Ô tô 'Made in Việt Nam': Muốn xuất khẩu phải tăng tỷ lệ nội địa hóa

3 giờ trướcBài gốc

Các đại biểu tại tọa đàm "Nội địa hóa ngành ô tô với nền kinh tế độc lập, tự chủ". Ảnh: Minh Khôi

Đó là chia sẻ của các chuyên gia, đại biểu tại tọa đàm "Nội địa hóa ngành ô tô với nền kinh tế độc lập, tự chủ" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 18-9, tại Hà Nội.

Tỷ lệ nội địa hóa còn thấp

Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, triển khai thực hiện Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hơn 10 năm qua, ngành công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam đạt được những kết quả tích cực. Thế nhưng, xét về tổng thể vẫn chưa được như kỳ vọng và mong muốn.

Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phát biểu. Ảnh: Minh Khôi

Những hạn chế lớn nhất của ngành công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam phải kể đến là tỷ lệ nội địa hóa còn thấp, vẫn phụ thuộc lớn vào linh kiện nhập khẩu. Mỗi năm, ngành ô tô tiêu tốn gần 10 tỷ USD cho việc nhập khẩu linh kiện; tính cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu còn yếu, manh nha…

“Điều này dẫn tới mất cân bằng cán cân thương mại, thiếu hụt giá trị gia tăng trong nước, không tạo được chuỗi cung ứng nội địa và nhất là không tích lũy được năng lực sản xuất công nghệ cao, ngoại tệ bị chảy ra nước ngoài. Vì vậy, công nghiệp ô tô phát triển và đặc biệt là nội địa hóa là một định hướng chính sách rất quan trọng và phải là mục tiêu ưu tiên phát triển của chúng ta”, Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng nhấn mạnh.

Tiến sĩ Ngô Nhật Thái phát biểu. Ảnh: Minh Khôi

Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ Ngô Nhật Thái, chuyên gia có hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành sản xuất ô tô, cho rằng, điều chúng ta trăn trở chính là tỷ lệ nội địa hóa còn thấp, khi chỉ đạt khoảng 10% đối với dòng xe 5 chỗ ngồi, xe du lịch cỡ nhỏ.

Mặc dù với xe chuyên dùng hoặc xe tải, xe buýt, tỷ lệ có thể cao hơn, tới 40%, đạt được mục tiêu mà Nhà nước đề ra cho đến năm 2020. Nhưng tỷ lệ nội địa hóa cho dòng xe con của Việt Nam quá thấp, đặc biệt là so với các nước lân cận như Thái Lan, Malaysia hay Indonesia.

Nhấn mạnh vai trò của ngành công nghiệp ô tô, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương - Bộ Công Thương cho biết, năm 2024, tổng sản phẩm ô tô tiêu thụ tại thị trường Việt Nam đã đạt 580.000 chiếc, bao gồm cả nhập khẩu và sản xuất lắp ráp trong nước. Dự báo con số 900.000 đến 1 triệu ô tô vào năm 2030-2035 là hoàn toàn khả thi, cho thấy một thị trường rất tiềm năng.

Ông Nguyễn Văn Hội nhìn nhận rằng, trong bối cảnh thực tế vừa qua có những thành tựu và cả những hạn chế, do đó, cần có những định hướng trong thời gian tới để thực sự đáp ứng nhu cầu thị trường ô tô, tiến tới 1 triệu hoặc 900.000 chiếc ô tô các loại trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 và 2035.

Từ góc độ kinh tế, GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội Đoàn thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước cho biết, chính sách của Việt Nam đã được bảo hộ tốt với mục đích là sản xuất tại chỗ. Việt Nam là một trong những quốc gia thuế ô tô nhập khẩu thuộc diện nhóm cao nhất thế giới.

GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội Đoàn thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước phát biểu. Ảnh: Minh Khôi

“Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa đạt được mục tiêu mong muốn là nội địa hóa. Chúng ta cũng đã có sản phẩm ô tô được lắp ráp tại Việt Nam. Có thể nói rằng, sản xuất tại Việt Nam theo nghĩa lắp ráp khá nhiều, trên 10 thương hiệu ô tô, đặc biệt là nhóm xe nhỏ, xe vận tải nhỏ, xe con, xe dùng cho cá nhân”, ông Hoàng Văn Cường phân tích và cho rằng, điều đáng băn khoăn nhất là tỷ lệ nội địa hóa của nhóm này chỉ khoảng 10%, gần như không, chưa được coi là nội địa hóa.

Phân tích kỹ hơn, Tiến sĩ Ngô Nhật Thái cho rằng, tỷ lệ nội địa hóa thấp có rất nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên là do số lượng tiêu thụ hằng năm ở Việt Nam rất thấp so với những nước sản xuất ô tô hàng đầu thế giới. Hằng năm, cả sản xuất trong nước lẫn nhập khẩu khoảng 500.000 xe, trong đó có 175.000 xe nguyên chiếc nhập khẩu.

“Với sản lượng thấp như vậy và chia ra hàng chục nhãn hiệu khác nhau, chưa kể mỗi nhãn hiệu, số lượng trên một chủng loại xe lại càng thấp. Với số lượng thấp thì khả năng đầu tư sản xuất những linh kiện nội địa hóa là vô cùng khó khăn”, Tiến sĩ Ngô Nhật Thái nêu.

Hướng sản phẩm ô tô "Made in Việt Nam"

Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng nhấn mạnh, để bảo đảm cho sự phát triển nhanh và bền vững của ngành công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam, hướng sản phẩm ô tô "Made in Việt Nam" ra thị trường xuất khẩu, ngành ngành công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam phải tăng được tỷ trọng nội địa hóa sản phẩm ô tô sản xuất tại Việt Nam theo đúng nghĩa. Đây là yêu cầu khách quan và cũng là đòi hỏi bức thiết, cấp bách đặt ra.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương - Bộ Công Thương. Ảnh: Minh Khôi

Để hướng sản phẩm ô tô "Made in Việt Nam", Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội cho rằng, trước tiên phải tập trung vào khoa học công nghệ, bởi sản xuất ô tô là ngành công nghiệp đặc thù, rất khác so với các ngành công nghiệp khác. Vì thế, muốn thay đổi, đầu tiên phải thúc đẩy đột phá khoa học công nghệ để phát triển tất cả ngành công nghiệp phụ trợ của ngành công nghiệp ô tô, từ khung vỏ, truyền động, hộp số, phần mềm điện tử...

“Chúng ta phải xây dựng được những trung tâm hỗ trợ công nghiệp ô tô, kể cả những ngành khác như công nghiệp phụ trợ ngành ô tô phải có quy mô lớn, có sự tập trung, có sự cạnh tranh sòng phẳng trên toàn cầu”, ông Nguyễn Văn Hội nêu quan điểm.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, với những đột phá từ khoa học công nghệ và kinh nghiệm của doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể làm được tất cả công nghiệp phụ trợ cho ngành ô tô từ khung sườn, vỏ, đèn, xi nhan, truyền động, hệ thống bánh lái... "Nhưng với điều kiện chúng ta phải thay đổi theo hướng cải tiến, tức là phải có khoa học công nghệ khác, bởi những mô hình cũ, tiêu chuẩn cũ người ta đã làm rồi", ông Hội nói.

Từ góc độ khác, Tiến sĩ Ngô Nhật Thái cho rằng, cần xem lại hệ thống biểu thuế để điều chỉnh từng mục cho chuẩn, thực sự kích thích ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển sản xuất nội địa hóa. Ông lấy ví dụ, 100% phần phải nhập khẩu thì bao nhiêu phần trăm cho thân xe, bao nhiêu phần trăm cho hệ thống…

“Chúng ta phải điều chỉnh lại tỷ lệ cho thích hợp. Nếu tỷ lệ ấy được điều chỉnh thích hợp thì các nhà sản xuất ô tô sẽ tập trung vào để nội địa hóa nhằm giảm được mức thuế”, ông Thái chia sẻ.

Các đại biểu cho rằng, Quốc hội đã sửa Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Luật Đầu tư cũng đang trong chương trình xem xét sửa đổi. Đây là thời điểm tốt cho các đơn vị liên quan thảo luận, có ý kiến báo cáo lên Chính phủ và Quốc hội để có những chính sách thu hút các ngành công nghiệp sản xuất phụ trợ tham gia vào chuỗi để nâng tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô và công nghiệp cơ khí cũng như các công nghiệp có liên quan.

Đình Hiệp - Hải Hà

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/o-to-made-in-viet-nam-muon-xuat-khau-phai-tang-ty-le-noi-dia-hoa-716476.html