'Nóng' thị trường ngoại ngữ xứ Thanh: Cơ hội, thách thức song hành

9 giờ trướcBài gốc

Câu chuyện về cuộc “lên đời” ngoại ngữ tại xứ Thanh hé lộ bức tranh nhiều gam màu, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt từ các ngành chức năng...

Làn sóng học ngoại ngữ sau “cú huých” Thông tư 29

Thanh Hóa hiện có 259 trung tâm ngoại ngữ (TTNN) đang hoạt động – con số cho thấy sức “nóng” đáng kể của lĩnh vực giáo dục ngoài công lập này, đặc biệt là trong giai đoạn sau khi Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT chính thức có hiệu lực. Thông tư siết chặt việc dạy thêm, học thêm trong trường học, khiến nhu cầu học tập ngoại ngữ tại các trung tâm ngoài giờ học tăng cao.

Học sinh học ngoại ngữ tại một trung tâm ở TP Thanh Hóa

Những ngày đầu hè, dễ dàng bắt gặp hình ảnh học sinh, sinh viên, phụ huynh chen chúc đăng ký các lớp IELTS, TOEIC, tiếng Hàn, tiếng Nhật… tại các trung tâm dọc các tuyến phố lớn ở TP Thanh Hóa, thị xã Bỉm Sơn hay các huyện như Quảng Xương, Hoằng Hóa, Thọ Xuân… “Tôi muốn con học để thi chứng chỉ IELTS, sau này đi du học”, chị Nguyễn Thị Lệ (phường Đông Hương, TP Thanh Hóa) chia sẻ khi đang làm thủ tục nhập học cho con tại một trung tâm tiếng Anh.

Sức hút học ngoại ngữ không chỉ đến từ mục tiêu học thuật mà còn bắt nguồn từ nhu cầu thực tiễn như xuất khẩu lao động, tuyển dụng vào các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài, hay đơn giản là kỹ năng mềm trong môi trường hội nhập.

Nắm bắt nhu cầu, các TTNN đẩy mạnh quảng bá, mở rộng quy mô, cập nhật giáo trình, đầu tư cơ sở vật chất, tuyển giáo viên bản ngữ… Đặc biệt, theo ông Trịnh Văn Tâm, Trưởng Phòng Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên, Sở GD&ĐT Thanh Hóa, thời gian qua, các TTNN đã xây dựng chiến lược phát triển bài bản, đáp ứng trình độ người học và hướng tới các kỳ thi cấp chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEFL, TOEIC, Cambridge, HSK (tiếng Trung), TOPIK (tiếng Hàn), JLPT (tiếng Nhật)...

Không chỉ dừng ở các thành phố lớn, “làn sóng” học ngoại ngữ lan dần về các huyện miền núi. Một số trung tâm còn liên kết đào tạo tiếng cho lao động trước khi xuất cảnh đi Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đài Loan. Ngoài học ngôn ngữ, học viên còn được đào tạo kỹ năng mềm, văn hóa doanh nghiệp và định hướng nghề nghiệp, điều vốn trước đây ít được chú trọng.

Để quản lý chặt chẽ hoạt động của các trung tâm, Sở GD&ĐT đã tổ chức các đoàn kiểm tra định kỳ và đột xuất. Riêng năm 2024, có 2 đợt kiểm tra quy mô toàn tỉnh với sự phối hợp của Công an tỉnh.

Qua kiểm tra, hầu hết các trung tâm được cấp phép đều chấp hành đúng quy định pháp luật về tổ chức hoạt động, sử dụng lao động, tuyển sinh, thu nộp học phí, cũng như chất lượng giảng dạy.

Ngoài ra, công tác phối hợp quản lý người nước ngoài đang làm việc tại các cơ sở giáo dục cũng được tăng cường. Các trung tâm đã chú trọng hoàn thiện hồ sơ pháp lý như hợp đồng lao động, giấy phép làm việc, thẻ tạm trú, chứng chỉ chuyên môn… góp phần đảm bảo quyền lợi cho người học và xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, chuyên nghiệp.

Lỗ hổng quản lý và “vùng xám” của thị trường

Tuy nhiên, đằng sau bức tranh sôi động ấy là những mảng tối cần được nhìn nhận thẳng thắn. Một trong những bất cập lớn là việc sử dụng giáo viên người nước ngoài – vừa là điểm mạnh, vừa là “điểm nghẽn” trong công tác quản lý.

Học sinh đăng ký học ngoại ngữ tại một trung tâm ở TP Thanh Hóa

Theo đánh giá từ ngành chức năng, việc thẩm định, cấp phép hoạt động giáo dục cho các TTNN sử dụng lao động người nước ngoài hiện gặp không ít khó khăn.

Thủ tục phức tạp, thời gian kéo dài khiến nhiều trung tâm “lách luật” bằng cách tuyển dụng giáo viên không đủ giấy phép, hợp đồng “miệng”, hoặc hoạt động theo dạng “hợp tác không chính thức”.

Ông Trịnh Văn Tâm thẳng thắn cho biết: “Công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa thực sự thường xuyên. Một số địa phương chưa chủ động giám sát các trung tâm trên địa bàn, khiến xảy ra tình trạng trung tâm hoạt động không phép, tự ý thay đổi địa điểm giảng dạy hoặc tự giải thể không thông báo”.

Không ít trung tâm vẫn thuê nhà dân làm nơi giảng dạy, cơ sở vật chất nghèo nàn, không gian lớp học chật hẹp, thư viện thiếu thốn, phòng chức năng không đạt chuẩn.

Trang thiết bị như máy chiếu, bảng tương tác, tai nghe, loa… không được đầu tư đồng bộ. Công tác phòng cháy chữa cháy bị xem nhẹ, nội dung quảng cáo đôi khi không đúng với nội dung giấy phép đã đăng ký.

Thậm chí, tại một số địa phương, xuất hiện các trung tâm ngoại ngữ “ma” – không được cấp phép nhưng vẫn tổ chức giảng dạy, thu học phí và quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội.

Những đơn vị này thường chọn thuê địa điểm tạm thời, tuyển giáo viên chưa đủ năng lực, “vẽ” ra những khóa học cấp tốc, cam kết đạt chứng chỉ quốc tế chỉ trong vài tuần...

Nguy hiểm hơn, do thiếu kiểm tra sát sao, một số trung tâm đưa cả học sinh bậc tiểu học vào chương trình luyện thi IELTS, TOEFL với khối lượng và tốc độ quá sức, khiến học sinh vừa áp lực vừa mất hứng thú học tập. Trong khi đó, phụ huynh lại không nắm rõ năng lực thật sự của giáo viên, phương pháp giảng dạy có phù hợp hay không.

Thị trường học ngoại ngữ tại Thanh Hóa đang thực sự “lên đời” với tốc độ chóng mặt. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng, cần sự vào cuộc mạnh mẽ và quyết liệt từ chính quyền, ngành Giáo dục và các cơ quan liên quan.

Sở GD&ĐT đã và đang triển khai các giải pháp tổng thể: hoàn thiện quy trình cấp phép, tăng cường thanh kiểm tra đột xuất, thiết lập hệ thống thông tin quản lý giáo viên nước ngoài, công khai danh sách trung tâm được phép hoạt động trên cổng thông tin điện tử...

Cùng với đó, cần khuyến khích các trung tâm đầu tư cơ sở vật chất, liên kết với các tổ chức giáo dục uy tín trong và ngoài nước, đào tạo giáo viên đạt chuẩn, ứng dụng công nghệ trong giảng dạy. Phụ huynh và người học cũng cần nâng cao nhận thức, tìm hiểu kỹ trước khi lựa chọn trung tâm, tránh “tiền mất, tật mang”.

Bài toán đặt ra là: làm sao để mỗi lớp học ngoại ngữ không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức, mà còn là không gian nuôi dưỡng tư duy ngôn ngữ, văn hóa toàn cầu, kỹ năng sống? Làm sao để người học tại Thanh Hóa không chỉ đạt chứng chỉ, mà còn thực sự sử dụng được ngoại ngữ trong công việc và cuộc sống?

Câu trả lời nằm ở sự đồng bộ từ chính sách đến thực thi. Và hơn cả, là niềm tin, thứ tài sản quý giá nhất giữa trung tâm và người học.

NGUYỄN LINH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/doi-song/nong-thi-truong-ngoai-ngu-xu-thanh-co-hoi-thach-thuc-song-hanh-141180.html