Nữ giới Ukraine xung trận
Khi cuộc xung đột Nga-Ukraine bùng phát vào tháng 2/2022, Monka, khi đó 26 tuổi, cho rằng cô không thể đảm nhận vai trò chiến đấu. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi khi công nghệ mới định hình lại chiến trường và mở ra những hướng đi khác.
Nữ binh sỹ Ukraine. Ảnh: Reuters
Năm 2024, Monka quyết định gia nhập quân đội Ukraine, trở thành binh sỹ điều khiển máy bay không người lái tầm ngắn sử dụng UAV góc nhìn thứ nhất (FPV), sau khi từ bỏ công việc quản lý một nhà hàng ở nước ngoài và trở về nước. Nữ binh sỹ này hiện đang phục vụ trong Tiểu đoàn Hệ thống Không người lái thuộc Quân đoàn 3 của Ukraine.
Khi xung đột bước sang năm thứ 4, ngày càng nhiều phụ nữ Ukraine đảm nhiệm vai trò chiến đấu trong quân đội — xu hướng được thúc đẩy bởi quá trình hiện đại hóa công nghệ trong cuộc chiến.
“Công nghệ cho phép chúng tôi vận chuyển đạn dược mà không cần phải tự tay mang ra tiền tuyến”, Monka cho biết.
Theo Bộ Quốc phòng Ukraine, đến năm 2025, đã có hơn 70.000 phụ nữ phục vụ trong lực lượng vũ trang nước này, tăng 20% so với năm 2022, trong số đó, hơn 5.500 người được triển khai trực tiếp tại tiền tuyến.
Một số đơn vị đã điều chỉnh chiến lược tuyển quân để hướng đến phụ nữ, qua đó mở rộng lực lượng. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy Ukraine đang nỗ lực củng cố và gia tăng quân số, ngay cả khi các cuộc đàm phán hòa bình vẫn đang thảo luận về khả năng hạn chế quy mô quân đội của nước này trong tương lai.
Giới lãnh đạo Ukraine và nhiều binh sĩ như Monka cho rằng, trong bối cảnh quốc gia này phải đối mặt với mối đe dọa thường trực từ Nga, lực lượng quân đội là một trụ cột an ninh đáng tin cậy. Họ cho rằng sức mạnh quân sự, cả về nhân lực lẫn công nghệ, hiện đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ đất nước và duy trì khả năng răn đe.
“Chúng tôi cần tất cả mọi người từ kỹ sư, chuyên gia công nghệ thông tin, lập trình viên. Chúng tôi cần trí tuệ. Không quan trọng là nam hay nữ. Điều quan trọng là những người sẵn sàng làm việc chăm chỉ”, Monka nói.
Sự thay đổi về công nghệ mang đến vai trò mới cho phụ nữ
Theo các quan chức Ukraine, điều khiển máy bay không người lái hiện là một trong những vị trí chiến đấu được phụ nữ lựa chọn nhiều nhất trong lực lượng vũ trang nước này.
Nữ binh sỹ Imla - thuộc đơn vị Kraken 1654, cũng từ bỏ sự nghiệp vận động viên khúc côn cầu chuyên nghiệp để gia nhập quân đội. Cô gái 27 tuổi này ban đầu dự định sẽ phục vụ trong lực lượng quân y nhưng sau đó đã thay đổi ý định. Imla đã dành 6 tháng đầu tiên làm y tá cho một trung đội, nhưng vị trí này yêu cầu phải biết vận hành máy bay không người lái. Imla bắt đầu học điều khiển UAV cỡ nhỏ sau đó chuyển sang dòng UAV lớn hơn có khả năng mang bom và cuối cùng đảm nhiệm công việc điều khiển máy bay không người lái toàn thời gian.
Imla chia sẻ khi được trao bộ điều khiển UAV trong lần đầu thực hiện nhiệm vụ trinh sát, cô đã rất lo lắng: “Thành thật mà nói, có lúc tôi thậm chí muốn khóc. Nhưng dần dần, tôi tích lũy kinh nghiệm và bắt đầu tự tin hơn”.
Quân đoàn Khartiia đã tăng cường tuyển dụng phụ nữ và ghi nhận mức tăng khoảng 20% binh sỹ nữ kể từ năm 2024. Cách đây 6 tháng, họ phối hợp với Quỹ Dignitas - tổ chức từ thiện hỗ trợ Ukraine, mở chiến dịch tuyển quân hướng tới phụ nữ để đảm nhiệm các vị trí chiến đấu.
“Trong những tháng gần đây, hàng chục phụ nữ đã gia nhập quân đội và tiếp nhận các vị trí chiến đấu. Họ đang thể hiện vai trò quan trọng trên chiến trường. Càng tích hợp công nghệ vào chiến đấu thì các có nhiều vị trí dành cho nữ giới”, Volodymyr Dehtyarov, sĩ quan phụ trách quan hệ công chúng của Quân đoàn Khartiia cho biết.
Khartiia đã bắt đầu đào tạo sĩ quan và chỉ huy tương lai về cách điều hành các đơn vị hỗn hợp, bao gồm binh sỹ ở nhiều độ tuổi, giới tính và hoàn cảnh khác nhau. Theo Dehtyarov, việc này sẽ giúp các chỉ huy phát triển kỹ năng lãnh đạo hiệu quả hơn trong môi trường quân sự hiện đại.
Đối mặt nhiều rào cản và định kiến
Tuy nhiên, nữ giới vẫn đối mặt với nhiều rào cản khi gia nhập quân đội. Một số đơn vị chưa chủ động tạo môi trường phù hợp cho phụ nữ, từ cơ hội tiếp cận các vị trí chiến đấu cho đến việc hỗ trợ họ tham gia những lĩnh vực đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao.
Nữ binh sỹ 25 tuổi, có biệt danh Yaha cho biết, cô gia nhập quân đội năm 2023 và ban đầu đảm nhiệm công việc hành chính tại một văn phòng quân sự. Ba tháng sau, cô nộp đơn xin tham gia các khóa đào tạo điều khiển máy bay không người lái. Tuy nhiên, các chỉ huy khi đó tỏ ra không mấy mặn mà và thậm chí đề nghị cô chuyển sang phụ trách bếp ăn.
“Tôi cảm thấy khó chịu vì không nghĩ rằng lại tồn tại nhiều điều kiện khắt khe và hạn chế như vậy”, Yaha nói.
Trong quá trình làm việc tại bếp, cô tranh thủ thời gian rảnh để nghiên cứu hướng dẫn vận hành máy bay không người lái, luyện tập bằng mô hình và thực hành với bộ điều khiển mà cô tự mua tại các câu lạc bộ máy tính.
“Tôi thích cảm giác có thể tấn công đối phương từ xa. Tôi tin đây sẽ là tương lai của chiến trường”, Yaha chia sẻ
Cuối cùng, Yaha trở thành binh sỹ vận hành máy bay không người lái mang bom thuộc Lữ đoàn số 9. “Xung đột đầy rẫy đau đớn, tổn thất và mất mát. Tôi chỉ muốn chiến đấu để thay đổi tình thế”.
Chibi, 20 tuổi, kỹ thuật viên FPV thuộc Lữ đoàn Khartiia, đang chuẩn bị máy bay không người lái trong một tầng hầm tối và ẩm ướt gần tiền tuyến ở miền đông Ukraine. Thời gian đầu, cô đối mặt với định kiến từ một số đồng đội nam. Nhiều người nghi ngờ năng lực kỹ thuật của cô chỉ vì cô là phụ nữ. Dù vậy, cô vẫn nhận được sự hỗ trợ từ những đồng nghiệp khác. Họ đã giúp cô hoàn thành những bước đầu tiên để trở thành kỹ thuật viên FPV — công việc mà cô cảm thấy hấp dẫn hơn so với việc điều khiển UAV.
Olha Meloshyna, người phát ngôn của Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine, cho biết ngày càng nhiều phụ nữ đảm nhiệm các vị trí liên quan đến công nghệ, trong đó, vận hành và sửa chữa máy bay không người lái, cũng như tác chiến điện tử. Máy bay không người lái hiện được xem là một trong những phương tiện tấn công và trinh sát chủ lực trên chiến trường.
Ước tính nữ giới chiếm khoảng 4,2% quân số của Lực lượng Hệ thống Không người lái.
“Chúng tôi là một lực lượng mới được thành lập trong thời kỳ xung đột. Vì vậy, về phương diện giới tính, chúng tôi không có bất kỳ sự phân biệt nào trong quá trình tiếp nhận nhân sự. Điều quan trọng nhất là quyết tâm và mong muốn phục vụ”, Olha Meloshyna nhấn mạnh.
Hiện, lực lượng này đang triển khai một chiến dịch tuyển dụng với trọng tâm kêu gọi người dân tích cực tham gia, đặt mục tiêu thu hút khoảng 15.000 tân binh, bao gồm cả phụ nữ. Theo các nhà tuyển dụng, phụ nữ đang nộp hồ sơ để tham gia cả vị trí chiến đấu lẫn hỗ trợ.
Hồng Anh/VOV.VN Theo Los Angeles Times