Thương lái đến tận ao nuôi của nông dân để thu mua cá bông lau.
Thời hoàng kim của nghề nuôi cá bông lau
Cá bông lau được biết đến là một loài thủy sản có phẩm chất thịt ngon, giàu dinh dưỡng nên rất được thị trường ưa chuộng, có giá trị kinh tế cao. Do lượng cá bông lau trong tự nhiên dần ít đi nên việc khai thác, đánh bắt khó khăn, sản lượng đánh bắt không đủ đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Từ năm 2017, 2018, một số hộ dân ở các xã trên địa bàn huyện Duyên Hải chuyển một phần diện tích nuôi tôm và các loài thủy sản khác sang nuôi cá bông lau. Do môi trường ao nuôi, thổ nhưỡng có sự tương đồng với môi trường tự nhiên nên cá bông lau phát triển tốt, tăng trọng nhanh, bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, ổn định cho người nuôi.
Từ năm 2017, 2018 cho đến năm 2022 được xem là thời hoàng kim của nghề cá bông lau ở Duyên Hải, diện tích và sản lượng tăng dần đều qua từng năm. Do có ít hộ nuôi, sản lượng cá thu hoạch với số lượng không quá lớn, không đủ cung cấp cho thị trường, sau từ 10 - 12 tháng nuôi, cá đạt trọng lượng từ 1,2 - 1,5kg/con, giá bán khoảng 125.000 - 130.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, người nuôi lợi nhuận trên 60.000 đồng/kg, người nuôi cá có lợi nhuận khá cao.
Ông Lâm Văn Binh, ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh, một trong những người tiên phong nuôi cá bông lau trong ao đất của xã Long Vĩnh, ông Binh cho biết, cá bông lau là loài cá dễ nuôi, phát triển ổn định, cá phù hợp với các điều kiện tự nhiên của địa phương nên phát triển tốt. Đặc biệt, với cá bông lau ít bị ảnh hưởng các loại dịch bệnh nên người nuôi hạn chế thấp nhất và gần như không sử dụng các loại thuốc, hóa chất trong suốt quá trình nuôi, nên ít ảnh hưởng đến môi trường, phẩm chất cá ngon, không dư lượng thuốc thú y thủy sản nên cá bông lau thương phẩm được thị trường ưu chuộng.
Phát triển quy mô sản xuất
Ban đầu chỉ có một số ít hộ nuôi cá bông lau nhưng khi thấy được những lợi ích kinh tế từ nuôi cá bông lau nên có nhiều hộ chuyển đổi từ nuôi các loài thủy sản khác sang nuôi cá bông lau.
Một lợi thế của người nuôi cá bông lau chính là có nguồn con giống dồi dào (đánh bắt tự nhiên và con giống lai tạo) nên diện tích nuôi cá bông lau trên địa bàn huyện Duyên Hải ngày càng được mở rộng, cả về số lượng và quy mô. Nếu vào những năm 2017 - 2018, chỉ có một số ấp trên địa bàn xã Long Vĩnh như Giồng Bàn, Xẻo Bọng, Cái Cỏ, Kinh Đào… có nuôi cá bông lau, thì hiện nay hầu hết các ấp trong xã Long Vĩnh đều có hộ nuôi cá bông lau.
Niên vụ cá 2023 - 2024, Long Vĩnh có gần 50 hộ thả nuôi cá bông lau với diện tích gần 20ha mặt nước, với trên 320.000 con giống, sản lượng thu hoạch trên 650 tấn cá thương phẩm. Không chỉ vậy, hiện nay nhiều hộ dân trên địa bàn các xã của huyện Duyên Hải cũng đầu tư vốn, cải tạo ao hồ nuôi cá bông lau, đến nay hầu hết các xã trên địa bàn huyện đều có hộ nuôi loài thủy sản dễ tính này.
Không chỉ vậy, các ao nuôi cá bông lau người dân còn thả ghép một số loại thủy sản khác như tôm thẻ chân trắng, cá nâu, cá rô phi... các loài thủy sản này sẽ tiêu thụ một phần thức ăn thừa và chất thải từ cá bông lau, giúp làm sạch môi trường nước, đồng thời góp phần tăng thu nhập cho nông dân trên cùng một diện tích ao nuôi.
Gặp khó về đầu ra
Do dễ nuôi, phát triển tốt nên diện tích nuôi cá bông lau không ngừng được mở rộng, mang lại lợi ích kinh tế cho nông hộ. Ban đầu, từ một vài hộ nuôi với diện tích vài ha mặt nước đến vài chục hộ nuôi, hàng chục ha mặt nước, mỗi năm sản xuất ra gần 1.000 tấn cá thương phẩm.
Mặc dù cá bông lau là loài thủy sản có giá trị dinh dưỡng, giá trị kinh tế cao nhưng chỉ có thể tiêu thụ nội địa, chưa có thị trường xuất khẩu nên có những thời điểm nông dân thu hoạch rộ, cung vượt cầu, cá bông lau thương phẩm gặp khó về đầu ra. Do sản lượng cá bông lao thu hoạch lớn, thị trường tiêu thụ chưa được mở rộng nên nông dân gặp khó về đầu ra. Mọi hoạt động mua bán, tiêu thụ cá bông lau ở Duyên Hải đều phụ thuộc vào thương lái, sức tiêu thụ trong tỉnh và một số chợ đầu mối ở Thành phố Hồ Chí Minh. Có thời điểm cá đến thời kỳ thu hoạch nhưng thương lái không mua hoặc mua cá với giá thấp khiến nông dân thua lỗ hoặc lợi nhuận thấp.
Cá bông lau sau 10 - 12 tháng nuôi đã đến kỳ thu hoạch.
Ông Hứa Thanh Liêm, ấp Kinh Đào, xã Long Vĩnh bắt đầu nuôi cá bông lau từ niên vụ 2022 - 2023 với diện tích trên 0,4ha mặt nước, thu hoạch trên 03 tấn cá, lợi nhuận trên 130 triệu đồng. Trên đà thắng lợi, vụ cá 2023 - 2024, ông Liêm mở rộng gấp đôi diện tích nuôi cá bông lau, đàn cá phát triển tốt, ổn định nhưng đến thời điểm thu hoạch giá cá xuống thấp chỉ từ 60.000 - 70.000 đồng/kg, có những thời điểm chỉ còn khoảng 50.000 đồng/kg.
Nếu so với thời điểm trước đó, giá cá dao động từ 100.000 - 120.000 đồng/kg thì nông dân thu lợi từ 35.000 - 40.000 đồng/kg cá thương phẩm. Giá cá như hiện tại người nuôi chỉ lãi ít hoặc có hộ phá huề. Không chỉ giá cá xuống thấp mà thương lái còn thu mua với số lượng hạn chế nên nông dân càng gặp khó về đầu ra sản phẩm cá bông lau
Đồng chí Lê Thanh Vũ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Duyên Hải cho biết, trước tình hình nuôi cá bông lau phát triển mạnh, ngành nông nghiệp đã tổ chức các buổi tập huấn, chuyển giao kỹ thuật nuôi cho nông dân, đồng thời cũng khuyến cáo nông dân không nên phát triển diện tích nuôi quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến thị trường đầu ra.
Mặc dù địa bàn huyện Duyên Hải có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển nghề nuôi cá bông lau, nhưng người nuôi cá bông lau vẫn còn đó những nỗi lo về chuyện được mùa mất giá, sản lượng cá nuôi ngày càng lớn trong khi thị trường tiêu thụ chưa được mở rộng, gây không ít khó khăn cho người nuôi.
Để tạo điều kiện cho nghề nuôi cá bông lau phát triển, mang lại lợi ích kinh tế bền vững cho người dân, chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn nên có các giải pháp hướng dẫn, hỗ trợ sản xuất, liên kết thị trường, tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm cá bông lau để người nuôi cá an tâm phát triển sản xuất, để con cá bông lau có thể trụ vững ở vùng đất Duyên Hải, giúp người dân phát triển sản xuất, tăng thu nhập.
Bài, ảnh: THANH NHÃ