sân nhà, thì ra thế giới mới thật sự bền vững.

Nông sản Việt đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính, mang lại niềm tự hào cho quốc gia. Nhưng song song với đó, niềm tin của người tiêu dùng trong nước chính là yếu tố then chốt để nông sản Việt phát triển bền vững. Chỉ khi chất lượng và an toàn thực phẩm được đảm bảo đồng đều cho cả xuất khẩu và nội địa, nông sản Việt mới thực sự khẳng định vị thế không chỉ “ra thế giới” mà còn “ăn sâu” trong lòng người Việt.

Đức Hiền

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/nong-san-viet-doi-dien-thach-thuc-ngay-tren-san-nha-170865.html