Nữ anh hùng giúp Việt Nam làm chủ công nghệ lõi 'đầu tự dẫn' tên lửa đối hạm

4 giờ trướcBài gốc

Bắt đầu từ con số không

Nhiều năm trước, Tập đoàn Viettel được giao nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển đạn tên lửa đối hạm tầm trung. Trong đó, “đầu tự dẫn” - được ví như đôi mắt của tên lửa, là một trong những thành phần khó nhất và phức tạp nhất, quyết định đến hiệu quả và giá trị của tên lửa.

Nhận thấy vai trò đặc biệt của “đầu tự dẫn” trong quả đạn tên lửa và ý nghĩa của nhiệm vụ với Quân đội, với đất nước, dù đang ở cương vị Phó Giám đốc Trung tâm C4, Trung tá Lê Thị Hằng đã tự nguyện đảm nhận vai trò của một kỹ sư tại Ban dự án “đầu tự dẫn”.

Trung tá Lê Thị Hằng chia sẻ về hành trình làm chủ công nghệ lõi, góp phần phát triển ngành công nghiệp tên lửa của Việt Nam, tại Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân lần thứ XI (tháng 9/2025).

Trung tá Hằng nhớ lại, khi bắt đầu, 7 người trong Ban dự án không có ai từng làm trong lĩnh vực tên lửa và không có tài liệu hoàn chỉnh, không cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu, đối tác nước ngoài không hợp tác. Đặc biệt, khó khăn lớn nhất là nhóm kỹ sư chưa định hình được “đầu tự dẫn” là gì.

“Để vượt qua thách thức này, tôi phải giải quyết hai bài toán lớn. Một là, làm rõ nguyên lý hoạt động, cấu tạo của “đầu tự dẫn"; hai là, phải xây dựng được quy trình kiểm tra phản ánh đúng môi trường hoạt động của tên lửa nhằm kiểm chứng lại hoạt động của “đầu tự dẫn” này”, Trung tá Hằng chia sẻ.

Với bài toán thứ nhất, Trung tá Hằng và nhóm kỹ sư áp dụng phương pháp “thiết kế ngược”, giả lập các tình huống tác chiến, xây dựng hàng trăm kịch bản và nhiều phiên bản chế thử để dần hoàn thiện đầu dẫn.

Trong bài toán thứ hai, nhóm kỹ sư nghĩ ra cách làm mang tính đột phá khi tự nghiên cứu, xây dựng phòng bắn thử nghiệm (đây cũng là phòng bắn thử tên lửa đầu tiên của khu vực Đông Nam Á); đồng thời sử dụng cano, máy bay mang đầu tự dẫn để tiếp cận mục tiêu thay cho việc bắn tên lửa để thử nghiệm. Với sự sáng tạo này, họ đã rút ngắn thời gian nghiên cứu và tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng cho nhà nước.

“Công nghệ tên lửa là một lĩnh vực có tính đặc thù cao, quốc gia nào làm chủ được thì sẽ góp phần nâng cao sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu, chiến thắng của Quân đội. Bởi vậy, công nghệ sản xuất tên lửa luôn được giữ bí mật cao nhất ở mỗi quốc gia”, Trung tá Lê Thị Hằng

Dấu mốc lịch sử

Trung tá Hằng kể: Với tinh thần “còn việc, còn sức thì còn làm”, nhóm kỹ sư đã trải qua những đêm làm việc đến kiệt sức, có người bị chảy máu cam chỉ kịp lấy giấy ăn cầm máu rồi lại tiếp tục công việc. Hay, trong những ngày dài thử nghiệm trên biển, những kỹ sư trẻ say sóng triền miên, khi tỉnh táo hơn lại cố gắng hoàn thành nhiệm vụ rồi đổ gục xuống sàn tàu.

Khi thử nghiệm trên máy bay, ban đầu các kỹ thuật viên lo ngại về an toàn bay và chưa sẵn sàng hợp tác, nhưng với sự kiên trì, kiến thức và quyết tâm, nhóm kỹ sư đã thuyết phục được họ đồng hành. Nhiều chuyến bay yêu cầu độ cao thấp, tiềm ẩn nguy hiểm, song vì nhiệm vụ, tất cả đều sẵn sàng đối mặt.

“Ở giai đoạn đầu nghiên cứu, khi thiếu thốn thiết bị, chúng tôi vẫn tìm cách vượt qua. Như khi phát triển công nghệ hàn nhúng - một công nghệ hàn trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, do không có thiết bị chuyên dụng, chúng tôi đã tận dụng bếp ga mini và nồi nhôm gia dụng để thực hiện”, Trung tá Hằng hồi tưởng lại.

Lãnh đạo Tập đoàn Viettel giới thiệu với Tổng Bí thư Tô Lâm và lãnh đạo Bộ Quốc phòng về công nghệ chế tạo tên lửa của Việt Nam, tháng 9/2025.

Sau thời gian dài “đánh vật” với dự án đặc biệt này, năm 2020, sản phẩm được nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng, đánh dấu thành công đầu tiên trong nghiên cứu, phát triển tên lửa đối hạm cận âm tầm trung của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Thành công này đã khẳng định năng lực làm chủ công nghệ cao của kỹ sư Việt Nam, ghi dấu mốc lịch sử khi lần đầu tiên người Việt tự chủ trong nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công “đầu tự dẫn” - một thành phần phức tạp mà nhiều nước phát triển cũng chưa làm được.

Theo Trung tá Hằng, sản phẩm đạt chất lượng tương đương nước ngoài, mang ý nghĩa to lớn về chính trị, quân sự và kinh tế. Đó là tự chủ trong sản xuất, trang bị tên lửa của riêng mình; tiết kiệm rất nhiều ngân sách quốc phòng; đặc biệt là góp phần vào bảo mật và tác chiến thắng lợi, nâng cao sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân đội.

Sau thành công đầu tiên này, nhóm kỹ sư tiếp tục được giao những nhiệm vụ khó khăn hơn, tiến độ gấp gáp hơn, lại đúng thời điểm dịch COVID-19 bùng phát. Nhân lực thiếu, chuỗi cung ứng đứt gãy, khiến việc phối hợp nghiên cứu gặp nhiều trở ngại. Song với tinh thần thép của người lính, họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, phát triển thành công các dòng sản phẩm “đầu tự dẫn” cho các loại tên lửa mới, tầm xa hơn, độ chính xác cao hơn.

“Để phát triển một dòng tên lửa, các nước phát triển thường mất không dưới 10 năm. Nhưng chỉ trong 8 năm, chúng tôi đã nghiên cứu thành công 3 dòng sản phẩm “đầu tự dẫn”, ra-đa đo cao cho 3 dòng tên lửa đối hạm giúp tên lửa có thể bay hành trình bám biển ở độ cao rất thấp, chống tác chiến điện tử. Cùng với đó, chúng tôi đã xây dựng được cơ sở vật chất, hạ tầng nghiên cứu làm nền tảng để phát triển các dòng sản phẩm mới, hiện đại hơn trong tương lai”, Trung tá Hằng chia sẻ thêm.

Trung tá Lê Thị Hằng cho biết, thành công hôm nay chỉ là bước khởi đầu, phía trước còn rất nhiều thử thách khi các quốc gia phát triển đã đi trước chúng ta hàng chục năm. Song, với tinh thần Thi đua Quyết thắng và khát vọng làm chủ công nghệ lõi, chị và đồng đội quyết tâm chinh phục các công nghệ chiến lược.

Nguyễn Minh

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/nu-anh-hung-giup-viet-nam-lam-chu-cong-nghe-loi-dau-tu-dan-ten-lua-doi-ham-post1781037.tpo