Nước cờ khéo léo của Tổng thư ký Rutte trước ông Trump và chiến thắng chung NATO

8 giờ trướcBài gốc

Với các nước châu Âu, Mỹ vẫn luôn đóng vai trò trụ cột trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Thế nhưng, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần tuyên bố rút Mỹ khỏi NATO đã buộc các nhà lãnh đạo châu Âu tìm đến những phương thức ngoại giao “phi truyền thống” để nhận được cái gật đầu từ ông Trump.

Xuyên suốt Hội nghị thượng đỉnh NATO vừa qua tại Canada, Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã trở thành nhân vật nổi bật nhất qua lối hành xử gần như là "lép vế" trước Tổng thống Trump. Nhưng sau khi hội nghị khép lại với bản tuyên bố 5 điểm “cam kết sắt đá”, nhiều nhà quan sát cho rằng ông Rutte đã thành công với nước cờ ngoại giao tuyệt vời, theo đài CNN.

Ngoại giao khéo léo

Với hình ảnh thoải mái, dễ chịu, cùng nụ cười ngây thơ đặc trưng, ông Mark Rutte không xa lạ mấy với việc tận dụng sức hấp dẫn của mình trong những lần thương thảo với Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu của ông.

Khi Tổng thống Trump quay trở lại Nhà Trắng, nhiệm vụ chính của vị Tổng thư ký NATO đã rất rõ ràng: đảm bảo Tổng thống Trump tham gia vào bàn đàm phán của NATO bằng mọi cách, bao gồm việc không chỉ trích hay chống lại ý kiến của vị tổng thống Mỹ.

Ông Rutte hoàn toàn không can dự vào những tranh cãi giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky trước đó. Ông Rutte cũng thể hiện lập trường ủng hộ việc ông Trump muốn chấm dứt sớm cuộc xung đột Nga-Ukraine và thúc ép các thành viên NATO chi nhiều hơn cho quốc phòng.

Và chỉ vài giờ trước khi Thượng đỉnh NATO khai mạc hôm 24-6, Tổng thống Trump đã đăng tải một đoạn tin nhắn từ Tổng thư ký NATO Mark Rutte gửi đến ông với những lời khen ngợi nồng nhiệt.

“Châu Âu sẽ phải chi mạnh hơn như họ nên làm và đó sẽ là chiến thắng của ông. Ông sẽ đạt được điều mà không một tổng thống Mỹ nào có thể làm được trong nhiều thập niên qua” - ông Rutte chuyển thông điệp đến ông Trump.

Tổng thư ký NATO Rutte nói rằng ông “hoàn toàn không thấy vấn đề gì” khi Tổng thống Trump công khai chia sẻ tin nhắn trên, theo đài CNN.

“Tôi hoàn toàn không phiền khi ông ấy [Trump] công bố tin nhắn tôi gửi. Tôi cho rằng những gì tôi nói là đúng sự thật” - ông Rutte nói khi khai mạc thượng đỉnh NATO.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Canada ngày 25-6. Ảnh: NATO

Theo chia sẻ của chuyên gia tại Hội đồng Đại Tây Dương kiêm cựu cố vấn chính sách của NATO tại Lầu Năm Góc - bà Torrey Taussig với CNN, ông Rutte biết những mối quan hệ cá nhân sẽ có “tác động lớn” hơn trong chính quyền của Tổng thống Trump.

“Nhiệm vụ chính là giữ cho Mỹ tham gia càng nhiều càng tốt, kể cả khi ông [Rutte] sẽ phải thỉnh thoảng nói giống Tổng thống Trump một chút” - theo lời cựu quan chức NATO Jamie Shea.

Cách tiếp cận khéo léo của ông Rutte cũng đã gặt hái được thành công. Một số nhà ngoại giao chia sẻ với hãng tin AFP rằng Tổng thư ký Rutte là một trong số các nhà lãnh đạo châu Âu mà Tổng thống Trump nguyện ý bắt máy và liên lạc qua tin nhắn.

Ngoài những lời ngọt ngào của Tổng thư ký NATO, toàn bộ hội nghị thượng đỉnh cũng được ông Rutte chu đáo sắp xếp để tránh tạo thêm những tranh cãi khác giữa các nước do bất đồng quan điểm trong cách tiếp cận giải pháp cho xung đột tại Ukraine.

Theo Tổng thư ký Rutte, đây “không phải là thời điểm thích hợp để gây phân mảnh liên minh”, nhưng những bất đồng về giải pháp cho Nga-Ukraine vẫn “là thử thách lâu dài đối với khả năng lãnh đạo của ông [Trump]”.

Hiện tại, ông Rutte chỉ có thể đảm bảo cam kết với Tổng thống Trump rằng châu Âu sẽ đảm đương trách nhiệm bảo vệ an ninh cho chính họ.

“Hội nghị này là về khu vực châu Âu-Đại Tây Dương, để bảo đảm chúng ta có thể bảo vệ an ninh trước Nga” - ông Rutte chia sẻ trong buổi họp báo tại thượng đỉnh NATO.

Giám đốc Viện Cao học Đan Mạch và là chuyên gia về NATO - ông Sten Rynning cho biết buổi hội nghị được rút ngắn còn một phiên họp đã được định sẵn là sẽ thành công “theo một nghĩa rằng liên minh đã rất đoàn kết, cùng nhất trí với cam kết tăng mức đầu tư quốc phòng” mà Tổng thống Trump đã nhiều lần thúc giục.

“Ông ấy [Rutte] rất tài giỏi trong việc giữ vững liên minh trong giai đoạn rất khó khăn và nhạy cảm này” - một quan chức ngoại giao NATO chia sẻ với hãng tin Reuters.

Chiến thắng chung

Trước khi thượng đỉnh NATO diễn ra, một quan chức châu Âu chia sẻ với CNN rằng họ quan ngại hội nghị sẽ kết thúc trong tranh cãi.

Thực tế thì hội nghị đã có thể kết thúc theo dự đoán trên, bởi Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đã phản đối cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP ngay phút chót của hội nghị.

Thế nhưng, Thượng đỉnh NATO đã thành công khép lại với cam kết của toàn bộ 32 nước thành viên về mức chi tiêu mới, bao gồm cả Tây Ban Nha, nhờ cách diễn đạt để lại “khoảng trống linh hoạt để một số đồng minh lựa chọn không tăng mức đầu tư lên 5% GDP". Đây là ý tưởng do ông Rutte đề xuất.

Việc chia mục tiêu 5% làm hai phần: 3,5% GDP dành cho chi tiêu quốc phòng cốt lõi và 1,5% GDP cho chi tiêu liên quan đến quốc phòng-an ninh rộng hơn cũng là một trong số những cách mà ông Rutte đã xoa dịu căng thẳng, cho phép tất cả các bên cùng tuyên bố rằng họ đã đạt được mục đích của mình.

"Ngoại giao có rất nhiều các tiếp cận. Khi ngoại giao, các bên cố gắng đạt được một mục tiêu và một mục đích, và chúng ta đã đạt được gì ở đây? Chúng ta đã đạt được một kết quả lịch sử, khi NATO quay trở lại với nguồn gốc của phòng thủ tập thể” - Tổng thống Hà Lan Alexander Stubb chia sẻ với CNN.

Các nhà lãnh đạo khác của châu Âu đã ca ngợi Tổng thống Trump vì đã thúc đẩy các đồng minh NATO cùng cam kết mức đầu tư kỷ lục này.

Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh NATO rằng việc tăng chi tiêu quốc phòng “là thành công của Tổng thống Mỹ Donald Trump”.

Tổng thống Lithuania - ông Gitanas Nausėda thậm chí đã đề xuất một khẩu hiệu mới cho NATO: “Làm NATO vĩ đại trở lại”.

Tuy nhiên, không phải không có bất kỳ cuộc tranh cãi nào giữa lãnh đạo châu Âu với Tổng thống Trump. Tây Ban Nha đã bị ông Trump chỉ trích vì trì hoãn trong việc chi theo mức 5% GDP cho quốc phòng như đã cam kết.

“Những gì họ đã làm thật kinh khủng. Chúng tôi sẽ khiến họ phải trả gấp đôi” - ông Trump cho biết.

Ngay cả Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky cũng đã giành được chiến thắng. Tuy ông Trump không cam kết tăng thêm viện trợ từ Mỹ cho Ukraine, nhưng ông đã gợi ý rằng Mỹ có thể sẽ có các đợt chuyển giao hệ thống tên lửa phòng thủ Patriot cho Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh NATO 2025. Ảnh: NATO

Nhưng quan trọng nhất, quan điểm của riêng Tổng thống Trump về NATO đã đảo ngược.

“Những người này thực sự yêu đất nước của họ. Đây không phải là lừa đảo, chúng tôi ở đây để giúp họ bảo vệ đất nước của họ. Tôi đến đây vì đó vốn là điều tôi phải làm, nhưng tôi đã rời khỏi đây với một chút khác biệt. Nếu không có Mỹ, họ cũng không có NATO. Nhưng giờ đây NATO sẽ hoạt động vì họ đang chi nhiều tiền hơn” - ông Trump chia sẻ.

Và thành công này, được đánh giá phần lớn chính là nhờ sự khéo léo của Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

“Xin ngả mũ trước tài năng của ông Rutte. Một lần nữa chúng ta lại thấy được sự tinh tế của ông ấy” - một quan chức ngoại giao NATO khác chia sẻ với AFP.

MINH CHIẾN

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/nuoc-co-kheo-leo-cua-tong-thu-ky-rutte-truoc-ong-trump-va-chien-thang-chung-nato-post857907.html