Ông mất, chia tài sản thế nào khi di chúc không hợp lệ?

2 ngày trướcBài gốc

Ông tôi có 8 người con, 4 trai, 4 gái. Khi còn sống ông tôi nói nếu ông mất sẽ để lại tài sản chia đều cho 4 người con trai với sự chứng kiến của vài người.

Tuy nhiên, một thời gian sau, ông có để lại một tờ giấy chia tài sản đều cho 8 người con nhưng tờ giấy này không có chữ ký, cũng không ai làm chứng. Hiện bà tôi vẫn còn sống. Như vậy tài sản của ông tôi sẽ được xử lý thế nào theo quy định pháp luật?

Bạn đọc Lâm Như Ngọc (TP.HCM)

Lời dặn miệng và tờ giấy chia tài sản không đáp ứng quy định pháp luật, nên di sản sẽ được chia đều cho hàng thừa kế thứ nhất. Ảnh minh họa.

Luật sư Vũ Duy Nam, Đoàn Luật sư TP.HCM trả lời: Về “lời nói” của ông bạn khi còn sống “để lại tài sản chia cho 4 người con trai”, nếu đây chỉ là nói miệng, dù có người nghe, không được coi là di chúc hợp pháp, trừ trường hợp đặc biệt là di chúc miệng theo Điều 629 BLDS và đồng thời đáp ứng các điều kiện theo quy định.

Cụ thể, chỉ lập trong tình thế tính mạng bị cái chết đe dọa và không thể lập bằng văn bản; Có ít nhất 2 người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên và trong vòng 5 ngày phải được công chứng hoặc chứng thực.

Nếu những điều kiện này không được đáp ứng, lời nói đó không có giá trị pháp lý như di chúc.

Về “tờ giấy chia tài sản”, nếu không có chữ ký (hoặc điểm chỉ) của ông bạn và không có người làm chứng theo luật, thì văn bản này không đáp ứng điều kiện về hình thức của di chúc bằng văn bản (Điều 630 BLDS). Do đó, tờ giấy này không được coi là di chúc hợp pháp.

Luật sư Nam cũng cho biết thêm, do ông bà bạn là vợ chồng, nên tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân thường là tài sản chung (Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình), trừ khi có chứng cứ chứng minh đó là tài sản riêng.

Khi ông mất, 1/2 tài sản chung thuộc quyền sở hữu của bà (không phải di sản); 1/2 còn lại mới là di sản của ông để chia thừa kế.

Phương thức chia thừa kế như sau, vì cả “lời nói” lẫn “tờ giấy” không hợp lệ xem như không có di chúc hợp pháp. Di sản sẽ được chia theo pháp luật (Điều 650, 651 BLDS).

Theo đó, hàng thừa kế thứ nhất theo quy định pháp luật gồm: Vợ (bà bạn); Các con (8 người con); Cha mẹ của ông (nếu còn sống tại thời điểm ông mất). Nếu cha mẹ ông đã mất, thì hàng thừa kế thứ nhất gồm 1 người vợ và 8 người con.

Nguyên tắc chia, mỗi người hưởng phần bằng nhau từ khối di sản (tức là từ 1/2 tài sản chung của vợ chồng).

Luật sư cũng cho ví dụ minh họa cách tính, giả sử tổng tài sản chung của ông bà là 900 triệu: Bà bạn giữ 1/2 = 450 triệu đồng (tài sản riêng của bà); 1/2 còn lại = 450 triệu đồng là di sản của ông. Di sản đó sẽ chia cho 9 người (bà và 8 người con), mỗi người 50 triệu đồng. Như vậy, bà bạn có tổng cộng 500 triệu đồng (450 triệu tài sản riêng của bà và 50 triệu bà được thừa kế từ ông).

Tóm lại, cả “lời nói” chia tài sản cho 4 con trai và “tờ giấy” chia tài sản cho 8 người con không đủ điều kiện pháp lý để trở thành di chúc hợp pháp.

Tài sản sẽ chia theo pháp luật, tức là bà và 8 người con mỗi người hưởng phần bằng nhau từ di sản của ông (sau khi đã tách phần của bà trong khối tài sản chung).

Nếu các bên tự thỏa thuận khác (ví dụ đồng ý chia theo ý ông lúc sinh thời), thì có thể lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản và công chứng để thực hiện.

HUỲNH THƠ

Nguồn PLO : https://plo.vn/ong-mat-chia-tai-san-the-nao-khi-di-chuc-khong-hop-le-post864939.html