Nữ giám đốc đầu tiên của MI.6

5 giờ trướcBài gốc

Lần đầu tiên trong lịch sử 116 năm của MI.6

Theo BBC, bà Blaise Metreweli, người gia nhập Cơ quan Tình báo Bí mật vào năm 1999, sẽ trở thành giám đốc thứ 18 của tổ chức này để thay thế ông Sir Richard Moore. Hiện bà chịu trách nhiệm về công nghệ và đổi mới tại MI.6 và cho biết "rất tự hào và vinh dự" khi được nhận nhiệm vụ mới.

Dự kiến, bà Blaise Metreweli sẽ đảm nhiệm giám đốc MI.6 hay Cơ quan Tình báo Bí mật ("C") vào ngày 1/10/2025, sau khi ông Sir Richard Moore nghỉ hưu dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ trưởng Ngoại giao Anh.

Bà Blaise Metreweli, tân Giám đốc MI.6

Cơ quan Tình báo Bí mật (SIS), thường được gọi là MI.6 (Tình báo Quân đội, Phòng 6), là cơ quan tình báo nước ngoài của Vương quốc Anh, có nhiệm vụ chính là thu thập và phân tích tình báo bí mật ở nước ngoài liên quan đến công dân nước ngoài để hỗ trợ cho các đối tác Five Eyes của mình.

MI.6 được thành lập năm 1909 với tư cách là bộ phận đối ngoại của Cục Mật vụ, bộ phận này đã phát triển mạnh trong Thế chiến thứ nhất, chính thức áp dụng tên hiện tại vào khoảng năm 1920. Tên MI.6 bắt nguồn từ một nhãn hiệu tiện lợi trong Thế chiến thứ hai, khi SIS được biết đến với nhiều tên gọi. Nó vẫn được sử dụng phổ biến cho đến ngày nay.

Sự tồn tại của SIS không được chính thức công nhận cho đến năm 1994. Năm đó, Đạo luật Dịch vụ Tình báo 1994 (ISA) đã được trình lên Quốc hội, lần đầu tiên đưa tổ chức này vào vị thế theo luật định. Đạo luật cũng cung cấp cơ sở pháp lý cho các hoạt động của tổ chức. Từ năm 1994, trụ sở chính của SIS đã đặt tại Tòa nhà SIS ở London, trên Bờ Nam của sông Thames. Ngày nay, SIS chịu sự giám sát của Tòa án Quyền điều tra và Ủy ban Tình báo và An ninh của Quốc hội.

Các vai trò chính của MI.6 là chống khủng bố, chống phổ biến vũ khí hạt nhân, cung cấp thông tin tình báo để hỗ trợ an ninh mạng và hỗ trợ ổn định ở nước ngoài để ngăn chặn khủng bố và các hoạt động tội phạm khác. Không giống như các cơ quan chị em chính của mình là Cục An ninh (MI.5) và Trụ sở Truyền thông Chính phủ (GCHQ), SIS chỉ hoạt động trong việc thu thập thông tin tình báo nước ngoài. Một số hành động của SIS kể từ những năm 2000 đã gây ra nhiều tranh cãi, chẳng hạn như SIS bị cáo buộc thông đồng trong các hành vi tra tấn và dẫn độ bất thường.

Không giống như các cơ quan tình báo khác, MI.6 chưa bao giờ có người đứng đầu là phụ nữ kể từ khi thành lập vào năm 1909. Việc bổ nhiệm bà Blaise Metreweli mang tính lịch sử ở thời điểm các cơ quan tình báo của Anh đối mặt với nhiều mối đe dọa quy mô chưa từng có (như do thám vùng biển, tin tặc…), đồng thời thể hiện rõ xu hướng gia tăng bổ nhiệm lãnh đạo nữ các cơ quan an ninh hàng đầu của xứ sở sương mù.

Mặc dù quy trình tuyển chọn của MI.6 vẫn được giữ bí mật, nhưng rõ ràng là trình độ của Blaise Metreweli đã giúp bà trở thành ứng cử viên hàng đầu. Bộ trưởng Ngoại giao Anh David Lammy, người bổ nhiệm Metreweli xác nhận, Blaise Metreweli là ứng cử viên hoàn hảo để lãnh đạo MI.6 trong việc giải quyết các thách thức an ninh mới nổi hiện nay.

Vài nét trích ngang của bà Blaise Metreweli

Bà Blaise Metreweli, 47 tuổi, hiện là Tổng giám đốc Phân ban Q của MI.6 (Q Branch sau đổi thành Q Division), bộ phận nghiên cứu và phát triển hư cấu của MI.6 chịu trách nhiệm giám sát các công nghệ tuyệt mật và đổi mới. Trước đó, bà giữ các chức vụ cấp giám đốc tại cơ quan an ninh và phản gián nội địa Anh. Người đứng đầu MI.6 thường được gọi là "C", là thành viên duy nhất được nêu tên công khai của cơ quan.

Theo Bách khoa thư mở (EWO), bà Blaise Metreweli tên đầy đủ là Blaise Florence Metreweli sinh ngày 30/7/1977, lớn lên một phần thời thơ ấu của mình ở Hồng Kông, nơi cha bà, ông Constantine Metreweli, bác sĩ X-quang, là chủ tịch của Khoa X-quang Chẩn đoán tại Đại học Trung Quốc tại Hồng Kông trong một thời gian. Ông cũng đã được đào tạo trong Quân đội Anh và sống ở Riyadh từ năm 1982 đến năm 1985. Họ hàng nhà Metreweli có nguồn gốc từ Gruzia. Ông Constantine Metreweli có hai người con, gồm một trai cả và sau bà là Blaise Metreweli.

Bà Blaise Metreweli học ngành nhân chủng học tại Cambridge, tốt nghiệp Cử nhân Nghệ thuật tại Cao đẳng Pembroke hồi tháng 6/1998. Bà từng là thành viên của đội CLB Thuyền nữ Đại học Cambridge, năm 1997 đội này đã giành chiến thắng trong Cuộc đua thuyền nữ trong năm.

Theo tờ International Business Times của Mỹ, bà Blaise Metreweli gia nhập MI.6 năm 1999, làm việc liên tục với tư cách là một sĩ quan tình báo, bao gồm giám đốc tại MI.5. Sự nghiệp tình báo của bà Blaise Metreweli rất rộng, với tư cách "cấp cao trên khắp Trung Đông, giải quyết vấn đề chống khủng bố, phá vỡ các mạng lưới cực đoan". Ngoài ra, bà Blaise Metreweli còn đảm nhận việc "điều hướng các thách thức địa chính trị phức tạp" khi giải quyết các mối đe dọa đối với nhà nước Anh.

Từ năm 2000 đến năm 2003, bà Blaise Florence Metreweli đảm nhận vị trí Bí thư thứ hai về kinh tế tại Dubai thuộc Bộ Ngoại giao Anh. Tháng 12/2024, bà Blaise Metreweli đảm nhận cương vị Giám đốc Phân ban Phản gián các quốc gia thù địch (Giám đốc K) tại MI.5. Tháng 6/2025, giữ chức Tổng giám đốc Công nghệ và Đổi mới (Q) tại MI.6. Tháng 6/2025, bà Blaise Florence Metreweli chính thức được bổ nhiệm làm giám đốc MI.6, sau khi ông Sir Richard Moore nghỉ hưu.

Robert Mendick, khi viết cho tờ The Telegraph, đã mô tả Blaise Metreweli là người có phẩm chất và kinh nghiệm của một số vai diễn trong loạt phim James Bond. Trong danh sách vinh danh sinh nhật quốc tế và ở nước ngoài của Nhà vua năm 2024, Blaise Florence Metreweli đã được trao Huân chương Đồng hành của Dòng Thánh Michael và Thánh George (CMG) vì những đóng góp to lớn cho chính sách đối ngoại của Anh.

Phát biểu với tờ Telegraph vào tháng 12/2021 khi còn làm việc tại MI.5, dưới chức danh "Giám đốc K", bà Metreweli cho biết các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Vương quốc Anh "thực sự rất đa dạng, chủ yếu xoay quanh việc bảo vệ chính phủ, bảo vệ bí mật, bảo vệ người dân Anh, vì vậy nhiệm vụ của chúng tôi rất nặng nề. "Hoạt động của nhà nước Nga, không phải bản thân nước Nga - vẫn là một mối đe dọa, còn Trung Quốc đang "thay đổi cách thế giới vận hành, việc này mang đến những cơ hội lẫn mối đe dọa đáng gờm cho Vương quốc Anh", Blaise Florence cho hay.

Mới đây Sir Richard, người sẽ từ chức vào mùa thu năm nay cho biết ông "hoàn toàn vui mừng" với "cuộc bổ nhiệm mang tính lịch sử". "Blaise là một sĩ quan tình báo và nhà lãnh đạo có thành tích cao, và là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu của chúng tôi về công nghệ. Tôi rất vui mừng được chào đón bà với tư cách là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo MI.6". Còn Ngoại trưởng David Lammy, người mà bà Metreweli sẽ chịu trách nhiệm báo cáo thì cho biết, Blaise Florence là ứng cử viên "lý tưởng", sẽ giúp Anh có thể giải quyết những thách thức của "sự bất ổn toàn cầu và các mối đe dọa an ninh mới nổi".

Những thách thức đang chờ tân giám đốc MI.6

Blaise Metreweli đã tạo nên lịch sử khi trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo MI.6 của Anh. Với sự nghiệp gián điệp lừng lẫy kéo dài 25 năm, bà sẽ tiếp quản vào thời điểm then chốt khi MI.6 phải đối mặt với những thách thức đáng kể từ các cuộc tấn công mạng, căng thẳng địa chính trị cũng như các mối đe dọa khủng bố.

Thủ tướng Starmer gọi cuộc bổ nhiệm này là "lịch sử" và nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của các cơ quan tình báo trong việc bảo vệ an ninh quốc gia. "Vương quốc Anh đang phải đối mặt với các mối đe dọa ở quy mô chưa từng có - có thể là những kẻ xâm lược gửi tàu do thám đến vùng biển của chúng ta hoặc tin tặc có âm mưu mạng tinh vi nhằm phá vỡ các dịch vụ công của chúng ta", Starmer nói với hãng AP.

Được biết đến với vai trò lãnh đạo trong bộ phận công nghệ và đổi mới của MI.6, Metreweli được coi là chuyên gia trong việc tận dụng công nghệ tiên tiến để nâng cao năng lực tình báo của Anh, báo cáo cho biết. Điều này đặc biệt quan trọng khi cơ quan này đang phải vật lộn với các mối đe dọa mạng ngày càng gia tăng và những thách thức an ninh toàn cầu phức tạp.

Metreweli vươn lên vị trí cao nhất vào thời điểm MI.6 đang tích cực làm việc để đa dạng hóa lực lượng lao động của mình, tránh xa các phương pháp tuyển dụng truyền thống tập trung vào một số ít người được chọn từ các trường đại học ưu tú.

Tòa nhà SIS, trụ sở của Cơ quan Tình báo Bí mật Anh.

Vai trò của MI.6 là tuyển dụng các điệp viên con người để đánh cắp bí mật từ các đối thủ của Anh, bao gồm cả các quốc gia thù địch và các nhóm phi nhà nước như al-Qaeda. Trong thời đại đổi mới kỹ thuật số phát triển như vũ bão, MI.6 phải vận động nhanh hơn bao giờ hết để đi trước kẻ thù và duy trì sự liên quan, khi rất nhiều thông tin tình báo hiện được thu thập trực tuyến và từ không gian.

Tháng 9 năm ngoái, giám đốc sắp mãn nhiệm Sir Richard - cùng với giám đốc CIA khi đó là William Burns - đã cảnh báo rằng thế giới quốc tế đang "bị đe dọa theo cách mà chúng ta chưa từng thấy kể từ Chiến tranh Lạnh".

Việc bổ nhiệm Metreweli diễn ra sau xu hướng rộng hơn trong cộng đồng tình báo Anh hướng tới sự đa dạng hơn. MI.5, cơ quan an ninh trong nước, đã chứng kiến sự lãnh đạo của phụ nữ, với những nhân vật như Stella Rimington (1992-1996) và Eliza Manningham-Buller (2002-2007) từng đứng đầu cơ quan này trong quá khứ, theo như AP đưa tin. Năm 2023, Anne Keast-Butler trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo GCHQ, cơ quan tình báo điện tử và mạng của Vương quốc Anh.

Vì sao người đứng đầu MI.6 lại mang biệt danh “C”?

“C” là người đứng đầu MI.6, tên chính thức là Cơ quan Tình báo Bí mật dưới sự chỉ đạo trực tiếp từ Bộ trưởng Ngoại giao Anh.

“C” cũng là thành viên của Ủy ban Tình báo Chung, cùng với những người đứng đầu các bộ phận khác và các quan chức chính phủ cấp cao. Cơ quan này tiếp nhận các báo cáo tình báo, phân tích các tình huống đang diễn ra và tư vấn cho Thủ tướng.

Người ta thường nhầm chữ C viết tắt của Chief (Trưởng phòng). Không phải vậy. Cơ quan tình báo đầu tiên của Anh được gọi là Secret Service Bureau (Cục Mật vụ), được thành lập vào những năm 1900. Cơ quan này do một sĩ quan Hải quân Hoàng gia, Đại úy Mansfield Cumming, lãnh đạo. Ông luôn ký tên "C" vào các chữ cái của mình và mật danh này vẫn còn tồn tại.

Đại úy Cumming viết bằng mực xanh. Cho đến ngày nay, người đứng đầu MI.6 là người duy nhất ở Whitehall (tương tự như Downing Street hay Điện Kremlin ở Nga) viết bằng mực xanh.

Và “C” có cấp cho các điệp viên của mình "giấy phép giết người" hay không? Câu trả lời là không nhưng Bộ trưởng Ngoại giao có thể. Theo Mục 7 của Đạo luật Dịch vụ Tình báo năm 1994, một điệp viên MI.6 có thể được ủy quyền thực hiện một số hành động mà nếu không sẽ là bất hợp pháp, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực gây chết người. Nhưng đây là một quá trình pháp lý dài và phức tạp.

Khắc Nam

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/su-kien-binh-luan-antg/nu-giam-doc-dau-tien-cua-mi-6-i772526/