CEO Jensen Huang giới thiệu con chip gaming mới của NVIDIA 2025. Ảnh: Reuters.
NVIDIA được cứu bởi cộng đồng những người đam mê game. Ngay cả khi giá cổ phiếu rơi xuống đáy, công ty vẫn đang xuất xưởng những con chip silicon phức tạp nhất từng được chế tạo.
Những con chip này kết hợp sự bùng nổ của internet băng thông rộng tại gia và sự phát triển của máy tính đa phương tiện gia đình đã mở ra điều mà một số nhà phê bình sau này gọi là Thời kỳ Hoàng kim của game PC. Các nhà phát triển tận dụng phần cứng mới để cho ra đời những tựa game kinh điển như Call of Duty, Half-Life 2, The Sims và World of Warcraft. "Game PC đạt đỉnh đâu đó trong khoảng từ năm 2000 đến 2005", một người dùng nhận xét trong hoài niệm.
Liệu đó có phải cách sử dụng tốt nhất cho công nghệ này? Văn hóa game PC ẩn chứa nhiều vấn đề độc hại, từ đó đã phát sinh các trang web hình ảnh ẩn danh (4chan) và sau này là chiến dịch quấy rối (Gamergate). Những game thủ PC gọi những người chơi game tay bấm (game console) là "đám nông dân" và tự xưng là "giới thượng lưu PC". Các nhà tiên phong trong lĩnh vực đồ họa cảm thấy thất vọng với sự phát triển thẩm mỹ ngưng trệ. NVIDIA đã trao tặng các nhà phát triển một công cụ phi thường.
Nhưng các nhà phát triển chỉ sử dụng công cụ đó để tạo hình ảnh quái vật, những cuộc đấu súng, cảnh rượt đuổi xe hơi và những thứ máu me.
Dù sao, đó lại là một chiến lược kinh doanh khôn ngoan. Game thủ PC chính là kiểu khách hàng lý tưởng nhất: những người nghiện. Theo thiết kế, video game mang đến phần thưởng theo lịch trình ngẫu nhiên, giống như cách mà các casino sử dụng để giữ chân những người mê chơi cờ bạc không rời ghế.
Với nhiều người khác, game lại mở ra những thế giới mới đầy mê hoặc, tràn ngập ý nghĩa, thử thách và cơ hội. World of Warcraft có thể gây nghiện nhưng thông qua đó, game thủ đã kết bạn với những đồng đội trên khắp thế giới. Khoảng một phần tư số người chơi dành ít nhất hai giờ mỗi ngày để chơi game.
NVIDIA gọi họ là "những người nhiệt huyết", chính là nhóm khách hàng tốt nhất. Nhiều người đã bắt đầu từ việc chơi những chiếc máy Nintendo khi còn nhỏ, rồi trưởng thành cùng hệ sinh thái PC. Về số lượng, thị trường PC có ít khách hàng hơn so với thị trường console, nhưng những khách hàng chơi game trên PC lại chi tiêu nhiều hơn hẳn cho hệ thống của mình. Xen kẽ những buổi chơi game, một số người thậm chí còn kiếm được công việc.
Khi thị trường game ngày càng chín muồi, gia cổ phiếu của NVIDIA dần phục hồi. Thực tế, ngay cả trong lúc giá cổ phiếu tụt dốc, NVIDIA chưa bao giờ ngừng phát triển. Đến đầu năm 2004, công ty đã có hơn 1.000 nhân viên và một báo cáo lợi nhuận kỷ lục. Từ đó, cuộc đấu tranh liên miên của các nhà phân tích Phố Wall trong việc định giá NVIDIA bắt đầu nổ ra. Hiếm công ty nào khiến các nhà quản lý quỹ đau đầu hơn thế. Việc phân tích số liệu những năm trước hầu như vô ích, bởi bất cứ khoản tiền nào NVIDIA kiếm về đều được Huang lập tức mang đi tái đầu tư vào các công nghệ đầy rủi ro, dẫn đến những kết quả cách mạng hóa ngành máy tính hoặc thất bại hoàn toàn.
Đến giữa những năm 2000, thành tích của Huang có vẻ không tốt hơn bao nhiêu so với mức hòa vốn: Ông thành công với GPU và xử lý song song, nhưng lại thất bại ở một loạt sáng kiến khác, khiến công ty dù thành công trên giấy tờ nhưng giá cổ phiếu lại không mấy khả quan.
Tại NVIDIA, thứ quan trọng không phải lợi nhuận hay doanh thu. Điều cốt lõi nằm ở vị tổng giám đốc điều hành cuồng nhiệt và những canh bạc điên rồ của ông. Bạn có thể tin tưởng vào ông hoặc không. Và nếu không, chắc chắn bạn sẽ phải đối mặt với một chuyến hành trình đầy thử thách, bởi Huang đang chuẩn bị đặt cược vào canh bạc điên rồ nhất đời mình.
Stephen Witt/1980Books & NXB Công Thương