Ông Mark Carney thắng cuộc đua thay thế ông Trudeau làm Thủ tướng Canada
Ông Carney sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo trong bối cảnh Canada đang trải qua thời kỳ "hỗn loạn", khi quốc gia này đang ở giữa cuộc chiến thương mại với đồng minh lâu năm là Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump và phải sớm tổ chức một cuộc tổng tuyển cử trong thời gian tới.
Ông Carney, 59 tuổi, đã giành được 86% số phiếu bầu, vượt qua cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland trong một cuộc tranh cử có sự tham gia của gần 152.000 thành viên đảng.
"Đây sẽ không phải là cách sự việc diễn ra như thông thường", ông Carney nói tại một cuộc họp và thêm rằng: "Chúng ta sẽ phải làm những điều mà trước đây chúng ta chưa từng tưởng tượng, với tốc độ mà chúng ta chưa từng nghĩ là khả thi".
Trước đó, ông Trudeau đã tuyên bố vào tháng 1 rằng ông sẽ từ chức sau hơn 9 năm nắm quyền khi tỷ lệ ủng hộ ông giảm mạnh, buộc Đảng Tự do cầm quyền phải nhanh chóng tổ chức một cuộc tranh cử để tìm người thay thế.
"Đừng nhầm lẫn, đây là một khoảnh khắc định hình quốc gia. Dân chủ không phải là điều hiển nhiên. Tự do không phải là điều hiển nhiên. Ngay cả với Canada cũng không phải là điều hiển nhiên", ông Trudeau nói.
Ông Carney lập luận rằng ông là người phù hợp nhất để vực dậy Đảng Tự do và theo sát các cuộc đàm phán thương mại với ông Trump, người đang đe dọa áp thêm thuế quan - điều có thể làm tê liệt nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Canada.
Thủ tướng Trudeau đã áp đặt thuế trả đũa 30 tỷ đô la Canada lên hàng hóa Mỹ để đáp lại các mức thuế mà Trump áp lên Canada.
"Chính phủ của tôi sẽ giữ nguyên các mức thuế như hiện nay cho đến khi người Mỹ thể hiện sự tôn trọng với chúng ta", ông Carney nói.
Chiến thắng của ông Carney đánh dấu lần đầu tiên một người được cho là "ngoài cuộc", không có nền tảng chính trị, thực sự trở thành Thủ tướng Canada. Ông cho biết kinh nghiệm của mình với tư cách là người đầu tiên giữ chức Thống đốc của hai ngân hàng trung ương thuộc nhóm G7 (Canada và Anh) khiến ông trở thành ứng cử viên tốt nhất để ứng phó với các chính sách của ông Trump.
Vào đầu năm 2025, Đảng Tự do bị tụt hậu khoảng 20 điểm trong các cuộc thăm dò, nhưng giờ đây trong một số cuộc thăm dò đã ngang bằng về mặt thống kê với đảng đối lập chính thức là Đảng Bảo thủ do chính trị gia kỳ cựu Pierre Poilievre lãnh đạo.
"Có một khoảnh khắc đoàn kết quốc gia mà chúng ta không thể dự đoán cách đây một năm", giáo sư khoa học chính trị Richard Johnston của Đại học British Columbia nói và thêm rằng: "Tôi nghĩ điều đó có lẽ đúng vào thời điểm này, rằng Đảng Tự do đã được 'cứu thoát' khỏi sự quên lãng".
Tuy nhiên, các cuộc thăm dò cho thấy cả Đảng Tự do lẫn Đảng Bảo thủ đều không thể thành lập chính phủ đa số. Một cuộc bầu cử phải được tổ chức trước ngày 20/10.
Hai nguồn tin từ Đảng Tự do cho biết ông Carney sẽ kêu gọi bầu cử trong vài tuần tới, nghĩa là một cuộc bầu cử có thể diễn ra sớm hơn nhiều.
Ông Carney có thể hợp pháp đảm nhận vai trò Thủ tướng mà không cần ghế trong Hạ viện, nhưng theo truyền thống, ông nên tìm cách giành một ghế càng sớm càng tốt.
Đại Hùng