Javice – từng là sinh viên Wharton danh giá và được truyền thông ca ngợi là biểu tượng của “chủ nghĩa tư bản vì mục đích xã hội” – đã gọi startup của mình là công cụ dân chủ hóa giáo dục
Charlie Javice – nữ doanh nhân trẻ từng được vinh danh trong danh sách '30 Under 30' của Forbes – đang đối mặt với cáo buộc lừa đảo nghiêm trọng sau thương vụ bán startup Frank cho JPMorgan Chase trị giá 175 triệu USD. Vụ việc đặt ra nhiều câu hỏi về quy trình thẩm định tại các tổ chức tài chính lớn và những rủi ro trong đầu tư vào startup.
Tháng 8/2021, JPMorgan Chase – một trong những ngân hàng lớn nhất thế giới – tuyên bố thâu tóm Frank, một startup công nghệ tài chính hỗ trợ sinh viên tiếp cận các khoản hỗ trợ tài chính. Thương vụ trị giá 175 triệu USD được kỳ vọng sẽ giúp JPMorgan tiếp cận nhóm khách hàng trẻ tuổi – những sinh viên có khả năng trở thành khách hàng tiềm năng trong tương lai với nhu cầu về tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng và các dịch vụ tài chính khác.
Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau đó, JPMorgan phát hiện số lượng người dùng thực tế của Frank chỉ vào khoảng 300.000, thấp hơn rất nhiều so với con số 4,25 triệu mà Charlie Javice – nhà sáng lập Frank – đã khai báo trong quá trình đàm phán thương vụ. Tháng 12/2022, JPMorgan khởi kiện Javice vì gian lận. Đến tháng 4/2023, cô bị FBI bắt giữ tại sân bay Newark, New Jersey.
Hành vi giả mạo dữ liệu người dùng
Theo cáo trạng và lời khai tại tòa án liên bang Manhattan, Javice cùng giám đốc tăng trưởng Olivier Amar bị cáo buộc đã tạo ra một bộ dữ liệu giả – gồm tên, email, số điện thoại – để đánh lừa JPMorgan. Khi kỹ sư trưởng của Frank, Patrick Vovor, từ chối thực hiện yêu cầu vì lo ngại rủi ro pháp lý, Javice đã trấn an anh rằng: "Đừng lo, tôi không muốn mặc đồ tù cam đâu."
Không dừng lại ở đó, Javice đã thuê Adam Kapelner, một giáo sư toán tại Queens College, để tạo danh sách dữ liệu "người dùng tổng hợp". Tập tin được mã hóa này sau đó được chuyển cho Acxiom – đơn vị xác minh dữ liệu bên thứ ba do JPMorgan thuê. Do bị mã hóa, Acxiom chỉ xác thực được số lượng dòng dữ liệu chứ không kiểm tra được tính thực tế của từng tài khoản. Dựa trên đó, thương vụ vẫn được thông qua.
Từ biểu tượng khởi nghiệp đến tâm điểm tranh cãi
Charlie Javice, hiện 32 tuổi, từng là học sinh ưu tú tại Học viện Pháp-Mỹ ở New York và tốt nghiệp ngành tài chính tại Wharton School (ĐH Pennsylvania). Cô từng thành lập tổ chức phi lợi nhuận PoverUP hỗ trợ tài chính vi mô cho các nước đang phát triển. Năm 2017, Javice thành lập Frank, được mệnh danh là “TurboTax cho FAFSA” – giúp sinh viên nộp hồ sơ xin hỗ trợ tài chính trong vòng chưa đầy 4 phút.
Startup nhanh chóng thu hút vốn đầu tư từ các quỹ lớn như Apollo và nhà đầu tư mạo hiểm Michael Eisenberg. Trong bối cảnh ESG (môi trường, xã hội, quản trị) và các startup vì cộng đồng đang lên ngôi, Javice được truyền thông ưu ái, thường xuyên xuất hiện trên CNBC, Fox Business và lọt danh sáchForbes 30 Under 30. Năm 2020, Frank được ca ngợi khi hỗ trợ sinh viên tiếp cận các khoản hỗ trợ Covid-19.
Đầu năm 2021, Javice thuê LionTree làm đơn vị tư vấn M&A. Hàng loạt ngân hàng như Capital One, Citizens Bank và Discover thể hiện sự quan tâm, nhưng chỉ JPMorgan là 'xuống tiền'. Javice thậm chí đã gặp trực tiếp CEO Jamie Dimon của JPMorgan trước khi chốt thương vụ.
Phiên tòa kịch tính với nhiều tình tiết cá nhân
Tại phiên tòa, Patrick Vovor khai rằng anh bị yêu cầu tạo dữ liệu giả nhưng đã từ chối vì “không muốn làm điều trái pháp luật.” Ngược lại, luật sư của Javice cáo buộc Vovor có tư thù cá nhân vì từng theo đuổi cô không thành công, thậm chí đưa ra các tin nhắn cá nhân để chứng minh động cơ trả thù. Vovor phủ nhận động cơ cá nhân và khẳng định lời khai là sự thật.
Luật sư của Javice cũng lập luận rằng JPMorgan biết rõ số lượng người dùng thật của Frank và chỉ 'trở mặt' sau khi chính phủ Mỹ thay đổi quy trình FAFSA, khiến sản phẩm của Frank mất giá trị. “JPMorgan đã tiếc nuối. Cách duy nhất để rút lui là cáo buộc lừa đảo,” luật sư Jose Baez phát biểu trước tòa.
Những hệ lụy và bài học đắt giá
Vụ việc cho thấy những lỗ hổng nghiêm trọng trong quy trình thẩm định (due diligence) của các tổ chức tài chính lớn. Một thương vụ gần 200 triệu USD lại dựa trên dữ liệu không xác minh kỹ càng. Đồng thời, nó cũng là lời cảnh tỉnh với giới đầu tư về nguy cơ từ các startup được xây dựng dựa trên “hào quang truyền thông” hơn là giá trị cốt lõi.
Phiên tòa vẫn đang diễn ra và nếu bị kết án, Charlie Javice có thể đối mặt với nhiều thập kỷ tù giam. Trong khi đó, JPMorgan cũng chịu tổn thất không nhỏ cả về tài chính lẫn uy tín.
Link bài gốc
Hải Anh