Nông dân trồng xoài tại xã La Ngà (huyện Định Quán) đang “kêu cứu” vì giá xoài thấp kỷ lục. Ảnh: B.Nguyên
Đây cũng là một trong những nội dung được trao đổi thẳng thắn trong buổi đối thoại giữa lãnh đạo UBND tỉnh với nông dân vừa diễn ra.
Khổ vì nông sản rớt giá, giá vật tư lại tăng
Năm 2025, xuất khẩu nông sản nói chung, trái cây tươi gặp nhiều khó khăn, sức tiêu thụ của thị trường trong nước chậm hơn so với mọi năm. Đây là nguyên nhân khiến giá nhiều loại nông sản giảm sâu, nhất là các mặt hàng trái cây tươi.
Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Xoài Suối Lớn (ở huyện Xuân Lộc) Nguyễn Thế Bảo cho biết, vụ thu hoạch vừa qua, nông dân trồng xoài có nhiều tâm tư vì giá xoài giảm mạnh. Cụ thể, năm ngoái, xoài giống Đài Loan xuất khẩu gần 30 ngàn đồng/kg nhưng hiện rớt giá chỉ còn 1 ngàn đồng/kg. Nông dân trồng xoài cay đắng để xoài chín rụng đầy vườn vì với giá bán trên, tiền bán xoài không đủ bù công thu hoạch.
Theo ông Bảo, hoạt động xúc tiến thương mại được tổ chức thường xuyên nhưng câu chuyện giải cứu trái cây tươi, trong đó có trái xoài vẫn tái diễn. Làm thế nào để không phải giải cứu nông sản là bài toán khó của Đồng Nai và cả nước.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng nhấn mạnh, ngành nông nghiệp cần tập trung hơn nữa trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh và biến động thị trường, thiên tai; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát vật tư nông nghiệp ở tất cả các khâu, từ sản xuất, kinh doanh…, nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho nông dân.
Đây không chỉ là chuyện riêng của trái xoài, ngay cả trái sầu riêng - loại “trái cây vua” đứng tốp đầu về lợi nhuận hiện tiềm ẩn rất nhiều rủi ro về thị trường.
Giám đốc HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Định (huyện Xuân Lộc) Đặng Thị Thúy Nga cho hay, một trong những yêu cầu của thị trường lớn Trung Quốc khi nhập khẩu sầu riêng là đạt về kiểm nghiệm chất Cadimi (kim loại nặng). Hiện khu vực Đông Nam bộ chưa có mẫu sản phẩm bị nhiễm chất này nên thương lái đang tập trung mua sầu riêng của tỉnh với giá tốt. Nhưng nông dân rất lo lắng khi sử dụng phân bón hoặc các vật tư khác là nguyên nhân khiến sầu riêng bị nhiễm Cadimi và các chất cấm khác. Nông dân mong các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra về vật tư nông nghiệp để sản phẩm làm ra đạt chuẩn xuất khẩu.
Cùng quan điểm, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân xã Trà Cổ (huyện Tân Phú) Lê Duy Phương bức xúc với giá nông sản bán ra thấp, trong khi giá vật tư nông nghiệp đầu vào tăng cao, gây khó khăn cho nông dân. Ông đề nghị chính quyền tỉnh, các cơ quan chức năng có giải pháp để giá nông sản tăng hơn, giá vật tư nông nghiệp về mức phù hợp với tình hình sản xuất. Ngoài ra, sản phẩm kém chất lượng, thực phẩm giả hiện tràn lan ngoài thị trường, cần có giải pháp xử lý để người dân có cuộc sống an toàn.
Tăng lợi thế cạnh tranh cho nông sản
Đặt ra các vấn đề thời sự nóng của ngành nông nghiệp hiện nay, nông dân mong muốn nông sản nói chung, trái cây tươi nói riêng có đầu ra bền vững, xây dựng thương hiệu nông sản bằng chất lượng.
Doanh nghiệp chế biến trái cây tại huyện Định Quán. Ảnh: BÌNH NGUYÊN
Giám đốc HTX Xoài Suối Lớn Nguyễn Thế Bảo chia sẻ, đối với trái cây tươi, đến kỳ là phải thu hoạch và không thể dừng lại được. Điểm nghẽn hiện nay là tại các vùng sản xuất thiếu những kho bảo quản để trữ trái cây tươi khi thu hoạch rộ vụ hoặc khi thị trường gặp khó khăn. Vì thế, nông dân mong tỉnh tăng thu hút các doanh nghiệp (DN) đầu tư chế biến sâu trái cây tươi. Hiện nay, đa số các nhà máy chế biến xoài lại nhập khẩu trái xoài từ Campuchia về chế biến. Nguyên nhân là do nông dân vẫn sản xuất quy mô nhỏ lẻ, manh mún, trong khi khả năng của HTX không có nguồn vốn để bao tiêu sản phẩm cho xã viên. Bài toán giúp nông dân trữ trái cây tươi, chế biến sâu phải có những DN nằm ngay tại vùng nguyên liệu. 2 năm nay, HTX làm nhà xưởng quy mô nhỏ gồm kho lạnh trữ hàng, sơ chế để cung cấp cho DN chế biến. Tuy nhiên, làm mô hình này, HTX đang vướng rất nhiều về quy định, chính sách. Vì thế, cần Nhà nước tạo cơ chế, chính sách hỗ trợ DN, HTX xây dựng cơ sở bảo quản, sơ chế ngay tại vùng sản xuất.
Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và môi trường Trần Lâm Sinh nhận xét, yêu cầu của cả thị trường nội địa và xuất khẩu về chất lượng nông sản ngày càng cao. Thời gian qua, một số vùng trồng và cơ sở đóng gói trái cây tươi xuất khẩu xuất hiện tình trạng giả mạo. Các đơn vị vi phạm sẽ bị thu hồi mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. Việc phục hồi tốn rất nhiều thời gian, công sức và nông dân bị mất cơ hội tham gia thị trường xuất khẩu. Đề nghị các HTX, nông dân cùng tham gia trong khâu kiểm soát, xây dựng cơ chế kiểm soát cộng đồng trong hệ thống, minh bạch thông tin để nông sản Việt Nam tạo được niềm tin cho người tiêu dùng về uy tín, chất lượng.
Bình Nguyên