Ngày 1.10 tại Hà Nội, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp cùng Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X với chủ đề “Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước 2 con số”. Đây là diễn đàn thường niên quan trọng, nơi các nhà quản lý, chuyên gia và nông dân trực tiếp trao đổi, đối thoại về những vấn đề then chốt trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Trong đó, vấn đề chi phí sàn thương mại điện tử và chi phí vận chuyển được nêu ra như một “điểm nghẽn” cần tháo gỡ.
Ông Lương Quốc Đoàn, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ tịch BCH Trung ương Hội Nông dân Việt Nam; ông Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương điều hành Diễn đàn.
Chia sẻ tại diễn đàn, chị Chảo Thị Yến, thành viên Hợp tác xã Tri thức - Bản địa Goong (Lào Cai), cho biết HTX của mình đang khai thác thế mạnh tri thức bản địa của người Dao để sản xuất các sản phẩm thảo dược và đã đưa hàng lên các sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, ba khó khăn lớn nhất hiện nay là phí sàn quá cao trong khi biên lợi nhuận của nông sản vốn rất thấp; các điều kiện, thủ tục khắt khe khiến bà con khó tiếp cận; và đặc biệt, chi phí vận chuyển nhiều khi gấp đôi giá trị sản phẩm. Theo chị Yến, nếu giảm giá bán thì nông dân sẽ lỗ, nhưng tăng giá lại mất lợi thế cạnh tranh, khiến không ít sản phẩm dù có chất lượng tốt vẫn khó đến được với người tiêu dùng.
Chị Chảo Thị Yến, thành viên Hợp tác xã Tri thức - Bản địa Goong (Lào Cai)
Trả lời những băn khoăn này, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), khẳng định Bộ đã ban hành Chiến lược phát triển Thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030, trong đó đặt ra nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ nông sản tiếp cận thị trường trực tuyến. Theo bà Oanh, vì chi phí sàn và vận chuyển là yếu tố thuộc cơ chế thị trường nên Nhà nước không thể can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy vậy, Bộ Công Thương đã chủ động làm việc và đạt được thỏa thuận với các sàn lớn như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok hay Amazon để triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như quảng bá sản phẩm OCOP, hướng dẫn các địa phương đáp ứng tiêu chuẩn khi đưa sản phẩm lên sàn, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo miễn phí cho nông dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, để giảm gánh nặng chi phí, Bộ khuyến khích các giải pháp như nâng cao chất lượng và quy mô sản phẩm để gia tăng giá trị, đồng thời thúc đẩy mô hình gom hàng, vận chuyển kết hợp nhằm tiết kiệm chi phí logistics. Một ví dụ được đưa ra là tại vùng Tây Bắc, các hộ bán gạo có thể liên kết để cùng vận chuyển trong một chuyến hàng thay vì đi riêng lẻ, qua đó giảm đáng kể chi phí vận tải. Ngoài ra, Bộ cũng đề nghị các sàn thương mại điện tử triển khai thêm các chương trình khuyến mại quy mô lớn, điển hình là ngày Online Friday, tạo cơ hội cho nông dân quảng bá sản phẩm với chi phí thấp hơn.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh rằng quan trọng nhất trong thời gian tới là việc Quốc hội dự kiến thông qua Luật Thương mại điện tử tại kỳ họp tháng 10. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là doanh nghiệp nông sản. Theo Bộ trưởng, Bộ sẽ ban hành văn bản chỉ đạo các địa phương sử dụng hiệu quả các chương trình xúc tiến thương mại để hỗ trợ những sản phẩm chủ lực, trong đó tập trung vào khoảng 100 sản phẩm trọng điểm. Các hình thức hỗ trợ bao gồm miễn phí đưa sản phẩm lên sàn, giảm chi phí logistics và tạo điều kiện thuận lợi để nông dân xuất khẩu thông qua thương mại điện tử quốc tế.
Việc điều chỉnh các nghị định liên quan đến Luật Thương mại điện tử cũng được kỳ vọng sẽ giải quyết căn bản những băn khoăn của doanh nghiệp, đồng thời thiết lập hành lang pháp lý minh bạch, công bằng hơn trong các quan hệ phát sinh từ hoạt động thương mại điện tử. Từ góc độ các chuyên gia, giảm chi phí sàn và chi phí vận chuyển không chỉ giúp cải thiện lợi nhuận của nông dân mà còn góp phần tăng sức cạnh tranh cho nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Bên cạnh chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, sự liên kết giữa các hợp tác xã, doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng sẽ là chìa khóa quan trọng để tối ưu logistics, gom đơn hàng và xây dựng thương hiệu chung.
Diễn đàn “Lắng nghe nông dân nói” năm 2025 đã cho thấy những nỗ lực kết nối giữa cơ quan quản lý, sàn thương mại điện tử và nông dân ngày càng chặt chẽ. Những cam kết và định hướng chính sách mới, từ chiến lược phát triển thương mại điện tử đến Luật Thương mại điện tử sắp được ban hành, hứa hẹn sẽ tháo gỡ những nút thắt về chi phí, mở ra cơ hội để nông sản Việt vươn xa hơn, không chỉ trong nước mà cả trên thị trường quốc tế.
Trang Trần