Vào ngày thứ Tư, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra quyết định áp dụng mức thuế quan 25% đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu vào Hoa Kỳ, một động thái có thể làm tăng giá của nhiều sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp trong nước. Quyết định này đánh dấu một bước đi mới trong chiến lược thuế quan của ông, nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại và khuyến khích sự phát triển của ngành sản xuất trong nước.
Mức thuế này áp dụng cho tất cả các quốc gia xuất khẩu thép và nhôm sang Hoa Kỳ, nhưng trước khi quyết định này có hiệu lực, Trump đã rút lại lời đe dọa trước đó về việc áp đặt mức thuế cao hơn đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Canada, quốc gia lớn nhất cung cấp kim loại cho Mỹ. Thay vào đó, mức thuế 25% sẽ được áp dụng đều cho tất cả các quốc gia. Trump cũng bày tỏ quan điểm rằng mức thuế này có thể sẽ được điều chỉnh tăng thêm trong tương lai nếu cần thiết. Ông cho rằng, nếu thuế tăng cao, khả năng các công ty sẽ chuyển dây chuyền sản xuất của họ vào Hoa Kỳ sẽ càng cao, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn cho người dân Mỹ.
Trước đó, vào ngày thứ Ba, Tổng thống Trump đã có một phát biểu trong sự kiện do Hội đồng Doanh nghiệp tổ chức, nhấn mạnh rằng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế Mỹ và gia tăng hoạt động sản xuất nội địa. Đây cũng là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, Trump áp dụng mức thuế quan đối với tất cả các quốc gia, sau khi trong nhiệm kỳ trước ông chỉ áp đặt thuế đối với một số quốc gia như Trung Quốc, Mexico và Canada.
Một điều đáng chú ý là, trong khi mức thuế thép và nhôm toàn cầu có thể ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Mỹ, Canada – quốc gia có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng thép và nhôm của Mỹ – sẽ không phải chịu mức thuế bổ sung nào do một thỏa thuận tạm thời đạt được giữa hai bên. Thủ hiến Ontario, Doug Ford, đã đồng ý tạm dừng việc áp thuế đối với khách hàng Mỹ, qua đó tránh được tình trạng căng thẳng thương mại leo thang giữa hai quốc gia.
Tuy nhiên, động thái của Trump không chỉ gây căng thẳng đối với Canada mà còn nhận được sự chỉ trích từ các quốc gia khác, đặc biệt là từ Australia. Thủ tướng Anthony Albanese của Australia đã lên tiếng chỉ trích quyết định này, cho rằng mức thuế mới là "hoàn toàn vô lý" và "đi ngược lại tinh thần hợp tác lâu dài giữa hai quốc gia". Mặc dù vậy, ông cũng khẳng định Australia sẽ không áp dụng mức thuế phản ứng đối với Hoa Kỳ, vì quốc gia này không muốn leo thang căng thẳng thương mại.
Trước khi quyết định này được thông qua, mức thuế 25% đối với thép đã được áp dụng từ thời chính quyền Trump lần đầu tiên và được duy trì dưới thời chính quyền Joe Biden. Tuy nhiên, chính quyền Biden đã cho phép một số đồng minh của Mỹ, bao gồm Canada, Mexico, Nhật Bản và Hàn Quốc, có thể miễn trừ mức thuế này trong một số trường hợp đặc biệt. Quyết định mới của Trump đã đảo ngược những miễn trừ này, áp dụng thuế quan đối với tất cả các quốc gia xuất khẩu thép và nhôm vào Hoa Kỳ, mà không có ngoại lệ.
Trung Quốc là quốc gia duy nhất bị áp mức thuế cao hơn 25% đối với thép và nhôm. Do mức thuế bổ sung 20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đã có hiệu lực trước đó, tổng mức thuế đối với thép và nhôm từ quốc gia này đã lên tới 45%. Tuy nhiên, dù là quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới, Trung Quốc chỉ xuất khẩu một lượng thép khá nhỏ sang Hoa Kỳ, nhưng thép Trung Quốc vẫn có thể xuất hiện trên thị trường Mỹ dưới hình thức hàng tái chế hoặc được chuyển qua các kênh khác.
Thép và nhôm là những nguyên liệu quan trọng trong sản xuất hàng hóa, từ ô tô, thiết bị gia dụng đến cơ sở hạ tầng. Do đó, mức thuế quan mới này có thể làm tăng chi phí sản xuất cho các ngành công nghiệp Mỹ. Chẳng hạn, ô tô, được chế tạo với hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn pound thép và nhôm, có thể đối mặt với sự gia tăng chi phí sản xuất, dẫn đến giá bán lẻ cao hơn cho người tiêu dùng. Sự leo thang của thuế thép và nhôm có thể đặc biệt tác động đến ngành công nghiệp ô tô, khi chuỗi cung ứng ô tô của Bắc Mỹ rất phức tạp và có sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp tại Canada và Mexico.
Ngoài ô tô, rất nhiều ngành công nghiệp khác cũng sử dụng thép và nhôm như nguyên liệu đầu vào, bao gồm ngành sản xuất thiết bị gia dụng, cơ sở hạ tầng, y tế, và cả sản xuất lon và dây điện. Chính vì vậy, việc áp dụng mức thuế này có thể khiến giá các sản phẩm tiêu dùng tăng lên, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân Mỹ.
Theo các số liệu từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ, trong năm qua, Mỹ đã nhập khẩu 49,7 tỷ USD thép và 43,5 tỷ USD nhôm từ các quốc gia khác, với Canada là nguồn cung cấp chính. Các quốc gia khác như Trung Quốc, Mexico và UAE cũng là những nhà cung cấp lớn thép và nhôm cho Hoa Kỳ.
Với những tác động này, việc áp dụng mức thuế quan mới có thể mang lại nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ, khi họ phải đối mặt với giá cả leo thang. Đồng thời, đây cũng là một bước đi gây tranh cãi trong chiến lược thương mại của Tổng thống Trump, với những tác động có thể kéo dài đến nền kinh tế toàn cầu.
Minh Quân