Ô tô điện Trung Quốc 'vỡ mộng' tại Đông Nam Á

6 giờ trướcBài gốc

Những năm gần đây, hàng loạt hãng ô tô điện Trung Quốc gia nhập các nước thuộc khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Từng thành công tại nhiều thị trường, tuy nhiên xe điện Trung Quốc lại đang gặp không ít khó khăn ở ASEAN.

Báo Giao thông lược dịch bài viết của Bloomberg về những thách thức mà ô tô điện Trung Quốc đang phải đối mặt ở thị trường Đông Nam Á.

Một buổi sáng thứ năm gần đây tại Hà Nội, showroom của gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD vắng bóng khách hàng. Cách đó chỉ vài km, một đại lý VinFast – hãng xe điện mới nổi của Việt Nam – lại rất nhộn nhịp, với hàng loạt khách hàng tìm hiểu các mẫu xe mới.

Gia nhập thị trường Việt Nam từ giữa năm 2024 với nhiều sản phẩm được giới thiệu, song đến nay BYD vẫn chưa để lại dấu ấn rõ rệt.

“Chúng tôi tiếp đón trung bình 20 khách mỗi ngày trong các ngày trong tuần”, Trần Trung Hiếu, nhân viên bán hàng của VinFast chia sẻ. “Cuối tuần, con số có thể tăng gấp đôi hoặc gấp ba”.

Việc BYD gia nhập thị trường Việt Nam vào tháng 7/2024 – nơi có dân số trẻ và nhu cầu cao đối với ô tô điện và hybrid – cho thấy cả cơ hội lẫn thách thức mà các công ty Trung Quốc phải đối mặt khi tìm cách mở rộng sang Đông Nam Á.

Cơ hội lớn nhưng không dễ dàng

Đông Nam Á, với hàng trăm triệu người tiêu dùng có thu nhập ngày càng tăng và muốn nâng cao chất lượng cuộc sống, là thị trường tiềm năng cho các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc, nhất là khi họ đang gặp khó khăn ở Mỹ và châu Âu do thuế quan cao.

Tuy nhiên, những thành công ban đầu đã nhanh chóng nhường chỗ cho thực tế khắc nghiệt.

Mặc dù tầng lớp trung lưu ở Đông Nam Á ngày càng có mong muốn sở hữu xe điện, giá của loại phương tiện này vẫn cao so với thu nhập của nhiều người.

Bên cạnh đó, nguồn cung điện không phải lúc nào cũng ổn định, và ngay cả khi có, cơ sở hạ tầng trạm sạc xe điện tại nhiều quốc gia vẫn còn thưa thớt. Đặc biệt tại Việt Nam, người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng các thương hiệu quen thuộc hơn.

Theo Ron Zheng, chuyên gia từ công ty tư vấn toàn cầu Roland Berger GmbH, thị trường ASEAN phức tạp hơn nhiều so với Trung Quốc: “Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ cần phải thích nghi với những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và hệ thống quy định tại từng quốc gia trong khu vực”.

Ron Zheng cho biết, xe điện thông minh chắc chắn sẽ thay thế xe động cơ đốt trong truyền thống, nhưng tại Trung Quốc, quá trình này đã mất khoảng 5 năm với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ trước khi người tiêu dùng bắt đầu chuyển đổi một cách tự nhiên. Ông dự đoán Đông Nam Á cũng sẽ cần khoảng thời gian tương tự.

Các thương hiệu nước ngoài và thị phần xe điện tại ASEAN

Người tiêu dùng Đông Nam Á vốn đã quen thuộc với các thương hiệu nước ngoài, đặc biệt là các hãng xe Nhật Bản như Toyota.

Dù thị phần đã giảm, các công ty Nhật Bản (bao gồm Nissan và Honda) vẫn chiếm khoảng 68% tổng doanh số xe du lịch tại ASEAN trong năm 2023. Trong khi đó, các hãng xe Trung Quốc chỉ nắm 6% thị phần, nhưng dự kiến sẽ tăng lên 13% vào năm 2030 theo dự báo của Roland Berger.

Tuy nhiên, khi xem xét theo từng quốc gia, con đường của các hãng ô tô điện Trung Quốc vẫn còn nhiều chông gai.

GAC giới thiệu loạt ô tô điện hạng sang mang thương hiệu Hyptech tại Singapore hồi tháng 1/2024. Ảnh: Nikkei Asia.

Tại Indonesia, doanh số xe điện năm ngoái đạt 43.188 chiếc – tăng mạnh so với 125 chiếc vào năm 2020, nhưng vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số khoảng 860.000 ô tô du lịch bán ra. Với mức tiêu thụ hiện tại, mục tiêu đạt 2 triệu xe điện trên đường phố Indonesia vào năm 2030 có vẻ khó khả thi.

“Có thể những người giàu sẽ quan tâm đến xe điện, nhưng người bình thường thì chưa”, Hairayani, một giáo viên tại Jakarta chia sẻ. “Giá xe vẫn còn cao và việc tìm trạm sạc cũng gây nhiều phiền phức”. Anh cũng cho biết không có kế hoạch chuyển sang xe điện trong tương lai gần.

Ở Thái Lan, nơi chính phủ trợ giá 100.000 baht (khoảng 3.000 USD) cho mỗi xe điện, doanh số xe điện trong năm 2024 đã giảm 9,3% xuống còn 66.732 chiếc, thấp hơn mục tiêu 80.000 xe mà Hiệp hội Xe điện Thái Lan đặt ra.

Tháng 1/2025 cũng ghi nhận doanh số xe điện chạy pin giảm gần 8% so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu từ Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan.

Tình hình tài chính của người dân cũng ảnh hưởng đến thị trường, khi Thái Lan có mức nợ hộ gia đình cao nhất Đông Nam Á và các ngân hàng ngày càng siết chặt điều kiện cho vay mua ô tô.

Mọi thứ càng khó khăn hơn đối với các hãng xe Trung Quốc tại những thị trường có đối thủ nội địa mạnh, như Việt Nam.

VinFast thống trị thị trường Việt Nam

VinFast với hệ thống trạm sạc riêng ngày càng mở rộng và mẫu xe mini giá rẻ khoảng 11.700 USD đang dễ dàng vượt qua các đối thủ Trung Quốc. Trong số gần 91.500 xe điện bán ra tại Việt Nam năm ngoái, hơn 87.000 chiếc là của VinFast.

Tuy nhiên, phần lớn doanh số này đến từ các đơn đặt hàng của các công ty liên quan đến VinFast, đặc biệt là Green and Smart Mobility JSC – hãng taxi điện lớn nhất Việt Nam do tỷ phú Phạm Nhật Vượng sở hữu 95%.

Một cuộc khảo sát của KPMG vào tháng 7 cho thấy, gần 70% trong số 1.100 người Việt Nam sống ở các thành phố lớn cho biết họ sẵn sàng chuyển sang sử dụng xe điện hoặc xe hybrid, mở ra cơ hội cho các hãng xe Trung Quốc như BYD.

BYD đã tung ra nhiều mẫu xe tại Việt Nam, với mức giá từ 659 triệu đồng đến 1,36 tỷ đồng. Tuy nhiên, việc thuyết phục người tiêu dùng vẫn là một thách thức.

“Mua ô tô điện Trung Quốc ở Việt Nam không thực tế. Trạm sạc cho xe Trung Quốc vẫn còn rất ít”, Thịnh Hạnh, một người dân Hà Nội 41 tuổi, nhận định khi cùng người thân đến showroom VinFast để tìm hiểu mẫu VF 6.

Ông đã lái một chiếc VF 9 từ năm 2023 và đánh giá cao tính cá nhân hóa mà xe điện mang lại, điều mà xe chạy xăng không thể có.

"Ngoài ra, tâm lý e dè đối với hàng Trung Quốc vẫn còn tồn tại", Đông Hải, một nhân viên bán hàng tại showroom Chery ở Hà Nội cho biết.

Hiện tại, Chery chưa bán xe điện tại Việt Nam, nhưng dự kiến sẽ ra mắt một mẫu trong quý II năm nay.

Chiến lược dài hạn của các hãng ô tô điện Trung Quốc

Trước những rào cản trên, các công ty Trung Quốc đang nỗ lực nâng cao nhận diện thương hiệu.

GAC Aion đặt quảng cáo trên các bảng hiệu lớn tại sân bay Suvarnabhumi (Bangkok), trong khi BYD mới khai trương một showroom khổng lồ tại trung tâm Jakarta.

Bên cạnh đó, các hãng xe Trung Quốc cũng đầu tư mạnh vào sản xuất trong khu vực. BYD đang xây dựng một nhà máy trị giá 1,3 tỷ USD tại Java (Indonesia), dự kiến đi vào hoạt động vào tháng 1 năm sau. Chery Automobile cũng có kế hoạch mở nhà máy sản xuất xe điện tại tỉnh Rayong (Thái Lan) trong năm nay, với công suất 50.000 xe mỗi năm.

Theo chuyên gia từ Roland Berger, các hãng xe Trung Quốc sẽ còn gặp nhiều “biến động ngắn hạn” tại Đông Nam Á: “Thị trường này đặt ra thách thức rất lớn về vận hành, từ hậu cần đến sản xuất hàng loạt”.

Tuy nhiên, nếu vượt qua được những rào cản ban đầu, các hãng xe Trung Quốc hoàn toàn có thể giành được thị phần đáng kể tại khu vực này trong tương lai.

Chí Vũ

Nguồn Xe Giao Thông : https://xe.baogiaothong.vn/o-to-dien-trung-quoc-vo-mong-tai-dong-nam-a-192250317120616031.htm