Khi làn sóng mở cửa hàng bán đồ gia dụng đồng giá, giá rẻ vừa tạm lắng, thị trường TP.HCM lại chứng kiến những cửa hàng hoặc chuỗi đồ ăn vặt giá rẻ “mọc lên” ở những vị trí có mặt bằng rộng rãi, dân cư đông đúc.
Hút khách nhờ giá
Chiều tối, chị Thanh Huyền cùng hai con trai bước vào một cửa hàng chuyên bán đồ ăn vặt nội địa Trung nằm trên đường Tạ Quang Bửu (TP.HCM). Ba mẹ con bị thu hút bởi hàng loạt gian hàng bánh kẹo, snack được treo biển 3k, 7k, 9k, 49k (tức 3 ngàn, 7 ngàn, 9 ngàn và 49 ngàn đồng).
"Giá mỗi sản phẩm ở đây rất rẻ, kích thích tiêu dùng và thị giác của trẻ. Tuy nhiên, tôi cũng phải chọn lọc sản phẩm trước khi đồng ý cho con mua. Hầu hết các mặt hàng được giới thiệu là nội địa Trung, số ít là thương hiệu Việt", chị Huyền cho biết.
Đây không phải là cửa hàng duy nhất tại TP.HCM theo đuổi mô hình đồ ăn vặt giá rẻ hoặc đồng giá. Từ cuối năm 2024 tới nay, TP.HCM và nhiều tỉnh, thành phố khác như Hà Nội, Cần Thơ, Cà Mau... cũng chứng kiến nhiều đơn vị theo đuổi mô hình này. Dù vậy, nhiều nơi mở rồi đóng, đóng rồi mở như một phép thử kinh doanh.
Đơn cử, cửa hàng ăn vặt tên M tại đường Nguyễn Văn Quá (quận 12 cũ) dù từng rất viral (bùng nổ) trên mạng xã hội vào cuối tháng 11, nhưng cũng đã "đóng cửa cài then" vào hồi giữa năm 2025. Dù vậy, chuỗi thương hiệu này lại mở mới ở khu vực khác. Tương tự, vào tháng 8 mới đây, siêu thị ăn vặt K đã thông báo đóng vĩnh viễn cơ sở Bình Tân (cũ) khi chưa đầy một năm khai trương, dù trước đó vị trí này thu hút rất nhiều khách mua hàng.
Tuy nhiên, thương hiệu K.N, một thương hiệu ăn vặt được giới thiệu là siêu tiết kiệm lại thể hiện thế mạnh thị trường khi liên tục mở mới không chỉ ở TP.HCM mà còn nhiều tỉnh, thành như Đồng Nai, Tây Ninh.
Quan sát nhịp đập thị trường chuỗi đồ ăn vặt giá rẻ, ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc Công ty tư vấn FnB Director và Sáng lập Horeca Business School cho biết, mô hình là sự biến thể của cửa hàng bán lẻ thực phẩm (retail food store).
Mô hình bán đồ ăn vặt giá mềm đang thu hút nhiều nhà đầu tư cá nhân. Ảnh: T.HÀ
Những cửa hàng trên được vận hành tương tự như cửa hàng tiện lợi nhưng chọn phân khúc giá rẻ, tập trung vào đồ ăn vặt, thực phẩm theo trend (xu hướng), hàng nhập khẩu giá mềm.
"Với quan điểm của tôi, đây là mô hình đầy thú vị khi đã bắt đúng hành vi của giới trẻ là thích trải nghiệm nhanh, sản phẩm lạ, giá nhỏ. Tuy nhiên, về lâu dài, sự thú vị không đồng nghĩa với hiệu quả. Với cấu trúc hiện tại, chỉ bán đồ ăn vặt đóng gói thì mô hình này mới dừng ở vai trò điểm bán thu hút chứ chưa hình thành giá trị lõi để giữ khách, tạo lợi thế cạnh tranh", ông Thanh nói.
Một mô hình bán đồ ăn vặt mở tại góc đường 3/2 TP.HCM. Ảnh: HẠ QUYÊN
Dưới góc nhìn người “trong cuộc”, đại diện một doanh nghiệp mở mô hình siêu thị đồ ăn vặt cho biết, chuỗi cửa hàng đồ ăn vặt vốn xuất hiện rất nhiều tại Trung Quốc với những cái tên nổi tiếng như LYFEN hay Super Ming. Những mô hình này thắng lớn nhờ chú trọng tâm lý giới trẻ thích đồ ăn vặt bắt mắt, giá thành dễ mua, dễ sử dụng.
Quan sát sức mua sau 4 tháng vận hành, vị này cho biết mãi lực vẫn đang tích cực nhờ vào số lượng hàng hóa trong mỗi lần mua sắm của người dùng. Hiện nay nguồn hàng được đơn vị lấy từ các nhà cung cấp uy tín tại Trung Quốc và 10% là hàng hóa ăn vặt của nhà sản xuất Việt Nam. Ngoài các sản phẩm ăn vặt đóng gói, đơn vị cũng có kế hoạch mở chuỗi kem đồng giá.
Nhìn về cơ hội bùng nổ, vị này cho rằng vẫn đang thử nghiệm thị trường, chưa thể nói chuyện “tương lai”, bởi ngành này rất dễ đóng và cũng rất dễ mở.
Mô hình giá rẻ liệu có dễ mở, chóng tàn?
Trước những ví dụ tiêu biểu cho việc đóng rồi mở của các chuỗi đồ ăn vặt giá rẻ gần đây và nỗi lo liệu mô hình này có "chóng nở tối tàn" hay không, ông Đỗ Duy Thanh cho biết còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố.
Theo ông Thanh, mô hình này phát triển nhanh là do giá trị mỗi lượt mua thấp, dẫn tới quyết định của người mua chỉ diễn ra trong vài giây, danh mục hàng hóa lại liên tục thay đổi, mặt bằng, nhân sự cũng tinh gọn… Điều này thu hút các nhà đầu tư bắt tay vào làm.
Tuy nhiên, chính vì retail food nên không thể kỳ vọng biên lợi nhuận cao. Lợi nhuận của mô hình giá rẻ đến từ tốc độ xoay vòng hàng hóa, khả năng bán kèm, combo… tức lấy lượng bù giá. Vì thế, nếu dòng khách không ổn định hoặc danh mục không được làm mới, mô hình này lập tức chững lại.
Ông Minh Phan, Nhà sáng lập Site Plus, đơn vị tư vấn và phát triển cửa hàng cho các chuỗi bán lẻ và F&B tại TP.HCM, cũng đồng tình và cho rằng nhu cầu tìm mặt bằng cho thị trường này là có. Tuy nhiên, việc "chóng nở tối tàn" của nhiều cửa hàng gần đây còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Đơn cử như với mặt bằng, nhiều cửa hàng đóng sớm là do mô hình chưa chuẩn và chọn sai vị trí, khiến việc tiếp cận khách không đạt, không hợp hành vi mua sắm dẫn tới doanh thu rơi mạnh. Cũng có cửa hàng mở chuỗi quá nhanh dẫn tới chưa đủ hiệu quả để duy trì.
"Ngoài ra, tôi muốn nhấn mạnh rằng hầu hết các chuỗi bán hàng giá rẻ trên thị trường đều có nguồn lực đứng sau, họ có thể là nhà sản xuất, cung cấp vật liệu, hàng hóa hoặc là quỹ đầu tư. Việc bán giá rẻ thực chất chỉ là giá phễu để thu hút lượng giao dịch và chạy các chiến dịch quảng cáo rầm rộ để hút khách, sau đó sẽ bán các sản phẩm có biên lợi nhuận thực sự", ông Minh Phan nhận định.
Ông Minh Phan cảnh báo thêm, nếu các nhà đầu tư cá nhân không đủ tỉnh táo, rất dễ bị cuốn vào “bức tranh tăng trưởng” mà không thấy hiệu quả thật của từng điểm bán. Vì vậy, nếu không có nguồn lực tương tự mà chạy theo mô hình giá rẻ là rất rủi ro.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Duy Thanh nhấn mạnh: "Để trả lời cho câu hỏi có bền không, tôi cho rằng còn quá sớm để nói có. Có ba lý do: biên lợi nhuận thấp, sản phẩm cực kỳ dễ sao chép và áp lực đổi mới danh mục cao. Đặc biệt là ở góc độ tuân thủ pháp lý về hóa đơn, thuế và BHXH".
"Ở góc độ chiến lược, tôi cho rằng mô hình này chỉ bền khi không dừng lại ở retail thuần túy. Khi tích hợp thêm ăn vặt kiểu ẩm thực, tức có một vài món chế biến đặc thù, có khu vực ngồi lại, tạo được trải nghiệm và cá tính thương hiệu, mô hình sẽ phát sinh biên lợi nhuận tốt hơn và có điểm khác biệt để tồn tại lâu dài. Retail thu hút khách, ẩm thực giữ khách, đó mới là công thức bền vững", ông Thanh nói.
Muốn đi đường dài cần đảm bảo chất lượng
Ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc Công ty tư vấn FnB Director và Sáng lập Horeca Business School
Do phần lớn sản phẩm là thực phẩm đóng gói hoặc hàng ăn vặt bán sẵn, mô hình này không phát sinh rủi ro chế biến giống các cửa hàng ăn uống. Nhưng điều đó không có nghĩa là vấn đề chất lượng nhẹ nhàng hơn.
Mô hình ăn vặt giá rẻ đang nắm đúng xu hướng tiêu dùng nhưng muốn đi đường dài cần ba yếu tố: Chuẩn hóa nguồn hàng; nâng cấp mô hình từ retail sang retail kết hợp ẩm thực để tạo biên lợi nhuận; tuân thủ đầy đủ pháp lý để có thể mở rộng bền vững.
5 kinh nghiệm quản lý đồ ăn vặt thành công
Ông Phùng Thanh Ngọc, Nhà sáng lập và giám đốc điều hành công ty Retail Hub, đồng thời là nhà sáng lập của cửa hàng ăn vặt Chiaaa
Quản lý thời gian sử dụng của hàng nghìn mã hàng.
Quản lý tốt giấy tờ và thủ tục pháp lý của đồ ăn vặt,.
Lựa chọn sản phẩm và hiểu rõ khách hàng mục tiêu cho cửa hàng đồ ăn vặt.
Quản lý tài chính thông minh.
Xây dựng chiến lược marketing hiệu quả cho cửa hàng đồ ăn vặt.
THU HÀ