Ô nhiễm không khí đô thị: Mối nguy thầm lặng lan rộng

6 giờ trướcBài gốc

Chất lượng không khí xuống thấp

Vào mỗi sáng sớm, khi ánh sáng mặt trời chưa chiếu rọi, không khí tại các khu vực nội đô đã bị ô nhiễm nghiêm trọng bởi lớp bụi mịn lơ lửng trong không khí. Dù không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng chỉ số chất lượng không khí tại nhiều khu vực trong thành phố đã rơi vào ngưỡng xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Bầu không khí ô nhiễm này là kết quả của sự kết hợp giữa khói xe cộ dày đặc, bụi từ các công trình xây dựng và khí thải từ các phương tiện giao thông, tất cả tạo thành một bức tranh ô nhiễm đáng báo động.

Tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay đang trở thành một thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng. Trong khi các biện pháp cải thiện môi trường sống chưa được triển khai đồng bộ, người dân phải đối mặt với những tác động tiêu cực từ ô nhiễm không khí hàng ngày. Điều này càng làm nổi bật sự cấp thiết của việc tìm kiếm và áp dụng các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Ảnh minh họa.

Tại các đô thị như Hà Nội và TP.HCM, hiện tượng bụi mịn – đặc biệt là PM2.5 – đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Đây là loại hạt cực nhỏ, chỉ bằng 1/30 sợi tóc người, có thể xuyên sâu vào phổi và máu, gây tổn thương lâu dài cho cơ thể. Không chỉ người già và trẻ em, ngay cả người trưởng thành khỏe mạnh cũng không tránh khỏi ảnh hưởng nếu tiếp xúc lâu dài.

Nhiều người đã quen với việc khởi đầu ngày mới bằng việc kiểm tra chỉ số chất lượng không khí (AQI). Không còn là thói quen của người cẩn trọng, hành động này trở thành nhu cầu thiết yếu – như cách người ta xem thời tiết trước khi ra đường. Tuy nhiên, thay vì màu xanh tượng trưng cho bầu trời trong lành, người dân ngày càng quen với màu cam, đỏ hoặc tím, báo hiệu mức độ ô nhiễm từ "trung bình" đến "nguy hiểm".

Đáng chú ý, các chuyên gia y tế cho biết ô nhiễm không khí là tác nhân liên quan đến nhiều loại bệnh mãn tính như tim mạch, hô hấp, thậm chí cả ung thư phổi. Trong bối cảnh hệ thống y tế còn chịu nhiều áp lực, việc phải đối phó thêm với các ca bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí đang trở thành gánh nặng âm thầm nhưng đáng lo ngại.

Giải pháp nào cho bài toán không khí sạch?

Nguyên nhân khiến chất lượng không khí ngày càng xuống thấp đến từ nhiều phía. Phương tiện giao thông đông đúc – nhất là xe máy và ô tô cũ – vẫn là thủ phạm lớn nhất. Nhiều xe đã sử dụng hơn 10 năm, động cơ tiêu hao nhiên liệu kém hiệu quả và phát thải gấp nhiều lần mức cho phép.

Không dừng lại ở đó, hoạt động thi công xây dựng tràn lan trong đô thị cũng góp phần lớn vào tình trạng này. Việc thiếu kiểm soát bụi, không có biện pháp che chắn phù hợp, hay vận chuyển vật liệu không đảm bảo khiến bụi mịn phát tán khắp nơi.

Thêm vào đó là hiện tượng đốt rác sinh hoạt, rơm rạ tại các khu vực ngoại thành, gây nên lượng lớn khí thải độc hại như CO2, NOx, SO2… Mỗi hành động nhỏ, nếu không được kiểm soát, đều có thể góp phần làm cho thành phố thêm ngột ngạt.

Vậy đâu là giải pháp? Thứ nhất, việc phát triển giao thông công cộng là yếu tố cốt lõi. Khi người dân có lựa chọn tiện lợi, an toàn và nhanh chóng, họ sẽ sẵn sàng rời xa phương tiện cá nhân. Các tuyến xe buýt sạch, metro, xe điện cần được mở rộng đồng bộ và vận hành hiệu quả.

Thứ hai, cần kiểm tra định kỳ và loại bỏ phương tiện không đạt chuẩn khí thải. Không thể vì sự tiện lợi trước mắt mà đánh đổi bằng chất lượng không khí cho cả cộng đồng. Đây là một chính sách cần dũng cảm thực hiện, dù sẽ gặp nhiều phản ứng ban đầu.

Thứ ba, thành phố cần quy hoạch lại không gian xanh, không chỉ tập trung ở các công viên lớn mà cần xen kẽ trong từng khu dân cư, tòa nhà. Những mảng xanh nhỏ như vườn treo, cây xanh mặt đứng, tường phủ cỏ... có thể góp phần hấp thụ khí độc, giảm nhiệt đô thị và tạo môi trường sống tốt hơn.

Cuối cùng, yếu tố quan trọng không kém là ý thức cộng đồng. Nếu mỗi người dân đều biết rõ tác hại của ô nhiễm không khí, từ đó điều chỉnh hành vi sinh hoạt như hạn chế đốt rác, tiết kiệm điện, sử dụng phương tiện sạch… thì đó chính là "lá phổi" thật sự cho thành phố.

Ô nhiễm không khí không phải là vấn đề chỉ riêng của các đô thị lớn mà đang là thử thách chung cho mọi thành phố trên thế giới. Mặc dù có nhiều yếu tố tác động, nhưng nếu chúng ta hành động kịp thời và quyết liệt, tình hình có thể cải thiện. Các giải pháp như cải cách giao thông, kiểm soát bụi từ công trình xây dựng và gia tăng diện tích xanh có thể giúp tạo ra một môi trường sống lành mạnh hơn cho người dân.

Quan trọng nhất, ô nhiễm không khí không thể chỉ là một vấn đề của các cơ quan chức năng hay các nhà khoa học. Mỗi người dân đều có vai trò trong việc giảm thiểu tác động của ô nhiễm môi trường, từ việc sử dụng phương tiện công cộng, hạn chế đốt rác cho đến tham gia vào các hoạt động bảo vệ thiên nhiên. Mỗi hành động, dù nhỏ, đều góp phần tạo ra một thành phố trong lành và an toàn hơn cho tương lai.

Với sự đoàn kết và ý thức cộng đồng cao, chúng ta hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng không khí và xây dựng một môi trường sống khỏe mạnh, bền vững cho thế hệ mai sau.

Bích Ngọc

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/o-nhiem-khong-khi-do-thi-moi-nguy-tham-lang-lan-rong-98203.html